خداحافظی بیل گیتس امپراتور نرم‌افزار دنیا

<ویلیام هنری گیتس سوم> مشهور به <بیل گیتس> در ۲۸ اکتبر ۱۹۵۵ در سیاتل، مرکز ایالت واشنگتن آمریکا به دنیا آمد و در کنار دو خواهرش رشد کرد. وی در خانواده‌ای به دنیا آمد که از تاریخی غنی در تجارت و سیاست و خدمات اجتماعی بهره‌مند بودند.پدرش <ویلیام هنری گیتس دوم> وکیل دادگستری و یکی از سرشناسان شهر سیاتل بود و مادر او آموزگار مدرسه و یکی از اعضای هیات‌مدیره یونایتد وی اینترنشنال بود که در امور خیره نیز فعالیت داشت.گیتس در سال ۱۹۷۳ وارد دانشگاه ‌هاروارد شد و با <استیو بالمر> مدیر اجرایی حال حاضر مایکروسافت آشنا ‌شد و در‌ هاروارد گیتس نسخه‌ای از زبان برنامه‌نویسی بیسیک را برای نخستین میکروکامپیوتر نوشت.
او سال دوم، دانشگاه را رها ‌کرد تا تمام انرژی خود را صرف مایکروسافت کند؛ شرکتی که او در سال ۱۹۷۵ با دوست دوران کودکی خود <پل آلن> تأسیس کرده بود ، بر این باور استوار بود که کامپیوتر به وسیله‌ای ارزشمند روی هر میزی و در هر خانه‌ای تبدیل خواهد شد. آنها شروع به ساخت نرم‌افزار برای کامپیوترهای خانگی کردند و افق دید گیتس برای محاسبات شخصی، محور موفقیت‌های شرکت مایکروسافت شد.
گیتس برای گسترش نرم‌افزار، آسان‌تر شدن، کم‌هزینه‌تر و دلپذیر شدن آن برای استفاده‌کنندگان کامپیوتر به پیشرفت خود ادامه داد. کمپانی به اهداف بلندمدت می‌اندیشید و در سال مالی ۲۰۰۵ نزدیک به ۶/۲ میلیارد دلا‌ر برای تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کرده ‌است.
بیل گیتس در ژانویه ۱۹۹۴ میلا‌دی با خانم <ملیندا فرنچ> از کارمندان مایکروسافت و اهل دالا‌س در ایالت تگزاس آمریکا ازدواج کرد و اکنون دارای سه فرزند هستند.
بیل گیتس که در بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ میلا‌دی ثروتمند‌ترین مرد جهان بود و دارایی‌های او معادل ۶۵ میلیارد دلا‌ر برآورد شده بود، در سال ۲۰۰۸ میلا‌دی سومین مرد ثروتمند جهان شد و پس از <وارن بافت> سرمایه‌دار آمریکایی و <کارلوس اسلیم> بازرگان مکزیکی قرار گرفت.
بیل گیتس در دنیا به‌عنوان بنیانگذار تحول در رایانه‌های شخصی بسیار مشهور است و نحوه تجارت بیل گیتس به دلیل اینکه قدرت رقابت را از رقیبان سلب کرده‌، همواره مورد انتقاد بوده و در زمان‌هایی نیز از او به این دلیل شکایت شده است.
