پیامبر اعظم (ص) ازنگاه ادیان پیشین

درمنابع كلامی و فلسفی و اعتقادی دلایل فراوانی برای نبوت رسول اكرم(ص) ذكر شده است. یكی از مهمترین استدلال های دانشمندان مسلمان گواهی پیامبران پیشین و نخبگان امت های گذشته و علمای اهل كتاب به رسالت و نبوت آن حضرت می باشد. دراین مقاله سعی شده است گفتار برخی از انبیا و علمای امت های پیشین درمورد پیامبر اعظم (ص) مورد بررسی اجمالی قرارگیرد.
قرآن كریم می فرماید:«الذین یتبعون الرسول النبی الامی الذی یجدونه مكتوبا عندهم فی التوریه و الانجیل؛ (اعراف/۱۵۷) همانها كه از فرستاده خدا، پیامبر امی پیروی می كنند، پیامبری كه صفاتش را در تورات و انجیلی كه نزدشان است می یابند.»
از منظر قرآن كریم تمام اقوام پیشین و پیامبران گذشته موظف بوده اند كه به رسالت پیامبر اكرم (ص) ایمان بیاورند چرا كه خداوند از همه آنان دراین رابطه پیمان اكید گرفته بود و آنها اعتراف كرده بودند كه اگر بعد از تولد و ظهور حضرت محمد(ص) زنده بودند به آئین اسلام ایمان بیاورند. (۱) قرآن در مورد پیمان پیامبران می فرماید: هنگامی كه خداوند از پیامبران پیشین پیمان گرفت كه هر گاه به شما كتاب و حكمتی دادم سپس شما را فرستاده ای آمد كه آنچه را با شماست تصدیق كرد البته به او ایمان بیاورید و حتما یاریش كنید آن گاه فرمود:«آیا اقرار كردید و در این باره پیمانم را پذیرفتید؟ گفتند:«آری، اقرار كردیم،» فرمود:«پس گواه باشید و من هم با شما از گواهانم.» (آل عمران/ ۸۱)
براساس این آیات قرآنی تمام انبیای الهی، حضرت محمد (ص) را می شناختند و موظف بودند از آن حضرت پیروی كرده و به آئین پاكش ایمان بیاورند.رسول خدا درحقیقت خاتم پیامبران و برترین و افضل آنان است و درآخرت هم همه امت های گذشته به همراه پیامبرانشان تحت پرچم اسلام و تابع پیامبر خاتم خواهند بود.
همچنان كه در شب معراج نیز حضرت محمد(ص) در مسجد الاقصی درجمع پیامبران بزرگ الهی همچون حضرت ابراهیم، موسی، عیسی و... شركت كرد و در نماز امامت آنان را نمود. (۲)
امام علی (ع) نیز فرمود: خداوند هیچ پیامبری را از حضرت آدم تا پیامبران بعدی مبعوث نكرد مگر اینكه از آنان عهد و پیمان گرفت كه خود و پیروانشان در صورت درك عصر حضرت خاتم الانبیاء به او ایمان آورده و یاریش كنند. (۳)
● پیامبر درصحف حضرت ابراهیم (ع)
حضرت ابراهیم (ع) پـیامبر بزرگ الهی، وقتی خانه كعبه را در مكه بنا كرد دست به دعا برداشت و در مورد حضرت محمد(ص) چنین گفت:«پروردگارا! در این منطقه پیامبری مبعوث فرما كه اهل اینجا باشد و آیات تو را بر آنان بخواند و كتاب و حكمت به آنان بیاموزد و آنان را از آلودگی ها و گناهان پاكیزه گرداند.(بقره/۱۲۶)
كعب بن غالب از دانشمندان برجسته اهل كتاب و از اندیشمندان آیین توحیدی حضرت ابراهیم (ع) قبل از پیامبر اكرم (ص) بود. او ویژگی های حضرت محمد را در صحف حضرت ابراهیم خوانده و به او ایمان آورده بود.(۴)
● پیامبر از منظر دین یهود
روزی پیامبر اكرم (ص) به همراه عده ای از یارانش در مدینه به عبادتگاه یهودیان رفت و مشاهده كرد كه آنان به قرائت تورات حضرت موسی مشغولند.
