نعنا، تند و تیز و خنک

نعنا گیاهی است با طبیعت گرمابخش و سرد و خنك كننده. اگرچه یافتن خواص گرمی یا سردی در یك گیاه واحد تعجب آور است اما اثر گرمابخشی یا خنك كنندگی نعنا به نحوه استفاده از آن بستگی دارد. نعنا وقتی به صورت خوراكی مصرف شود اثر گرمابخش دارد و گردش خون را بهبود می بخشد از این رو دارویی ایده آل برای افراد ضعیف و دوران نقاهت پس از بیماری ها است، اگرچه اغلب به دنبال طعم خنك و تازگی بخش آن احساس سردی و كرخی در دهان برجای می ماند. چنانچه نعنا بر روی پوست مصرف شود نیز تاثیری مشابه خواهد داشت.
نعنا قرن ها است كه توسط انسان مصرف می شود. یونانی ها و عبری ها از رایحه خنك و تازگی بخش آن عطر می ساختند. در یونان و روم باستان از برگ نعنا تاج هایی برای مراسم مذهبی درست می كردند و از آن برای درمان بیماری های گوارشی، سردردها، سرفه، ناراحتی های دستگاه دفع ادرار، جای نیش حشرات و مارگزیدگی استفاده می كردند. زنان رومی از مخلوط عسل و نعنا برای خوشبو كردن دهان سود می بردند و مردان عرب نیز طبق سنتی قدیمی به عنوان سمبل دوستی و محبت چای نعنا می نوشیدند. نعنا از گذشته های دور به عنوان تقویت كننده قلب شهرت داشته است و موجب تسكین تپش قلب شده، عملكرد قلب و دستگاه گردش خون را بهبود می بخشد. همچنین موجب تعریق می شود كه خود می تواند با سرماخوردگی، تب و بسیاری از بیماری های زمستانی مبارزه كند. تاثیرات آرامش بخش و ضدالتهاب آن نیز موجب می شود كمكی مفید برای همه ناراحتی هایی كه با اسپاسم و درد همراه هستند باشد. از جمله دل درد، كولیت، نفخ، سوزش سر معده، سوءهاضمه، سكسكه، میگرن و بی خوابی. تركیبات موجود در نعنا از روده در برابر تحریكات آزاردهنده محافظت می كند و از این رو مصرف آن می تواند برای بیماری هایی مانند اسهال، یبوست های ناشی از عدم تحرك و زخم های روده ای مفید باشد. تندی آن محرك كبد و كیسه صفرا است و به این سبب خوردن نعنا موجب تصفیه كبد شده و در درمان سنگ كیسه صفرا موثر است. در گذشته روغن نعنا را به عنوان روغنی نیروبخش به آب وان می افزودند و برای جلوگیری از غش و سرگیجه آن را استنشاق می كردند. از خاصیت تسكین بخشی آن در مصارف خارجی نیز می توان به اشكال مختلفی سود برد. به عنوان مثال بستن برگ های كوبیده نعنا روی مفاصل دردناك و متورم، ناشی از آرتروز و نقرس می تواند درد آنها را تسكین دهد.
روغن های فرار استخراج شده از نعنا نیز خواص میكروب كشی دارند به ویژه كافور و منتول (یا جوهر نعنا) كه از آن دارویی مفید برای ضدعفونی كردن سرمازدگی، بریدگی ها و خراشیدگی ها می سازند. همچنین از نعنا داروهای استنشاقی مفیدی برای سرماخوردگی ها و عفونت های تنفسی ساخته می شود ضمن آنكه از آن می توان دهانشویه و محلول غرغره موثری برای گلودرد تهیه كرد. روغن نعنا می تواند درد دندان را تسكین دهد و از آن در ساخت قطره های مسكن برای گوش درد نیز استفاده می شود.
مصرف نعنا در ایران به صورت سنتی به عنوان سبزی خوردن همراه با انواع غذا و در غذاهایی مثل خورش كرفس و آش متداول است. همچنین اغلب از عرق نعنا نیز در تهیه شربت ها و برای تسكین دل درد و تقویت قلب استفاده می شود.

سپیده سلیمی

منبع : روزنامه شرق