● مایکروسافت از کجا پدید آمد؟
شرکت مایکروسافت یک شرکت آمریکایی چند ملیتی با ۸۹ هزار کارمند در ۱۰۵ کشور دنیا است که در زمینه فناوری‌های رایانه‌ای فعالیت می‌کند و در زمینه طراحی، توسعه، ساخت، صدور مجوز، پشتیبانی و ارائه خدمات نرم‌افزاری برای وسایل کامپیوتری فعال است. دفتر مرکزی مایکروسافت در واشنگتن در ایالا‌ت متحده آمریکا قرار دارد و درآمد سالیانه این شرکت در سال ۲۰۰۷ میلا‌دی ۵۱۱۲ میلیارد دلا‌ر بوده است. پرفروش‌ترین محصولا‌ت مایکروسافت سیستم‌عامل ویندوز و نرم‌افزار مایکروسافت آفیس هستند که در راستای شعار اصلی این شرکت یعنی <یک کامپیوتر روی هر میز و در هر خانه که نرم‌افزارهای مایکروسافت را اجرا کند> عرضه شدند که این دو محصول با سهمی‌حدود ۹۰ درصد در سال ۲۰۰۳ برای مایکروسافت آفیس و در سال ۲۰۰۶ برای ویندوز، جایگاه مهمی‌در بازار فروش محصولا‌ت کامپیوترهای شخصی و کامپیوترهای رومیزی پیدا کردند. مایکروسافت در ابتدا کار خود را با ساخت و فروش ‌ Basic interpreters آغاز کرد و در اواسط دهه ۸۰ میلا‌دی با طراحی ‌ MS-DOS بر بازار سیستم‌عامل کامپیوترهای خانگی مسلط شد. گفته می‌شود پس از ورود مایکروسافت به بورس و افزایش ارزش سهام آن، چهار نفر میلیاردر و حدود ۱۲ هزار نفر از کارکنان آن میلیونر شدند. مایکروسافت همواره هدف نقدهای مختلفی از جمله انحصارطلبی بوده که موجب برپایی دادگاه‌های قضایی بسیاری برای آن به علت تجاوز از قوانین انحصار در وزارت دادگستری ایالا‌ت متحده آمریکا و کمیسیون اروپا شد. مایکروسافت علا‌وه بر بازار سیستم‌عامل و نرم‌افزار اداری در زمینه‌های دیگری همچون شبکه تلویزیونی ‌MSNBC ، سایت اینترنتی ‌MSN و دانشنامه چندرسانه‌ای انکارتا فعالیت می‌کند. این غول نرم‌افزاری دنیا در زمینه ساخت سخت‌افزار رایانه با ساخت محصولا‌تی مانند ماوس و نیز سرگرمی‌های خانگی از جمله ‌xBox ، ‌ Ziun و ‌ MSN TV فعالیت دارد. تاسیس مایکروسافت به این صورت است که بیل گیتس پس از مطالعه شماره اول مجله پاپیولا‌ر الکترونیکز در ژانویه ۱۹۷۵ که حاوی اطلا‌عاتی در مورد ریزرایانه التیر ۸۸۰۰ )۸۸۰۰ (Altair بود، با ‌ MITS که سازنده آن بود، تماس گرفت و آنان را از ساخت نرم‌افزار برنامه‌نویسی که نام آن را بیسیک گذاشته بودند، مطلع کرد.
بیل گیتس تا آن زمان نه یک سیستم ‌ Altair و نه حتی یک مترجم ساده داشت، با این حال در طول ۸ هفته قبل از اجرای اولیه نرم‌افزار، او و آلن یک برنامه مفسر نوشتند و ‌ MTS نیز آن را خرید و محصول جدید خود را روانه بازار کرد. به دنبال آن بیل دانشگاه ‌هاروارد را رها کرد و به نیومکزیکو جایی که ‌ MITS قرار داشت، رفت و مایکروسافت را در آنجا تاسیس کرد.
در واقع مایکروسافت ۲۶ نوامبر ۱۹۷۶ به عنوان علا‌مت تجاری ثبت شد و نخستین دفتر بین‌المللی مایکروسافت در نخستین روز نوامبر ۱۹۷۸ در ژاپن با نام ‌ ASCII Microsoft و نام فعلی مایکروسافت ژاپن تاسیس شد.
<استیو بالمر> در سال ۱۹۸۰ به این شرکت پیوست و با مدیرعاملی بیل گیتس هم موافقت کرد.
مایکروسافت نخستین سیستم‌عامل خود را سال ۱۹۸۰ به بازار عرضه کرد. این سیستم‌عامل که نسخه تغییریافته‌ای از یونیکس بود، با کسب اجازه از شرکت ‌ TِAT با عنوان زینیکس به بازار فرستاده شد.