وقتی پیامبر اسلام را دیدند سكوت كردند و از ادامه قرائت تورات خودداری نمودند. پیامبر از آنان پرسید:چرا تلاوت تورات را قطع كردید؟! همه سكوت كردند و پاسخی به پیامبر ندادند.
درگوشه ای از كنیسه یهودیان، مرد بیماری دراز كشیده بود. وقتی كه سكوت هم كیشان خود را مشاهده كرد از بستر بیماری برخاست و گفت: ای محمد!آنان به اوصاف و ویژگیهای تو در تورات رسیده بودند وقتی تو را دیدند نخواستند درحضور تو و یارانت فضایل و امتیازات تو را بازگو كنند كه نوعی تأیید آیین تو هم باشد.
سپس از بستر بیماری برخاست و با تلاش زیاد تورات را در دست گرفت و تمام مطالب مربوط به فضائل و مناقب حضرت محمد را در آنجا قرائت كرد و گفت: ای محمد! این اوصاف توست و ویژگیهای آئین و امت تو. من همین جا گواهی می دهم كه خدا یكی است و تو فرستاده خدای یگانه هستی! آنگاه لحظاتی سكوت كرد و نفسهایش به شماره افتاد و از دنیا رفت. حضرت دستور داد تا آن یهودی روشن ضمیر و خوش عاقبت را به روش اسلامی غسل داده و پس از نماز دفن كنند.
عبدالله بن عمر گفته است: به خدا سوگند ویژگی های حضرت رسول(ص) در تورات حضرت موسی همان گونه است كه خداوند در قرآن توصیف كرد و فرمود: «یا ایها النبی انا ارسلناك شاهداً و مبشراً و نذیرا (احزاب/۴۵) ای پیامبر! ما ترا فرستادیم تا گواه، نویدبخش و هشداردهنده باشی!»
در تورات موسی افزون بر صفات والای نبوی می فرماید: تو استوانه استواری برای مكه بوده و بنده و فرستاده منی، تو را متوكل نامیدم، تو تندخو و سخت دل نیستی و در مجامع عمومی فریاد نمی كشی! تو بدی را با بدی پاداش نمی دهی، عفو و گذشت عادت توست.
تورات در ادامه آیات خود، رسول خدا را اینگونه می ستاید: خداوند متعال او را قبض روح نخواهد كرد تا این كه ملت عقب مانده و كج فهم را به راه راست هدایت كند و آنان را با ندای توحیدی «لااله الاالله» آشنا سازد. او چشمان نابینا را روشن می سازد و دلهای زنگ زده و بیمار را جلا می بخشد و گوش های ناشنوای از حق را برای شنیدن سخن حق آماده می سازد.(۵)
پیامبر در صحف ادریس
سیدبن طاووس در كتاب سعدالسعود می نویسد: در صحف ادریس اوصاف پیامبر اكرم(ص) به شایسته ترین وجهی بیان شده است. در بخشی از آن آمده: من برای بندگان صالح، مخلص، و با تقوایم مصطفی را پیامبر و مرتضی را امین گردانیدم. محمد(ص) پیامبر و رسول است و مؤمنان با تقوا، یاران او از میان امتش هستند. خداوند متعال به حضرت آدم خطاب كرد ای آدم به ذریه ات بنگر و حضرت آدم در میان ذریه اش گروهی را دید كه نور آنان همه جای آفاق را فرا گرفته و درخشش ویژه ای دارند.
