موسیقی و رقص ایلی

موسیقی ایل قشقایی با نام «عاشیق‌ها»، «چنگیان» و «ساربانان» در آمیخته كه در این میان موسیقی عاشیقی از جایگاه والایی برخوردار است. سازی كه عاشیق قشقایی می‌نوازد شبیه سه تار و دارای 9 سیم است كه عموماً آن را با مضراب و یا پنجه می‌نوازند. در دهه‌های اخیر كاربرد كمانچه و دیگر آلات موسیقی نیز جایگاهی در میان موسیقی قشقایی یافته‌اند كه عمدتاً توسط جوانان هنر ایل مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مقام‌های معروف موسیقی عاشیقی می‌توان از سحر آوازی، جنگ نامه، محمد طاهربیك، معصوم، صمصام، كوراوغلو، محمود و صنم، باش خسرو، هلیله خسرو، بیستون،‌ حیدری، گرایلی،‌ كرمی و ... نامبرد كه برخی از آنها همراه با داستانی كه عمدتاً مایه مهر و محبت و دلدادگی دارند، خوانده می‌شود.
چنگیان كرنا و نقاره می‌نوازند و پیشه اصلی آنها نوازندگی است. اغلب مردم ایل، این گروه را چندان حرمت نمی‌نهند و حتی از وصلت با آنها خودداری می‌كنند. ساربانان گروهی دیگر از خادمان موسیقی قشقایی هستند كه صرفاً براساس ذوق و علاقه شخصی به كار موسیقی كشانده شده‌اند. آنان آهنگ‌های قومی ایل قشقایی با «نی» می‌‌نوازند. از آهنگ‌های مخصوص ساربانان «گدان دارغا» را می‌‌توا نام برد كه در وصف شترهای در حال حركت است.
ترانه‌های عاشیق‌ها و چنگیان به زبان تركی قشقایی است، ولی ساربانان با زبانی غیر از تركی قشقایی آواز می‌خوانند كه در اصطلاح محلی به نام «كوروشی» مشهور است.
رقص‌های محلی قشقایی‌ها عمدتاً به صورت گروهی اجرا می‌شوند. در این میان، «رقص چوب» به لحاظ شیوه اجرا و جركات ریتمیك و موزون اجراكنندگان آن، از جذابیت خاصی برخوردار است. بویژه آن كه این نوع رقص با آهنگ «جنگ نامه» توأم است و در مراسم جشن و سرور قشقائی‌ها اجرا می‌شود. معروفترین رقص مخصوص زنان در ایل قشقایی «رقص هلی» است كه به صورت گروهی اجرا می‌شود. این رقص با ریتمی كند شروع شده و بتدریج بر سرعت آن افزوده می‌گردد. هر قسمت از آهنگ این نوع رقص نام مخصوص دارد كه یكی از معروفترین آنها «لكی» است.