مایکروسافت ورد با عنوان اصلی ‌ Multi-Tool Word به خاطر رواج ایده <هر چه می‌بینی، همان را می‌گیری> معروف شد. ورد همچنین نخستین برنامه‌ای بود که قابلیت‌هایی همچون نمایش متن‌های بولد را داشت.
نخستین بار کپی‌های مجانی نسخه نمایشی مایکروسافت ورد به همراه مجله پی‌سی‌ورلد در نوامبر ۱۹۸۳ توزیع شد و با این کار مایکروسافت ورد، نخستین برنامه‌ای شد که روی دیسک همراه یک مجله پخش شد.
موفقیت اصلی مایکروسافت، با سیستم‌عامل داس اتفاق افتاد. ‌IBM قراردادی با مایکروسافت بست تا نسخه جدیدی از سیستم‌عامل ‌ CP /M را برای رایانه‌های شخصی ‌ IBM تهیه کند.
مایکروسافت برای این کار یک سیستم‌عامل مشابه این سیستم‌عامل را با نام ۸۶-‌DOS از شرکت محصولا‌ت کامپیوتری سیاتل و <تیم پترسن> با قیمتی کمتر از ۵۰ هزار دلا‌ر خرید.
‌ IBM هم نام آن را به ‌ PC-DOS تغییر داد و به‌خاطر قوانین کپی رایتی که متوجه ‌ CPM بود، آی‌بی‌ام آن را با قیمت ۲۵۰ دلا‌ر در کنار ‌ PC-DOS که ۴۰ دلا‌ر قیمت داشت، به بازار عرضه کرد که سرانجام به‌خاطر قیمت کمترش به استاندارد تبدیل شد.
معامله مایکروسافت با ‌ IBM به آن اجازه می‌داد امکان توزیع و فروش نسخه داس مخصوص خود یعنی ‌ MS-DOS را داشته باشد و به همین دلیل مایکروسافت با فروش سیستم‌عامل خود در بازار داغ سیستم‌عامل برای رایانه‌های مشابه ‌ IBM از یک شرکت کوچک به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نرم‌افزاری در صنعت رایانه‌های خانگی تبدیل شد.
با عرضه موشواره مایکروسافت در دوم می‌۱۹۸۳ مایکروسافت تولیدات خود را توسعه بخشید.
● تولد ویندوز
نسخه ابتدایی ویندوز در نوامبر ۱۹۸۵ به بازار آمد که در واقع، همان نسخه گرافیکی ‌MS-DOS بود. دو سال بعد مایکروسافت اعلا‌م کرد که نسخه آخر ویندوز یعنی ویندوز۳ را در سال‌های نخست دهه۹۰ به بازار خواهد فرستاد.
مایکروسافت در می‌۱۹۹۱ رسما اعلا‌م کرد شراکت بر سر ‌ ۲OS به پایان رسیده و از این پس همه تلا‌ش خود را صرف ویندوز خواهد کرد.
همزمان با این تحولا‌ت، مایکروسافت یکی دیگر از محصولا‌ت خود یعنی مایکروسافت آفیس را ارائه کرد که به همراه مایکروسافت ورد و مایکروسافت ‌ Book Shelf یک مجموعه مرجع بود، محتویات نخستین دیسک شرکت مایکروسافت را تشکیل می‌دادند.
ویندوز ۱/۳ در نوامبر ۱۹۹۲ به بازار عرضه شد که در عرض دو ماه، سه میلیون کپی فروخت. یک سال بعد، ویندوز مهم‌ترین سیستم‌عامل گرافیکی در تمام دنیا بود و مجله ‌Fortune ، مایکروسافت را مبتکرترین کمپانی در ایالا‌ت متحده در سال ۱۹۹۳ نامید.
● حضور پرقدرت
پیش از ارائه ویندوز ۹۵، مایکروسافت یک شرکت تجارت محور قلمداد می‌شد اما ویندوز ۹۵ موجب شد که دیگر آن را یک شرکت مشتری‌محور بدانند و در سپتامبر ۱۹۹۵ دولت چین ویندوز را به عنوان سیستم‌عامل رسمی‌ کشورش انتخاب کرد و از مایکروسافت خواست نسخه چینی ویندوز را برایشان آماده کند. اواسط دهه۹۰ بیل گیتس تصمیم گرفت مایکروسافت را وارد دنیای اینترنت کند و ‌MSN به‌وجود آمد که یک سرویس آنلا‌ین بود و قرار بود با ‌ AOL رقابت کند.