حضرت آدم پرسید: پروردگارا! اینان كیانند؟ خداوند فرمود: اینها پیامبران از نسل تو هستند... حضرت آدم گفت: خدایا چرا نور آخرین نفر از سلسله انبیا از همه درخشنده تر و تابناك تر است؟ خداوند فرمود: به خاطر برتری او بر همه انبیا و اولیا. پرسید: این پیامبر كیست؟ و نامش چیست؟ خداوند فرمود: این محمد، پیامبر فرستاده، مورد اعتماد، نجیب، محرم اسرار، برگزیده، پاك خالص، حبیب، دوست، گرامی ترین مخلوق در پیشگاه من است و محبوبترین، نزدیكترین، شناخته ترین مخلوقاتم می باشد. او از نظر علم، حلم، ایمان، یقین، صداقت، نیكوكاری، پاكدامنی، تواضع و فروتنی، پارسائی، فرمانبری از همه آنان برتری دارد.
برای او از حاملان عرشم و سایر آفریده ها در آسمانها و زمین پیمان گرفته ام كه به او ایمان آورند و به نبوتش اقرار كنند. ای آدم به او ایمان بیاور كه در نزد من مقام و منزلت، فضل نور وقارت فزونی یابد. حضرت آدم گفت: به خدا و پیامبرش محمد ایمان آوردم. خداوند فرمود: من نیز فضل و كرامت تو را افزایش دادم. ای آدم! تو اولین كس از پیامبرانم و فرزندت محمد(ص) آخرین آنان می باشید(۶)
● پیامبر در نگاه آیین مسیح(ع)
حضرت عیسی (ع) در مورد پیامبر خاتم به پیروانش مژده داده بود. در كتاب انجیل علاوه بر بیان مشخصات حضرت محمد(ص) به مسیحیان توصیه شده است كه از آن حضرت پیروی كنند. قرآن در این زمینه می فرماید: «و اذ قال عیسی ابن مریم یا بنی اسرائیل انی رسول الله الیكم مصدقا لما بین یدی من التوریه و مبشرا برسول یاتی من بعدی اسمه احمد(صف/۶) هنگامی كه عیسی بن مریم گفت: ای فرزندان اسرائیل، من فرستاده خدا به سوی شما هستم. تورات را كه پیش از من بوده تصدیق می كنم و به فرستاده ای كه پس از من می آید و نام او احمد است بشارت می دهم.»
علاوه بر آیات قرآنی و اعترافات بسیاری از كشیشان مسیحی در مورد رسالت و عظمت حضرت محمد(ص)، در دایره المعارف بزرگ فرانسه آمده است: محمد(ص) مؤسس دین اسلام و فرستاده خدا و خاتم پیامبران است.
كلمه محمد به معنای بسیار حمد شده است و از ریشه حمد كه به معنای تجلیل و تمجید است مشتق گردیده و تصادفاً، نام دیگری كه آن هم از ریشه «حمد» است و مرادف لفظ محمد می باشد یعنی «احمد» ذكر شده كه احتمال قوی می رود مسیحیان عربستان آن لفظ را به جای فارقلیط به كار می بردند احمد یعنی بسیار ستوده شده و بسیار مجلل، ترجمه لفظ «پیركلتوس» است كه اشتباهاً لفظ «پاراكلتوس» را جای آن گذارده اند به این ترتیب نویسندگان مذهبی مسلمان مكرر گوشزد كرده اند كه مراد از این لفظ ]در عهد قدیم و عهد جدید[ بشارت ظهور پیامبر اسلام است. قرآن مجید نیز در آیه شگفت انگیز سوره صف به این موضوع اشاره می كند.(۷) در كتابهای انجیل از آن حضرت به نام فارقلیطا كه معادل كلمه احمد است یاد شده است.
