هزینه میلیونی برای متفاوت شدن

حدود یك قرن از زمانی كه اولین اتومبیل وارد ایران شد، می گذرد. اكنون بالغ بر ۵ میلیون دستگاه خودرو در كشور وجود دارد. از این تعداد، نزدیك به ۳ میلیون دستگاه خودرو در تهران تردد می كنند. با همه گیرشدن استفاده از این وسیله نقلیه موتوری، انواع و اقسام شغل های مرتبط با آن نیز پدید آمد؛ مكانیكی، باتری سازی، پنچرگیری، جلوبندی سازی و بسیاری خدمات دیگر كه هر كدام به واسطه ارتباط داشتن با سلامت خودرو به بازار عرضه شدند. در حال حاضر هر كدام از این مشاغل به صنفی مهم در این عرصه تبدیل شده اند. یكی از خدمات و مشاغلی كه به واسطه استقبال مردم از خودرو پدید آمد، لوكس فروشی لوازم اتومبیل و یا به قول معروف صنف اسپرت فروشان بودند كه كار خود را تقریباً همزمان با آغاز مونتاژ خودروی پیكان در ایران شروع كردند. آنان با پیشرفت صنعت خودروسازی در ایران، خدمات شان را گسترش داده و به نقطه ای رساندند كه اكنون به یكی از پرطرفدارترین و در عین حال پرهزینه ترین خدمات مربوط به خودرو بدل شده اند.
●لوكس فروش ها در خیابان یك طرفه
خیابان امیركبیر در تهران كه از شلوغ ترین و پرترافیك ترین خیابان های پایتخت به شمار می رود، میزبانی لوكس فروش ها و اسپرت كارها را برعهده گرفته است.در دو طرف این خیابان یك طرفه، مغازه های لوازم اسپرت اتومبیل در كنار یكدیگر ردیف شده اند و هر كدام در موردی خاص به ارائه خدمات مورد نظر می پردازند؛ خدماتی مانند ارتقاء كیفی لوازم فنی و غیرفنی.كمك فنر، رینگ و لاستیك، فلاپ بندی، سقف متحرك، سیستم چراغ خودرو، صندلی و روكش، فرمان، سردنده، ترمز دستی، اگزوز، گارد و... از جمله كارهایی است كه در صورت تمایل دارندگان خودرو روی آن اعمال می شود كه البته هر كدام نیاز به متخصص و هزینه های مربوط به خودش دارد.
●رینگ و لاسیتك اسپرت در صدر
یكی از مواردی كه در زمینه شیك كردن ظاهر خودرو بسیار مورد توجه قشر جوان قرار گرفته است، تعویض رینگ و لاستیك فابریك خودرو با رینگ و لاستیك های اسپرت است. رینگ های اسپرت دارای زیبایی بصری خاصی هستند و به سبب داشتن پهنای بیشتر نسبت به رینگ های معمولی، استفاده از لاستیك های پهن رادیال را نیز اجتناب ناپذیر می كنند.
نكویی یكی از فعالان این عرصه در بازار می گوید: رینگ و لاستیك اسپرت، علاوه بر زیبایی ظاهری از لحاظ فنی نیز نقش مهمی دارد. از نظر افزایش سطح تماس بین چرخ و زمین نیز در این گونه لاستیك ها، احتمال چپ شدن خودرو در پیچ های خطرناك كمتر می شود .تقسیم بندی رینگ ها براساس سایزبندی و جنس آنهاست.
بیشتر این رینگ ها ساخت كشورهای چین، تایوان و ایتالیا هستند و تفاوت قیمتی بین ۲۰۰ تا ۹۴۰ هزار تومان دارند. رینگ های چینی و تایوانی، بیشتر برای ماشین های سبك مورد استفاده قرار می گیرند و رینگ های ایتالیایی اغلب در اتومبیل های شاسی بلند به كار گرفته می شوند. قیمت لاستیك های رادیال مورد استفاده نیز بین ۱۴۰ تا ۴۵۰هزار تومان در هر جفت است.می توان گفت به طور میانگین، چهار عدد رینگ و لاستیك حدود ۴۸۰ هزار تا دو میلیون تومان برای اسپرت بازها هزینه در بردارد.
