بهره وری عامل رشد سریع تر

سازمان وسیله ای است برای ترکیب منابع انسانی و مادی به منظور تولید و توزیع کالاها و خدمات.
فنا و بقای سازمان ها و در نتیجه سرانجام هر جامعه، وابسته به این است که این سازمان ها یا واحدهای تبدیل تا چه اندازه بتوانند ثروت تولید کنند که این ثروت در ارتباط با سازمان مفهوم ارزش افزوده را دارد یعنی ارزش کل کالاها و خدماتی که در سازمان تولید و عرضه شده است منهای ارزش کل منابع و مواد اولیه به کار رفته شده.
تبدیل منابع اولیه موجود در سازمان به محصولات و خدمات و یا به عبارت دیگر ایجاد ارزش افزوده به صورت دائمی و همیشگی نیاز به مدیریتی صحیح و نیرومند دارد و موفقیت این مدیریت در گرو افزایش تولید در راستای جوابگویی به نیازها، پر کردن شکاف بین عرضه و تقاضا و ایجاد ارزش افزوده بیشتر است که به دو روش کلاسیک و مدرن می تواند به هدف فوق نائل آید. روش کلاسیک شامل توسعه فیزیکی منابع و روش مدرن افزایش بهره وری است.
● توسعه فیزیکی منابع:
جلب سرمایه های خصوصی و وام های بین المللی و خارجی در کنار سرمایه های داخلی امکان سرمایه گذاری بیشتر در راستای توسعه فیزیکی منابع به معنی افزایش کالاها و خدمات را فراهم می کند که اثر جانبی مثبت آن افزایش اشتغال است.
● افزایش بهره وری
بهره وری توسط سازمان ها و ارگان های گوناگونی تعریف شده است که در ارتباط با سازمان بهره وری عبارت است از تحقق هدف های سازمان و تولید حداکثر کالاها و خدمات ها با مصرف حداقل منابع انسانی و مادی و به بیان ریاضی افزایش مستمر نسبت بین «نتایج به دست آمده (ستانده ها)» به «منابع به کار رفته و مصرف شده» است، دستاورد افزایش بهره وری بدون شک، ایجاد ارزش افزوده و کمک به اعضای جامعه در بهره برداری از آن و برطرف کردن نیازهایشان است.
● راهکارهای ارتقای بهره وری سازمان
در ۱۰ سال گذشته ۶۰درصد رشد اقتصادی ژاپن مرهون افزایش بهره وری و ۴۰درصد نتیجه افزایش و گسترش منابع تولیدی بوده است.
بهبود بهره وری مستلزم فرآیندی برنامه ریزی شده در طول زمان است که منافع حاصل از آن بعد از گذشت مدت زمان لازم نمایان می شوند و این فرآیند شامل شناسایی علل پائین بودن بهره وری در ابتدای امر و برنامه ریزی و بهبود بهره وری در ادامه کار است و عوامل زیر باید موشکافانه مورد بررسی قرار بگیرند و از راهکارهای معرفی شده در راستای بهبود آنها استفاده شود.
۱) نیروی انسانی
مهمترین عامل در بهبود بهره وری، بهبود کیفیت نیروی کار است. میل به پیشرفت، کسب مهارت های جدید از طریق آموزش، کسب توانایی انجام کار گروهی از جمله موارد بسیار ضروری است که مدیریت باید از راه های گوناگون چون تشویق و اعطای پاداش، ایجاد فضای کار مناسب و دوستانه، فراهم نمودن امکان آموزش مستمر در کنار کار به بهبود این موارد کمک کند. بی شک سرمایه گذاری در جهت بهبود کیفیت نیروی کار بازدهی مناسبی دارد و هزینه های انجام شده جبران می شود.
۲) مدیریت صحیح
اعتمادسازی در فضای کار و روابط انسانی بین مدیر و کارکنان به کمک ارائه دادن اطلاعات دقیق درباره عملیات سازمان به کارکنان، بررسی مشکلات کارکنان، داشتن جلسات دوستانه و فراهم نمودن فضای مناسب سازمانی در کنار حمایت از کارکنان ضمن حفظ شأن و جایگاه مدیریت، مدیر را در دستیابی به بهره وری و تحقق اهداف سازمان کمک می کند.
۳) مشارکت
مدیریت مشارکتی پارادایم مسلط مدیریت نوین است که بر مبنای همکاری مدیر و کارکنان در راستای رسیدن به هدف های سازمان در یک محیط دوستانه و پرتفاهم قرار دارد. نظرات و طرح های کارکنان به کاراتر شدن عملیات سازمان از مجرای صرفه جویی، نو آوری در امور و بهبود مدیریت می انجامد.
۴) تکنولوژی
بهبود تکنولوژی تولید یک واحد کالا را با هزینه کمتر از طریق کاهش قیمت تجهیزات سرمایه ای و کاهش نیاز به نیروی کار امکانپذیر می سازد و این به معنی افزایش بهره وری است. از همین جهت است که کشورهای توسعه یافته و شرکت های چند ملیتی موفق سالیانه هزینه های هنگفتی صرف تحقیق و توسعه در جهت دستیابی به تکنولوژی برتر می کنند تا با گسترش بازارهایشان به سودآوری خود بیفزایند.
گالبرایت معتقد است ارتقای تکنولوژی بعد از گذار کشورها از موانع اولیه توسعه اقتصادی مهمترین شرط توسعه است و بهترین روش برای به کار انداختن سرمایه ها در راستای رسیدن به حداکثر بهره وری و بازده اقتصادی، تأمین و ارتقای تکنولوژی است. (گالبرایت، ،۱۹۶۲ نقل از: نهاوندیان، ۱۳۵۲ : ۱۲)
بیشتر کارشناسان عامل مؤثر در رشد بهره وری ژاپن را که مطابق با آمار از سال ۱۹۶۰ تا سال ۱۹۷۸ بیش از ۴۰۰ برابر افزایش داشته است سرمایه گذاری وسیع در آن کشور و افزایش کارآیی دانسته اند (درداری، ۱۳۷۴ : ۳۰) به گونه ای که در دهه ۶۰ ژاپن سرمایه ای معادل ۱۸ درصد تولید ناخالص داخلی خود را در زمینه صنایع به کار انداخت، این امر این امکان را فراهم نمود که صنایع ژاپن همواره از آخرین تکنولوژی های جهان بهره گیری کنند و عمر ماشین آلات در کارخانجات این کشور پائین باشد. بنابراین سرمایه گذاری وسیع از طریق افزایش توان در به روز کردن تکنولوژی در ارتقای سطح بهره وری در ژاپن تأثیرگذار بوده است.
۵) صرفه جویی های ناشی از تولید در مقیاس وسیع
براساس «قانون صرفه جویی های ناشی از مقیاس وسیع» هر چه کارخانه بزرگتر باشد مقدار تولید افزایش می یابد و هزینه متوسط تولید هر واحد کالا کاهش می یابد زیرا هر واحد کالای اضافی فقط قسمتی کوچک از هزینه های ثابت را بخود جذب می کند (ابطحی، حسین و بابک کاظمی، ۱۳۷۵ :۱۲۱)
در مجموع و با توجه به موارد فوق الاشاره می توانیم بهره وری را از آرمان های پایه ای محققان و پژوهشگران در راستای بهبود فرآیند تولید و سودآوری دانسته و اشاره کنیم که بهبود بهره وری معلول تغییر و تحول مستمر در عوامل گوناگون ذکر شده در طی زمان است.

منابع در دفتر روزنامه موجود است

منبع : روزنامه ایران