تالاب های زیبای عروس زاگرس

تالاب از جمله مواهب طبیعی به شمار می رود که خاک آن به وسیله آب های سطحی و زیرزمینی به صورت اشباع درمی آید و در طی یک دوره معین و شرایط عادی، مجموعه اکوسیستمی از گیاهان و جانواران را تشکیل می دهد. تالاب های کهگیلویه و بویراحمد، اکوسیستم ها و زیستگاه های ویژه ای هستند که مانع شکنندگی و از بین رفتن میراث های طبیعی، گونه های ژنها و فرایندهای طبیعی و حیات جانداران و گیاهان خشکی زی و آبزی شده اند.
این مناطق از بستر و ذخایر مناسبی جهت مطالعه، پژوهش،تحقیق،تکثیر، تداوم و نگهداری نژادها و نسل گونه های نادر گیاهی و جانوری تشکیل شده اند. به گفته کارشناسان، تالاب ها دارای ارزش اکولوژیک اقتصادی، تفرجگاهی، زیباشناسی فرهنگی و علمی و مامن گونه های متنوع آبزیان و پرندگان مهاجر می باشند. استان کهگیلویه و بویراحمد که به عروس زاگرس نیز شهرت دارد از دو تالاب بزرگ و مهم " مورزرد زیلایی " و " برم الوان " برخوردار است که تالاب مورزرد زیلایی با وسعتی معادل ۲۰هکتار و عمق متوسط ۹متر در ۱۸۰ کیلومتری ضلع شمال غربی یاسوج در دره ای به نام مورزرد واقع شده است. دراین تالاب که ارتفاع آن از سطح دریا دو هزار و ۱۸۰متر است،پوشش گیاهی مانند نی، گون، بلوط، زالزالک وحشی و گونه های جنگلی وجود دارد. گونه های جانوری موجود در تالاب مورزرد زیلایی نیز شامل کپورماهی، ماهی آمور سفید، سیاه ماهی، حلزون، زالو، لاک پشت، پلانکتون های جانوری مانند کالانوئید و دافنی و پرندگان شکاری مانند ماهیخوار می باشد.
تالاب الوان نیزبا وسعتی معادل ۱۴هکتار در ۸۰کیلومتری شمال غربی دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه و در دامنه تپه ماهورهای گچی قرار دارد. این تالاب که ارتفاع آن از سطح دریا حدود یک هزار و ۱۰۰متر است دارای پوشش گیاهی انواع پلانکتون های گیاهی، نی، گز، زالزالک، خارشتر، پسته وحشی، بادام کوهی و سایر گونه های نادر گیاهی می باشد. به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، با ارزش ترین گونه های آبزیان در تالاب های این استان را ماهیان تشکیل می دهند که دارای اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی هستند. بر اساس این گزارش، تالاب های استان کهگیلویه و بویراحمد مناطق خاص و زیستگاهی جهت گونه های مختلف پرندگان مهاجر و محل امن و مناسب برای آنها به شمار می رود. پرندگان مهاجر و آبزی نیز نقش بسزایی در کنترل امراض و آفات کوهی در آب بندها و آبگیرهای حاشیه تالاب ها دارند. سازمان حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، یکی از جذابیت های دو تالاب مورزرد زیلایی و برم الوان را ماهیگیری تجاری، تفریحی و ورزشی اعلام می کند. بر اساس گزارش یاد شده، به دلیل بافت عشایری و سنتی مردم کهگیلویه و بویراحمد و سابقه دیرینه صید و شکار در این استان، این دو تالاب به عنوان منبع صید ماهی و شکار پرندگان حلال گوشت مورد علاقه مردم و گردشگران است.
همچنین وجود مناظر بدیع و چشم اندازهای نادر در تالاب ها از نقطه نظر زیبایی شناسی و گذراندن اوقات فراغت برای علاقه مندان به طبیعت و گردشگری دارای جذابیت ویژه است. مدیر کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد درباره وضعیت فعلی تالاب های این استان به ایرنا گفت: آب تالاب ها در شرایط فعلی باعث ایجاد رطوبت کافی در محیط اطراف شده و تاثیر خوبی بر کشاورزی محدوده مجاور آنها داشته است. جلیل بادام فیروز افزود: بیشتر محصولات محدوده مجاور تالاب ها را گندم، یونجه و باغ های تازه کاشت گردو تشکیل داده است که از طریق آب چشمه های اطراف آبیاری می شود. وی اظهار داشت: مراتع اطراف این دو تالاب نیز مورد استفاده دامداران قرار می گیرد و از آب تالاب ها برای شرب دام ها استفاده می شود. به گفته وی با توجه به بررسی های به عمل آمده، آبزیان موجود در تالاب ها از طریق قلاب و تور صید می شوند. وی با اشاره به اینکه تبدیل اراضی تالابی به اراضی زراعی باعث کاهش سطح تالاب ها می شود، گفت: فعالیت کشاورزان در اطراف این تالاب ها سبب بروز اثرات زیست محیطی نامطلوبی شده است. بادام فیروز این اثرات زیست محیطی را اختلال در تعادل اکولوژیک تالاب به دلیل مصرف انواع سموم و کودهای شیمیایی و مرگ و میر نوزادان ماهی در اثر استفاده زارعین از پمپ های قوی برای آبیاری دانست. وی عوامل موثر دیگر در به خطر افتادن تالاب هارا جریان های فصلی همراه با رسوبات زیاد، کودهای حیوانی، سموم،خاک برداری و زباله های خانگی دانست. مدیر کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت:به رغم اهمیتی که تالاب ها دارند هنوز دو تالاب مورزرد زیلایی و برم الوان جزو مناطق حفاظت شده قرار نگرفته اند. بادام فیروز افزود: به طور کلی هنوز هیچ تالاب و رودخانه حفاظت شده در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود ندارد. وی گفت:با این حال سازمان حفاظت محیط زیست این استان بنا به رسالت خود برای جلوگیری از بین رفتن آبزیان این دو تالاب، گشت و کنترل ویژه ای قرار داده است. وی با اشاره به اینکه تالاب های کهگیلویه و بویراحمد پتانسیل های بالقوه زیادی دارند،گفت: تحت حفاظت قرار نگرفتن این تالاب هابه دلایلی مانند جوابگو نبودن امکانات این استان و به حد مورد نظر نرسیدن گونه های جانوری و گیاهی و وضعیت آب آنهاست. بادام فیروز گفت: شایسته است با توجه به اهمیت زیستگاهی تالاب ها و نقش آنها در حفظ میراث های های طبیعی،نسبت به تحت حفاظت قراردادن و برنامه ریزی برای استفاده بهینه از ظرفیت های اقتصادی،زیستی و گردشگری آنهااقدامات لازم انجام شود.

منبع : روزنامه ابتکار