انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های اسلامی جهان

بین انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های جهان اسلام وجوه مشترک بسیاری است. این وجوه مشترک شامل: شعارها، مردم گرایی، دین گرایی، داشتن دشمن مشترک، وحدت گرایی و... است.
اما همه این رابطه در وجوه مشترک نیست. بلکه اختلاف‌ها و دشواری‌هایی نیز در این میان به چشم می‌خورد.
از جمله وجود تضاد بین مذاهب اسلامی، تضادهای نژادی، قومی وفرهنگی که نه تنها مسیر اتحاد را دشوار می‌کند بلکه خالق تضادهای شدیدتر نیزمی شود مانند آنچه اکنون تحت عنوان القاعده و طالبان مطرح می‌شوند ودشمن سعی می‌کند کل جنبش‌های اسلامی را درشکل القاعده و طالبان به جهانیان معرفی کند.
فارغ از این تضادها، تجدید حیات اسلام که یکی از پدیده‌های انقلاب اسلامی ایران بوده است، آثار مختلفی را برای جنبش‌های اسلامی‌به ارمغان آورده است. یکی از این آثار، انتخاب اسلام به‌عنوان بهترین و کاملترین مکتب و شیوه مبارزه است.
● حرکت ۵/۱ میلیاردی
نظام اسلامی‌که پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌در ایران شکل گرفت، به صورت بهترین الگو و مهم‌ترین خواسته سیاسی مبارزان مسلمان درآمد. به بیان دیگر، انقلاب اسلامی، حدود ۵/۱ میلیارد مسلمان را بر انگیخته و آنان را برای تشکیل حکومت‌الله در کره زمین به حرکت درآورد. این رویکرد، در اساسنامه، گفتار و عمل سیاسی جنبش‌های اسلامی‌سیاسی معاصر به شکل‌های مختلفی مشاهده می‌شود.
جنبش‌های اسلامی درکشورهای مسلمان راهبردهای متفاوتی را برای رسیدن به اهداف اعلام شده برگزیده اند:
برخی از گروه‌های اسلامی‌به‌ویژه در جهان تسنن به صورت آشکار، هراسی از مخالفت با دولتهای نامشروع ندارند و به احادیثی که اطاعت از حاکم اسلامی‌را در هر شرایط لازم دانسته، چندان توجهی نمی‌کنند، بلکه خواهان استقرار حکومت اسلامی‌در کشورشان شده‌اند. البته برخی از جنبش‌های اسلامی(مانند کشمیر و افغانستان) دستیابی به استقلال سیاسی را اولین هدف خود، قبل از تأسیس حکومت اسلامی‌قرار دادند.
برخی از جنبش‌های اسلامی، خواهان تشکیل یک نظام اسلامی‌برپایه امت واحد مسلمان از خلیج فارس تا اقیانوس اطلس شده‌اند. (مانند رابط الدعوه الاسلامیه در الجزایر) یا این که بر اساس اصل ولایت فقیه و قبول آن، از رهبری انقلاب اسلامی‌ایران پیروی می‌کنند. ا
این گروه‌ها خود، دوگونه اند: دسته ای که از لحاظ عقیدتی و مذهبی خود را مقلد رهبری انقلاب اسلامی‌ایران می‌دانند(مانند جنبش امل در لبنان) و دسته ای که هم از لحاظ سیاسی و هم مذهبی از رهبری انقلاب اسلامی‌ایران تبعیت می‌کنند (مانند جنبش حزب‌الله لبنان).
گروه‌ها و سازمان‌های اسلامی‌مذکور، برای نیل به یک نظام مبتنی بر اسلام، شیوه و روش‌های مختلفی را در پیش گرفته‌اند. برخی تنها از طریق اقدام قهرآمیز و مسلحانه (مانند حزب‌الله حجاز و جنبش آزادیبخش بحرین) درصدد نابودکردن رژیم حاکم هستند.
در نقطه مقابل، گروه‌هایی قرار دارند که شرایط فعلی را برای دست زدن به اقدامات مسلحانه مساعد نمی‌دانند و با توسل به شیوه‌های مسالمت آمیز از قبیل شرکت در انتخابات پارلمانی در پی تغییر نظام موجود هستند (مانند حزب اسلام گرای رفاه). اما گروه‌های دیگری هم وجود دارند که به هر ۲ روش پایبندند، جنبش حزب‌الله نمونه ای از این گروه است که در مصاف با اسرائیل مشی مبارزه مسلحانه را دارد و در داخل نیز مبارزه سیاسی و پارلمانی را درپیش گرفته است.
● تأسی از شعارها
اشکال دیگر تأثیرانقلاب اسلامی‌ایران بر جنبش‌های سیاسی اسلامی‌معاصر، شامل تقلید از شعارها و مراسم انقلاب اسلامی‌است. مثلاً، در سال ۱۳۵۸، شیعیان احساء در عربستان سعودی، برای نخستین بار مراسم زیارت عاشورا را در ملأ عام بر پا کردند.
شعار مردم مسلمان معترض ترکیه، قبل از کودتای ۱۳۵۹ آن کشور، استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی‌بود. شهروندان کابل برفراز بام منازل خود فریاد‌الله اکبر سر می‌دادند.در پلاکاردهای مسلمانان مصر شعار لاشرقیه و لاغربیه دیده شد. مردم کشمیر در راهپیمایی ۲۰۰ هزار نفری سال ۱۳۶۹ شعار‌الله اکبر و خمینی رهبر را مطرح کردند.
جهاد اسلامی‌فلسطین بر آن است که فلسطینی‌ها همان شعارهایی را سر می‌دهند که انقلاب اسلامی‌منادی آن بود. آنها فریاد می‌زنند: لااله الاالله، ‌الله اکبر، پیروزی از آن اسلام است. در سال‌های ۱۳۶۹تا۱۳۷۹ در خیابان‌های کیپ تاون آفریقای جنوبی ندای‌الله اکبر، بسیار شنیده شد.
● تظاهرات به سبک ایرانی
یکی دیگر از آثار فرهنگی انقلاب اسلامی‌ایران بر حرکت‌های اسلامی‌و سیاسی معاصر، تظاهرات به سبک ایران است که در برخی از کشورهای اسلامی‌اتفاق افتاد؛ مثلاً، مردم شهرهای عراق، چون نجف و کربلا در تأیید انقلاب اسلامی‌ایران و به تأسی از آن، در روز ۲۳ بهمن ۱۳۵۷، تظاهراتی شبیه به ایران برپا کردند.
الثوره، بغداد و دیاله به رهبری آیت‌الله محمد باقر صدر برقرار شد. حتی در آغاز انتفاضه جدید مردم عراق؛ یعنی در ۱۳۷۰، آنها همانند تظاهرات‌کنندگان ایرانی، شهر حلبچه را به خمینی شهر نامگذاری کردند و کنترل شهرها را به دست گرفتند.
شیعیان عربستان سعودی اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌ایران، در شهرهای قطیف، صفرا، اباقیق، خنجی و شیهات دست به تظاهرات زدند. تظاهرات مشابهی در سال ۱۳۵۷ در شهرهای قونیه، یوزکات و کوجائیلی ترکیه صورت گرفت. این روند که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز شد کم و بیش در سال‌های بعد نیز ادامه یافت.

منبع : روزنامه همشهری