یكی دیگر از مشاغلی كه به واسطه استفاده مردم از رینگ و لاستیك اسپرت رونق گرفته است مربوط به كسانی می شود كه گلگیر خودروها را برای استفاده بی دردسر از لاستیك های رادیال حجیم می كنند یا به قول خودشان باد می دهند. این افراد كه كارشان بسیار شبیه صافكارها است با گرم كردم گلگیر و وارد آوردن ضرباتی به آن، حجمش را زیاده كرده و به عبارتی دور فرمان را افزایش می دهند. دستمزد این افراد كه به نوعی از زیرمجموعه های حرفه اسپرت سازی خودرو محسوب می شوند بسته به میزان كیفیت كار و تجربه استادكار، بین مبلغ ۵۰ تا ۲۰۰هزار تومان متغیر است.
●تزئینات داخلی و خارجی
بعد از رینگ و لاستیك اسپرت، نوبت به تزئینات داخل و خارج خودرو می رسد. یكی از پرطرفدارترین قسمت های این نوع تزئینات، تعویض چراغ های جلو و چراغ خطرهای عقب خودرو است. بیشتر چراغ های تزئینی موجود در بازار چینی و تایوانی هستند. هزینه ای كه باید برای تعویض این نوع چراغ ها در نظر گرفت بین ۲۵۰ تا ۴۷۰ هزار تومان است. این تفاوت قیمت به دو عامل وابسته است؛ اول نوع خودروی مورد نظر و دوم كیفیت و فرم جنس مصرفی. در مورد نوع خودرو، قابل توجه اینكه پایین ترین هزینه خدمات متعلق به خودروی پراید و بالاترین هزینه نیز مربوط به پژو پارس است.
بعد از چراغ های لوكس كه جزو پرطرفدارترین اجناس تزئینی خودرو در بین جوان ها است، می رسیم به موارد دیگری كه كم و بیش مورد اقبال مشتریان هستند؛ از جمله آنها روكش صندلی است كه بیشتر كره ای و چینی بوده و قیمتی بین ۱۶ تا ۴۰۰ هزار تومان دارد. دزدگیر خودرو نیز از دیگر مواردی است كه به دلیل افزایش ایمنی، مورد توجه قرار دارد و در لوكس فروشی ها عرضه می شود. این دزدگیرها كه اكثراً تایوانی و كره ای هستند بین ۶۰ تا ۳۵۰ هزار تومان قیمت دارند. هزینه نصب نیز به طور جداگانه از مالك خودرو دریافت می شود. از دیگر تزئینات مورد توجه جوان ها، تعویض غربیلك فرمان و همچنین تعویض صندلی های داخل خودرو است كه در مورد فرمان هزینه ای بین ۳۰ تا ۳۰۰ هزار تومان و برای تعویض صندلی ها مبلغی بین ۲۰۰هزار تا یك میلیون تومان را باید در نظر گرفت.
تعویض سیستم صوتی خودرو و ارتقای آن یكی دیگر از علایق خودروسواران را تشكیل می دهد. این سیستم ها كه از پخش صوت، باندها، آمپلی فایر و... تشكیل شده اند در بین سایر موارد، صرف هزینه بالاتری را به خود اختصاص می دهند. حد پایین و بالای قیمت در مورد این اجناس برای پخش صوت بین ۴۰ تا ۴۰۰ هزار تومان، برای باندها بین ۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومان، آمپلی فایر بین ۵۰ هزار تا یك میلیون تومان، ساب بین ۴۰ هزار تا یك میلیون تومان و برای مانیتور بین ۴۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.●تزئین یا تغییر
گاهی اوقات اعمالی كه روی خودرو برای اسپرت كردن آن انجام می شود به نوعی باعث تغییر وضعیت خودرو و فرم استانداردی كه كمپانی تولیدكننده برای آن در نظر گرفته است، می شود. در این زمینه می توان به كم كردن ارتفاع اتومبیل، برقی كردن سقف و همچنین دستكاری موتور خودرو اشاره كرد. حق گو یكی از كسانی است كه در زمینه ایجاد تغییرات فنی در خودروها سررشته دارد. وی در این باره می گوید: كاهش ارتفاع با كم كردن یك یا دو فنر حاصل می شود و بعداً فقط راننده در رد كردن دست اندازها و چاله ها باید دقت كند تا شاسی با مانع برخود نكند یا احیاناً بر زمین نساید .