محمد صادق فخر الاسلام مؤلف كتاب انیس الاعلام كه خود در اول یكی از كشیشان برجسته مسیحی بوده است بعد از آن كه از یكی از اساتید ممتازش كه از سران مسیحیت بوده، واقعیت شخصیت حضرت محمد(ص) را فهمیده و به درستی، آن حضرت را شناخته است به دین اسلام گرویده و علت ایمان به دین محمد را در همان كتاب اینگونه توضیح داده است: استادم در واتیكان دو كتاب از كتاب های تحریف نشده مسیحیان را به من نشان داد كه یكی به خط یونانی و دیگری به خط سریانی بر روی پوست نوشته شده بود. در كتاب سریانی از پیامبر اسلام به نام «فارقلیطا» و در كتاب یونانی آن حضرت را به نام «پریكاتوس» معرفی كرده و هر دو را به نام احمد و محمد ترجمه نموده بود و تمام اوصاف و احوال پیامبر اسلام را ستوده و به آمدنش از زبان حضرت عیسی مژده داده بود. یوحنا صاحب انجیل چهارم نیز آمدن او را در بابهای ۱۴ و ۱۵ و ۱۶ از زبان حضرت عیسی نقل كرده است. استادم گفت: علمای نصارا قبل از ظهور حضرت محمد اختلافی در این معنی نداشتند اما بعد از ظهور آن حضرت معنای فارقلیطا و پریكلتوس را به خاطر منافع مادی به نفع خود تغییر دادند. استادم سپس به من گفت: امروزه با آمدن دین اسلام مسیحیت منسوخ است و نجات و سعادت در پیروی از دین محمد(ص) می باشد.(۸)
● پیامبر در كلام نخبگان اهل كتاب
حسان بن ثابت می گوید: هنگامی كه نوجوانی هفت، هشت ساله بودم یك عالم یهودی در یثرب، صبح یك روز تمام هم كیشان خود را در شهر دور خود گرد آورد و فریاد برآورد: ای گروه یهودیان! امشب ستاره احمد طلوع كرد و مطمئناً او در شب گذشته پا به عرصه هستی نهاد! حسان می گوید: آن پیشگوی یهودی با همه اطلاعات از پیامبر اسلام و شناخت حقانیت او، آن حضرت را درك كرد ولی به آئینش ایمان نیاورد.(۹)
بحیرا یكی از دانشمندان آگاه جهان مسیحیت نیز هنگامی كه پیامبر اكرم(ص) را در سفر شام در دوران نوجوانی حضرتش ملاقات كرد سیمای ملكوتی و نشانه های خارق العاده ای كه از وجود آن حضرت احساس و مشاهده نمود، سؤالاتی را از جناب ابوطالب عموی پیامبر- نمود آنگه به وی گفت: این همان پیامبر موعود است كه كتابهای آسمانی از رسالت جهانی و حكومت فراگیر وی خبر داده اند. تمام نشانه هائی كه من از پیامبر آخرالزمان خوانده ام بر وی منطبق است. او همان پیامبری است كه من نام او و نامهای پدر و اقوامش را در كتاب های دینی خوانده ام. بر شما لازم است او را از چشم یهودیان دور نگه دارید زیرا اگر آنان بفهمند او را خواهند كشت.(۱۰)

پانوشتها
۱-سبل الهدی و الرشاد، محمد صالحی شامی، ج ۱، ص ۹۰
۲-سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۳۶
۳-الدرالمنثور، جلال الدین سیوطی، ج ۲، ص ۴۷
۴-سبل الهدی و الرشاد، ج ۱، ص ۹۶، حیوه القلوب، علامه مجلسی، ج ۲، ص ۶۲
۵-صحیح بخاری، ج ۳، ص ۲۱، مسند احمد، ج ۲، ص ۱۷۴
۶-بحارالانوار، ج ۱۱، ص ۱۵۱
۷-تفسیر نمونه، ج ۲۴، ص ۷۷، به نقل از دایره المعارف بزرگ فرانسه، ج ۲۳، ص ۴۱۷۶
۸-تفسیر احسن الحدیث ج ۱۱، ص ۱۴۷، قاموس قرآن، ج ۲، ص ۱۷۷
۹-المنتظم: ابن جوزی، ج ۲، ص ۲۴۶
۱۰-تاریخ طبری، ج ۲، ص .۳۳
عبدالكریم پاك نیا

منبع : روزنامه کیهان