شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا


موزه‌ رضا عباسی ، تهران


موزه رضا عباسی كه در بزرگ‌داشتِ یكی از نگارگران زبردست و بی‌مدعای عهد صفویه نام‌‌گذاری شده، با هدف گردآوری، نگه‌داری، مطالعه و شناساندن دست‌مایه‌های به یادگار مانده از هنرمندان و افزارمندان چیره‌دست این مرز و بوم ایجاد شده است. آثار این موزه كه تاریخ درخشان پیش از تاریخ تا سده 13 هجری را در بر می‌گیرد، همه از نبوغ خلاق نیاكان ما سخن می‌گویند. در عین حال،‌ هر یك از آن‌ها، نشانه‌ای از شیوه زیست مردم ما در روزگاران مختلف هستند.
موزه رضا عباسی دارای دو تالار است كه در هر یك آثار مربوط به دوره‌ای خاص قرار گرفته است. این تالارها عبارت‌اند از :
اوّل - تالار پیش از اسلام
اشیای این تالار مربوط به دو دوره معروف پیش از تاریخ و عصر تاریخی است. دوره پیش از تاریخ در ایران با پیدایش بشر آغاز می‌شود و تا حدود هزاره سوم پیش از میلاد ادامه می‌یابد.
در این تالار، با گسترش تدریجی فن‌ها و تطابق مصالح مادی و نیازهای زندگی روزمره اجدادمان آشنا می‌شویم. شكل و طرح اشیای تالار، از حیوانات و صحنه‌های محیط زندگی الهام گرفته‌اند و مطالعه در شیوه زندگی،‌ باورها و برداشت‌های گذشتگان را آسان‌تر می‌كنند.
آثار موجود در تالار پیش از اسلام (مفرغ‌های لرستان) مربوط به دوره‌های هخامنشی، اشكانی و ساسانی هستند.
دوم - تالار هنرهای اسلامی
در این تالار اشیایی كم مانند را می‌بینیم كه بیش‌تر بر اهمیت زیبایی لوازم مورد استفاده در دوره اسلامی تأكید دارند.
آثار موجود تالار، شامل ظروف سفالین، اشیای فلزی، عناصر معماری، جواهر و منسوجات دوره‌های سلجوقی، تیموری و صفوی هستند كه در میان آن‌ها قلمدان‌ها، جلد كتاب‌ها و جعبه‌های روغنی دوره قاجار دیده می‌شود.
در این موزه، گنجینه‌ای از نقاشی‌های دوره اسلامی وجود دارد. برگی از شاهنامه «موت» كهن‌ترین نمونه آن است كه مربوط به اواسط سده هشتم هجری است. نمونه‌هایی از انواع مكتب‌های نقاشی مانند شیراز و تبریز و هرات، یگ برگ از شاهنامه «هوتون» هنر تذهیب، آثار چاپی بیگانگان درباره ایران و مینیاتور، از جمله آثار به نمایش درآمده در این تالار است.
خوش‌نویسی نیز، كه یكی از والاترین دستاوردهای دوره اسلامی است در این تالار به نمایش گذاشته شده است. از طریق همین هنر بود كه كلام قرآن به كتابت درآمد و نسل به نسل به ودیعه نهاده شد. نمونه قرآن‌های این تالار از دقتی ویژه كه صرف نسخه‌برداری از این كتاب شده است حكایت می‌كند.
دیگر آثار موجود در این موزه، مراحل گوناگون خطاطی، خطوط ثلث، محقق، نسخ و نستعلیق را نشان می‌دهد. هنر كتاب‌سازی و خوش‌نویسی به عنوان عنصری تزئینی و انواع ظروف سفالین، اشیای فلزی، منسوجات و آثار دیگر در این موزه قابل مشاهده است.
موزه رضا عباسی دارای یك كتابخانه با حدود شش هزار جلد كتاب است كه مجموعه‌ای به نسبت غنی از تاریخ و فرهنگ ایران است. سعی شده از این طریق، نمونه‌هایی از ارزش‌های غنی فرهنگی ایران زمین ارائه شود. چندین دوره روزنامه و مجله قدیمی فارسی مكمل این مجموعه است كه به طور مسلم می‌تواند راه‌گشا و منبعی ارزنده برای تحقیق علاقه‌مندان به هنر تاریخ و باستان‌شناختی و فرهنگ ایران باشد.