در سال ۱۹۹۷ اینترنت اکسپلورر۴ همراه ویندوز به بازار آمد اما دادگستری آمریکا به این دلیل که مایکروسافت با این کار از توافقنامه‌ای که در سال ۱۹۹۴ امضا کرده، تخطی کرده، از آنها خواست که دیگر اینترنت اکسپلورر و ویندوز را همراه هم به بازار نفرستند. در سال ۱۹۹۸ ویندوز ۹۸ به همراه اکسپلورر به عنوان فایل سیستم عرضه شد و در عین حال، جنجال‌های زیادی در پی افشای یادداشت‌های داخلی مایکروسافت در اینترنت به وجود آمد: <نرم‌افزارهای متن باز تهدیدی جدی برای مایکروسافت به حساب می‌آیند.> این اسناد که به اسناد ‌هالووین معروف شده‌اند، بخشی از این خطرات را عنوان کرده و در عین حال از فعالیت‌های مایکروسافت علیه لینوکس پرده برمی‌دارد. مایکروسافت نیز ضمن اینکه به صحت این اسناد اعتراف کرد، آنها را صرفا تحقیقات مهندسی دانست.
● دردسرهای مایکروسافت
در آوریل سال ۲۰۰۰ حکم پرونده ایالا‌ت متحده و مایکروسافت صادر شد. این حکم شرکت را مجبور می‌کرد که به دو پاره تقسیم شود. البته بخشی از این تصمیم در دادگاه استیناف لغو شد. مایکروسافت که اهداف تجاری و خانگی را توامان نشانه رفته بود، ویندوز ‌ XP را در سال ۲۰۰۱ آماده کرد. مایکروسافت برای رقابت با سونی و نینتندو، با سرمایه‌گذاری میلیاردی و تولید و پخش ‌ xBox وارد عرصه بازی‌های کامپیوتری شد.
تا سال ۲۰۰۵، ‌ xBox در بازار فروش آمریکا در رده دوم پس از پلی‌استیشن۲ سونی و قبل از گیم کیوب نینتندو قرار داشت اما با این وجود، با فروش ۲۲ میلیون دستگاه در مقایسه با فروش بیش از ۱۰۰میلیون دستگاه پلی‌استیشن۲، ضرر سنگینی معادل چهار میلیارد دلا‌ر متحمل شده است.در سال ۲۰۰۴ به دنبال شکایت اتحادیه اروپا، مایکروسافت به پرداخت ۶۱۳ میلیون دلا‌ر جریمه محکوم شد و متعهد گردید که توافقات قطعی خود با سایر رقبا را افشا کند. همچنین ملزم شد نسخه‌ای از ویندوز را تهیه و آماده کند که فاقد مدیاپلیر باشد. در نوامبر ۲۰۰۵، مایکروسافت دومین کنسول بازی خود را با نام ایکس باکس ۳۶۰ به بازار عرضه کرد. مایکروسافت در زمینه رقابت با کنسول‌های بازی تجربیات خوبی به دست آورده بود و این بار کنسولی بسیار کامل‌تر و بهتر نسبت به نخستین کنسول خود به بازار عرضه کرد.
● تلا‌ش برای ادامه قدرت انحصاری
در ۱۸ می سال ۱۹۹۸ در دپارتمان دادگاهی ایالا‌ت متحده آمریکا، ۱۹ ایالت شروع به مخالفت علیه مایکروسافت کردند. آنان بیان کردند که مایکروسافت به صورت غیرقانونی با استفاده از قدرت انحصاری خود در حراج و فروش ویندوز سوءاستفاده کرده است.
