شناخت ، انتخاب و تهیه ی عدسی عینک

عدسی، یکی از مهمترین اجزای یک عینک است که می بایست با در نظر گرفتن موارد طبی و ایمنی برای بینایی بهتر و بهداشت چشم انتخاب شود. داشتن اطلاعات کافی در مورد انواع عدسی ها چه از نظر خصوصیات اپتیکی، خواص فیزیکی و شیمیایی و چه از نظر کمی و کیفی و تبادل نظر با بیمار و در نهایت هماهنگی عدسی با فریم امری ضروری است. در این میان، انتخاب صحیح قطر عدسی، جهت رعایت PD و ارتفاع و در نظر گرفتن بُعد تجاری آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. لذا برای به دست آوردن قطر عدسی مورد نیاز، همچنین مقدار جا به جایی مرکز اپتیکی آن ، آشنایی با روشهای اندازه گیری و فرمولهای مربوط، امری الزامی است .همچنین آشنایی داشتن با عدسی های استاندارد، به خصوص از نظر ضخامت مرکز عدسی(center thickness ) و توان پایه (base curve) از ضروریات این حرفه می باشد. زیرا ضخامت زیاد و غیر استاندارد مرکز عدسی باعث وزن بیشتر آن می گردد. برعکس ، اگر عدسی بیش از اندازه نازک باشد، احتمال شکستن آن هنگام ساخت عینک و یا در هنگام استفاده برای بیمار وجود دارد. به همین منظور، در ادامه، مطلب مختصری از بحث عدسی های استاندارد توضیح داده می شود و در صفحات آخر همین جزوه، پیش نویس استانداردهای پیشنهادی تهیه شده، که تقدیم می گردد.
● عدسی های استاندارد
به طور کل، شناخت وسایل عینک سازی و ابزار آلاتی و اجناس استاندارد و کاربرد و استفاده بهینه از آنها در موسسات عینک سازی، یکی از فاکتورهای مهم در فراهم آوردن دید مطلوب برای بیمار (پس از تجویز صحیح) می باشد.
استفاده صحیح از وسایل و ابزار آلاتی که با استانداردهای ملی و جهانی مطابقت داشته باشد، سبب ضایعات کمتر و زمان کوتاهتر در ساخت عینک می گردد و به تجربه ثابت گردیده که در ابعاد تجاری و اقتصادی هم بازدهی مناسب تری به همراه خواهد داشت.
داشتن آشنایی کافی از فن و دانش روز در صنایع عینک سازی و کاربری مناسب از آن استانداردها، سبب کاهش در خطاهای اپتیکی در حین ساخت عینک می گردد.
با توجه به توضیحات فوق ، وبا عنایت به اینکه بسیاری از دستگاهها و ابزار آلات عینک سازی، به خصوص ماشینهای دور تراش عدسی را بر مبنای عدسی های استاندارد طراحی و کالیبره می نمایند، در حد توان ، عدسی های استاندارد را مورد بررسی قرار می دهیم.
●● ویژگیهای عمومی عدسی و معایب آن:
● ویژگیهای عمومی یک عدسی به قرار زیر می باشد:
۱- همگنی ۲ـ شفافیت ۳ـ چگالی ۴ـ ضریب شکست ۵ ـ اشتعال نا پذیری عدسی پلاستیک توسط آزمایش مربوط
● همچنین معایب یک عدسی :
۱- حباب ۲ - رگه ۳ - مواد ناخالصی ۴ - اطخال
پس در واقع، شیشه ی اپتیکی، شیشه ای است که علاوه بر دارا بودن ویژگیهای عمومی عدسی، فاقد هرگونه از معایب فوق باشد.
در ادامه، با توجه به توضیحات داده شده و با در نظر گرفتن اولویتها، استانداردهای توان پایه و ضخامت مرکز عدسی را مورد بررسی قرار می دهیم.
استانداردهای توان پایه و ضخامت مرکز عدسی (Base Curve and Center Thickness Standards)
در دومین بررسی، توجه نمودن به توان پایه و ضخامت مرکز یک عدسی، توصیه می شود. به طوری که در هنگام تعویض عدسی ها طبق نسخه ی جدید و یا طبق همان نمره ی قبلی ، می بایست از همان مشخصات توان پایه ی عدسی قدیمی پیروی نمود.
دقت در انتخاب توان مناسب، نسبت به نوع و توان عدسی، یکی از راهکارهای مفید جهت فراهم آوردن دید مطلوب و رعایت فاکتورهای فنی و زیبایی در ساخت عینک می باشد. (تشخیص توان پایه با اسفرومتر در صفحات بعدی توضیح داده خواهد شد.)
● ضخامت مرکز عدسی : (Center Thickness )
در بررسی های به عمل آمده، عمده ی ضایعات و شکستن عدسی ها در هنگام تراش و یا تنظیم عینک و یا زمان سرد و گرم شدن عدسی، ارتباط مستقیمی با عدم استاندارد بودن ضخامت مرکزی عدسی دارد.
(نازک بودن بیش از حد مرکز عدسی، سبب شکستن و ضخیم بودن بیش از حد مرکز عدسی ها سبب سنگینی مضاعف عدسی می گردد.)
با توجه به اینکه انتخاب عدسی مناسب، یکی از ویژگیهای مهم در ساخت یک عینک ایده آل میباشد، لذا آگاهی داشتن از مقدار استانداردهای ضخامت مرکز عدسی ها، کمک شایان توجهی در انتخاب عدسی موردنظر می نماید. جهت تعیین ضخامت مرکز عدسی، از کولیس های مخصوص استفاده می شود.
● یادآوری :
در هنگام تعویض عدسی های قدیمی عینک ، در صورتی که بیمار نسخه و یا مدرکی دال بر مشخصات اپتیکی عدسی و یا شکایتی در ارتباط با بینایی اش ندارد، بهتر است از همان مشخصات اپتیکی (PD ، ارتفاع ، توان پایه ) عدسی قدیمی، جهت ساخت عینک استفاده شود.

تهیه و تنظیم : علی و جعفر انصاری نکو

منبع : سایت عینک