وی در مورد برقی كردن سقف خودرو نیز اظهار داشت: سقف متحرك یا (سان روف) به سیستم تهویه كمك می كند و استفاده از كولر را در خودرو كاهش می دهد. این موضوع باعث كاهش استهلاك كولر شده و به موتور كمك می كند .هزینه برقی كردن سقف خودرو شامل قیمت جنس مصرفی و دستمزد نصب است. قیمت سقف متحرك بین ۲۵۰ تا ۴۵۰ هزار تومان و دستمزد اجرای آن بین ۴۰ تا ۱۰۰ هزار تومان متغیر است. این سقف ها ساخت كشورهای آلمان و ایتالیا بوده و چندی است مدل چینی آن نیز به اسم كشور ایتالیا وارد بازار شده است.از دیگر كارهایی كه برای اسپرت كردن خودروها انجام می شود می توان به تقویت موتور آنها اشاره كرد. در این حالت با دستكاری سیلندر و پیستون ها و اضافه كردن سوپاپ، قدرت موتور و شتاب اتومبیل را افزایش می دهند. اینكه تغییرات اعمال شده چه مقدار هزینه روی دست صاحب خودرو می گذارد بسته به محل ارائه خدمت، سابقه استاد كار و لوازم مورد مصرف متغیر است و مبلغی بین ۳۰۰ هزار تا یك میلیون تومان را در بر می گیرد.
●تغییرات قانونی یا غیرقانونی
براساس فصل پنجم آیین نامه راهنمایی و رانندگی در بحث مربوط به تجهیزات هیچ كس حق ندارد وسیله ای كه تجهیزات لازم را ندارد یا اضافه بر تجهیزات معین آن وسایلی اضافی را به كارگرفته، به حركت درآورد .
براساس قانون فوق، استفاده از وسایلی بیش از تجهیزات تعیین شده برای خودرو ممنوع است اما این قانون آنچنان كه باید دقیق اجرا نمی شود و مأموران راهنمایی و رانندگی تنها تجهیزاتی را كه به نوعی مزاحم و مخل نظم ترافیك و البته اجتماع باشند را مورد پیگیری قرار می دهند. به طور مثال در قانون آمده است كه بوق اتومبیل می باید تا شعاع ۷۰ متری را پوشش دهد اما هم اكنون بوق هایی با قیمتی بین ۸۰ تا ۱۵۰ هزار تومان در بازار وجود دارد كه تا یك كیلومتر آن طرف تر نیز صدایش شنیده می شود. در گذشته تنها تغییری كه امكان داشت سبب اخطار و حتی جریمه شدن از سوی مأموران راهنمایی و رانندگی شود، دودی بودن شیشه خودروها بود اما اكنون دامنه مقابله با تخلفات گسترده تر شده است. به طور مثال هم اكنون در بازار، سیستم اگزوزهای بك فایر با قیمت ۱۴۰ هزار تومان به فروش می رسد. در این سیستم از دهانه اگزوز آتشی به طول یك تا دو متر خارج می شود و به راحتی می تواند خودرویی را كه در فاصله نیم متری پشت خودرو قرار دارد به آتش بكشد. همچنین استفاده از سیستم های زنون در چراغ خودرو كه نوری همانند پروژكتورهای قوی ساطع می كند و دید راننده های مقابل را در هنگام شب عملا كور می كند.سؤال اینجاست كه آیا جلوگیری از عرضه این وسایل و تجهیزات آسان تر نیست؟ یكی از فروشندگان تجهیزات جانبی اتومبیل كه نخواست نامش فاش شود، می گوید: همه تجهیزاتی كه در لوكس فروشی ها عرضه می شود برای استفاده در خیابان های شهر نیست. بسیاری از این تجهیزات برای استفاده در مسابقات رالی و جاده های خارج شهر است و اگر عده ای برخلاف عرف از این وسایل و تجهیزات هنگام تردد در داخل شهر استفاده می كنند گناهی متوجه فروشندگان نیست .