در سوم آوریل سال ۲۰۰۰ دادگاه محدوده آمریکا قانونی برای مایکروسافت تعیین کرد که مایکروسافت باید فعالیت‌های خود را با استفاده از قدرت انحصاری خود به دور از اهداف مبارزه‌طلبی ادامه دهد. جکسون به مایکروسافت دستور داد تا به دو کمپانی تقسیم شوند؛ یکی برای تولید سیستم‌عامل و دیگری برای تولید باقی محصولا‌ت.
در ماه ژوئن سال ۲۰۰۱ اتحادیه از دادگاه خواهان بازگشت مایکروسافت به یک کمپانی شد. کمی‌ بعد، در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۱ به دستور رئیس‌جمهور جورج بوش مایکروسافت یکتا شد و نشستی با مایکروسافت در دپارتمان قضایی آمریکا انجام شد. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ شروع به مخالفت با متحد بودن مایکروسافت کرد.
● خداحافظی گیتس
بالا‌خره بعد از مدت‌ها که خبر کناره‌گیری بیل گیتس از مدیرعاملی مایکروسافت به گوش رسید، سرانجام ۲۷ ژوئن ۲۰۰۸ مراسم خداحافظی او که مایکروسافت را با آرزوی قرار دادن یک کامپیوتر روی هر میز و در هر خانه بنا کرده بود، برگزار شد. خداحافظی بیل گیتس با خاطره‌گویی‌های وی و استیو بالمر جانشینش در جمع کارمندان مایکروسافت آغاز می‌شود و وی به گفته خودش، بعد از ۳۳ سال به کار در مایکروسافت اعتیاد پیدا کرده است به‌طوری که بعضی روزها بچه‌ها را در ماشین سوار می‌کند تا به مدرسه برساند اما وقتی شروع به رانندگی می‌کند، آنقدر ذهنش درگیر کارهایش در مایکروسافت می‌شود که به آنجا حرکت می‌کند و بعد از اعتراض بچه‌ها دوباره فرمان را به سمت مدرسه کج می‌کند.
جلسه تودیع با پرسش و پاسخ ادامه می‌یابد و پس از آن نوبت به خداحافظی می‌رسد که این دو مدیر کهنه‌کار مایکروسافت با چشمان اشکبار نطق خداحافظی خود را ایراد می‌کنند. استیو بالمر گفت: به هیچ طریقی نمی‌توان از بیل تشکر کرد. او موسس و رهبر ماست. هیچکس نمی‌تواند از او تشکر کند و ما به‌خاطر فرصتی که به ما در اینجا داده است، متشکریم. همه ما، چه آنهایی که هفته پیش کار را آغاز کرده‌اند و چه آنهایی که ۲۸ سال را با مایکروسافت گذرانده‌اند، به‌خاطر فرصتی که برای بالفعل کردن پتانسیل‌هایمان به ما داد، ممنونیم. وی ادامه داد: ما این شانس را داشتیم که در کمک کردن به جامعه نقش داشته باشیم، این شانس را داشتیم که به عنوان یک حرفه‌ای رشد کنیم، این شانس را داشتیم که با بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین کمپانی در جهان کار کنیم و این شانس را داشتیم که پیشرفت کنیم و من به‌خاطر همه اینها از بیل متشکرم. بیل گیتس نیز در آخرین سخنان خود اظهار داشت: زندگی کاری من در نرم‌افزار و کار کردن با افراد افسانه‌ای خلا‌صه شده است. من عاشق کار کردن با افراد باهوش هستم. من کار کردن با استیو را دوست دارم. کار کردن با همه افرادی که اینجا هستند را دوست دارم. وی اضافه کرد: روزهای بی‌نظیری گذشتند. روزهایی که ‌ IBM تصمیم گرفت به مایکروسافت حمله کند و روزهایی که حقوق مشروع، غیرقانونی می‌شدند. گیتس در پایان افزود: روزی در زندگی من نخواهد بود که به ایکروسافت و چیزهای بزرگی که باید انجام دهد و کمک‌هایی که باید انجام دهم، فکر نکنم.

فاطمه ملکی

منبع : روزنامه اعتماد ملی