جنگ پنهان مردم فقیر کشور آفریقایی کنگو

کشور کنگو به دلیل دارا بودن معادن ارزشمند فلزات گرانبها، از دیرباز مورد توجه کشورهای غربی بوده است. ابرشرکت‌های معدنی فعال در این کشور نیز در جهت سود آوری بیشتر، در نیم قرن اخیر علاوه بر حمایت از روی کار آمدن دولت‌هایی خودکامه و ظالم، از افزایش زد و خوردها در این منطقه پشتیبانی می کنند. اسناد مختلف افشا شده در این زمینه و بروز نسل‌کشی‌ها و تجاوزات جنسی و سوء استفاده‌های شرم‌آور مختلف از زنان و دختران در جهت پاکسازی نژادی و درهم شکستن روحیه ملی که در بسیاری از نقاط دیگر دنیا نیز رواج داشته، به همراه قتل‌عام شش میلیون شهروند کنگو در این آشوب‌ها ظرف ده سال اخیر، باید موجی از آگاهی و مقابله با عوامل به وجود آورنده چنین فجایعی را در میان آمریکایی‌ها و سایر مردم دنیا فراهم آورد.
این جنگ را باید خونین‌ترین و مرگبارترین نبرد روی داده پس از پایان جنگ جهانی دوم دانست. بیش از پنج میلیون انسان، در دهه گذشته در این منطقه قتل‌عام شده اند، اما هنوز هم هیچ از یک رسانه‌های ما به این موضوع توجهی نمی‌کنند. این زد و خوردها در جمهوری دموکراتیک کنگو، واقع در مرکز قاره آفریقا روی داده است. در قلب کنگو، ذخایر طبیعی ارزشمندی کشف شده که ابرشرکت‌های چند ملیتی در حال استخراج آن هستند. در روزهای اخیر، دورنمای دستیابی به صلح، اندکی بهبود یافته است و چندی پیش در استان شرقی «کیوو»، پیمان صلحی منعقد شد، اما بی‌تردید، بدون یک توافق سراسری و اقدام در جهت دستیابی به یک آشتی ملی از یک سو و برپایی مذاکرات مجدد پیرامون کلیه قراردادهای مربوط به استخراج معادن، این زد و خوردهای خونین همچنان ادامه خواهد یافت. در آخرین گزارش منتشر شده در مورد قتل‌عام‌های کنگو، کمیته نجات بین‌المللی (IRC) اعلام کرد که از سال ۱۹۹۸ میلادی تاکنون، رقم خیره ‌کننده پنج میلیون و چهار صد هزار «مرگ غیر طبیعی» به چشم می‌خورد. در محاسبه این عدد، تعداد مرگ‌های طبیعی و عادی منظور نشده است. به بیان دیگر، ظرف ده سال گذشته در کنگو، در هر دو روز، تعدادی از انسان‌ها، برابر با افراد کشته شده در روز یازده سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی، قتل عام می شوند، هر چند جمعیت کل این کشور، یک ششم کل ساکنان ایالات متحده است.
بگذارید کمی تاریخ این کشور سیاه را مرور کنیم: کنگو، به دنبال حمایت از نیروهای متحدین در جنگ جهانی دوم توانست استقلال خویش را جشن بگیرد و پاتریک لومومبا که یک آفریقایی وطن ‌دوست پیشرو و متعصب به شمار می‌رفت، در سال ۱۹۶۰ میلادی به نخست‌وزیری انتخاب شد، اما وی خیلی زود براساس طرحی که با مشارکت سازمان سیا صورت گرفت، ترور شد و جان باخت. به دنبال این اقدام، ایالات متحده با حمایت از موبوتو سه سکو، وی را برای مدت سی سال به قدرت رسانید، فردی خون‌آشام و مستبد که در این کشور حمام خون به راه انداخت و ثروت‌های طبیعی مردمش را به غارت برد. پس از مرگ او، کنگو از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۲ میلادی با جنگ داخلی رو به ‌رو شد که به دنبال اشغال بخش‌هایی از این کشور توسط دو کشور همسایه اوگاندا و رواندا، این زد و خوردها همچنان ادامه دارد.
یکی از تکان ‌دهنده‌ترین جنبه‌های این جنگ را باید در خشونت‌های جنسی گسترده‌ای دانست که به عنوان یکی از سلاح‌های این جنگ، مورد استفاده قرار می‌گیرد. خانم کریستین شولر دشریور یکی از فعالان حقوق بشر در کنگو، در گفت و گو با من، از تجاوز جنسی به صدها هزار زن و کودک در سال‌های اخیر خبر داد. وی می‌گوید: «ما هرگز در مورد تجاوزهای معمولی جنسی صحبت نمی‌کنیم. ما از تروریسم جنسی سخن می‌گوییم؛ زیرا این اقدامات شرم‌آور که شما حتی قادر به تصور آن نیز نیستید، کشور ما را به ویرانی و نابودی کشانده است. ما از انجام جراحی‌های جدید بر روی آلت تناسلی زنان، برای اصلاح مجدد اندام‌های جنسی کاملاً از بین رفته یک زن صحبت می‌کنیم.به علاوه تجاوز جنسی به زنان از سوی نیروهای شورشی در برابر چشمان شوهرانشان ،رویدادی معمولی در این کشور فقیر به شمار می رود.»