ت●فاوت قیمت فاحش
با گذری به خیابان امیركبیر به عنوان بورس تجهیزات لوكس و اسپرت خودرو و مقایسه قیمت كالاهای عرضه شده با قیمت همان كالا در مغازه های سطح شهر متوجه تفاوت قیمتی در حدود ۲۰ تا ۳۰ و حتی در مواردی ۵۰ درصد می شویم.البرزی كه از فعالان عرصه لوازم جانبی خودرو در خیابان امیركبیر است در این باره می گوید: متأسفانه این تفاوت قیمت وجود دارد و یكی از دلایل آن، محل نامناسب بورس این تجهیزات در خیابان امیركبیر است كه در محدوده طرح ترافیك قرار دارد. بعد از ساعت ۱۸ كه طرح به اتمام می رسد عملاً بازار نیز تعطیل شده است. دوم اینكه خیابان امیركبیر یك طرفه است و عرض كمی دارد و به راحتی نمی توان در حاشیه آن به كار روی خودروها پرداخت .
به گفته البرزی یكی از دلایل كمتر بودن قیمت ها در بازار، ركود بازار و رقابتی است كه بین فروشندگان وجود دارد. به این دلیل گاهی آنها از سود ۲۰ درصدی كه عرف بازار است، می گذرند و اجناس خود را با پنج تا هفت درصد سود به فروش می رسانند.وی در این زمینه می افزاید: ما بیشتر اجناس مورد نیازمان را از دبی وارد می كنیم و چون این كار بی واسطه انجام می شود، می توانیم قیمت منصفانه ای را برای فروش كالای مان در نظر بگیریم اما ركود بازار بدتر از سال های قبل است. در شغل ما اسفند ماه و سه ماه تابستان باید بهترین زمان برای كار باشد اما حالا كه كمتر از یك ماه به عید مانده می بینیم هنوز اتفاق خاصی در بازار نیفتاده است .
برخلاف فروشندگان حاضر در خیابان امیركبیر، همكاران آنها در سطح شهر آنچنان از وضعیت فروش ناراضی نیستند.سوری یكی از این فروشندگان است. وی در مورد تفاوت قیمت و گران فروشی لوازم اسپرت مغازه های سطح شهر می گوید: ما آنقدرها هم اجناس خود را گران تر از بازار عرضه نمی كنیم. ناگفته نماند كه مكان عرضه كالا هم در نرخ فروش این لوازم و وسائل تأثیر می گذارد. شاید برای برخی، زیاد مطلوب نباشد كه برای خرید به مناطق جنوبی شهر كه پرازدحام است مراجعه كنند و در كوچه پس كوچه های تنگ آنجا اقدام به اسپرت كردن ماشین خود كنند .
میلاد یكی دیگر از اسپرت كارهای سطح شهر عقیده دارد: برای كسی كه پول یك خودرو پراید را خرج اسپرت كردن ماشین خود كرده است دیگر یك میلیون بالا و پایین كه فرقی ندارد. من یك مشتری دارم كه ۶۰۰ هزار تومان صرف خرید چراغ های خودرواش كرده است. فكر می كنید برای این شخص مهم است كه قیمت های ما با بازار چقدر تفاوت دارد؟
ظاهراً در مغازه های لوكس فروشی و تجهیزات اسپرت سطح شهر قیمت ها سیر طبیعی و منطقی ندارند. شاید این موضوع بیشتر به بی تفاوتی یا بی خبری مشتریان آنها مربوط باشد. توصیه ما به شما این است در بازاری كه تفاوت قیمت های آن بسیار فاحش است قبل از اسپرت كردن خودرو خود با حوصله تحقیق كنید.
در كشور ما به دلیل نبود تنوع لازم در تولید خودرو به ویژه در قسمت طراحی و وجود چند خودروی مشخص به عنوان خودروهای غالب در بازار، اسپرت كردن خودرو به مثابه راه گریزی برای متفاوت نشان دادن سیمای خودرو نسبت به مدل های مشابه است. این راه حل در كشوری كه یك خودرو را به مدت ۴۰ سال بدون كوچك ترین تغییری در ظاهر آن تولید كرده است تا حدودی منطقی به نظر می رسد. براساس آمار، طی سال جاری حدود ۳۳ درصد خودروهای كشور را پراید تشكیل داده است. تكلیف پیكان هم كه روشن است. با این حساب به نظر می رسد بازار لوكس فروش ها و اسپرت كارها هر چند پر افت و خیز باشد اما همچنان پررونق بماند.

منبع : روزنامه همشهری