البته این تجاوزات جنسی شرم‌آور همواره به عنوان یکی از تأثیرات جانبی جنگ‌ها وجود داشته است. به دنبال اشغال قبرس توسط سربازان ارتش ترکیه هم، موارد متعددی از زنای به عنف علیه زنان و دختران قبرسی گزارش شد. همچنین در دهه نود میلادی، مناطق پرآشوب جامو وکشمیر و پرو در سایه دستورات ابلاغ شده از سوی رهبران رده بالا، با موج گسترده‌ای از این تجاوزگری‌های بی‌شرمانه رو به ‌رو شد. در سال ۱۹۹۲ میلادی و به دنبال اخراج مسلمانان روهینگیایی از کشور برمه ویا مسلمانان بوسنیایی ، مردان آنها روانه اردوگاه‌های کار اجباری و زنانشان با زنای به عنف مواجه شدند.
به هرحال لموریک کارنی، مدیر اجرایی مؤسسه «دوستان کنگو» که در شهر واشنگتن به فعالیت مشغول است، می‌گوید: «ما در کشور کنگو شاهد دو نوع تجاوز هستیم: اول تجاوز جنسی به زنان و کودکان و دوم تجاوز به زمین و منابع طبیعی. ما در این کشور منابع ارزشمندی داریم که سی در صد کل ذخایر کبالت دنیا، ده در صد مس دنیا و هشتاد در صد منابع فلز تانتال جهان از آن جمله است. شما در فراسوی همه اتفاقات روی داده در کنگو می‌توانید تأثیرات ناشی از حضور ابرشرکت‌های چند ملیتی را مشاهده کنید.»
وی در صحبت‌هایش یادآوری می‌کند که شرکت‌هایی نظیر گروه OM (که دفتر مرکزی آن در ایالت کلولند قرار دارد و تولید کننده مواد شیمیایی مختلف تولید شده از کبالت و نیکل است) و «کابوت گروپ» (یکی از غول‌های بخش فلزات که دفتر مرکزی آن در بوستون آمریکا قرار دارد) را باید بیش از دیگران به دلیل زمینه‌ سازی جهت افزایش خشونت‌ها سرزنش کرد. باید خاطرنشان کرد که شرکت کابوت به تولید عنصر کلتان می‌پردازد. این ماده به سختی استخراج و تولید می‌ شود، اما جزو یکی از مواد کلیدی و مهم در ساخت تلفن‌های همراه و سایر محصولات مصرفی الکترونیکی به شمار می‌رود. در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ میلادی و همزمان با دومین جنگ داخلی کنگو، به دنبال رشد تقاضای جهانی این ماده، زد و خوردهای داخلی نیز با کمک‌های مداخله‌ جویانه خارجی اوج گرفت. اینک مدیرعامل اسبق شرکت کابوت ساموئل بودمن به سمت وزیر انرژی دولت جورج بوش منصوب شده است. البته در این جنگ ویران ‌کننده نباید از نقش ابرشرکت «فریپورت مک موران» (که دفتر مرکزی آن شهر فونیکس قرار دارد و چندی پیش شرکت «فیلپس داگر» یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی فعال در کنگو را خریداری نمود) چشم‌پوشی کرد.
در سال‌های اخیر، سازمان ملل چندین گزارش تکان ‌دهنده و به شدت انتقادی در مورد سوء استفاده‌های غیر قانونی انجام شده از سوی ابرشرکت‌های فعال در استخراج معادن کنگو منتشر کرده است. در یکی از بررسی‌های انجام شده توسط دولت کنگو نیز پیشنهاد شده که شصت قرارداد منعقد شده در بخش معادن این کشور، مورد بازنگری اساسی قرار گرفته و یا لغو شوند.
کارنی می‌افزاید: «هشتاد در صد مردم کشور من، درآمد روزانه‌ای معادل سی سنت و یا کمتر دارند. در همین حال، همه ساله میلیاردها دلار از ثروت این مردم فقیر به حساب‌هایی مخفی و جیب شرکت‌های خارجی سرازیر می شود» در این میان، یک سؤال مهم برای ما ساکنان ایالات متحده این است: «چگونه می‌توان شاهد قتل عام شش میلیون انسان به دلیل جنگ و بیماری در طول یک دهه بود و همچنان به دلایل شکل‌گیری این فاجعه بی‌توجهی کرد؟»

آمی گودمن
منبع: www.TruthDig.com
Amy Goodman: آمی گودمن :کارشناس برجسته شبکه رادیویی ـ تلویزیونی خبری Democracy Now در ایالات متحده.
منبع:ماهنامه سیاحت غرب ،شماره ۶۵
مترجم:محسن داوری