زندگی مجردی؛ برزخ تضاد و واهمه

تهران به تقاطع ارتباطی بسیار شلوغی مبدل شده است كه ارتباطات اجتماعی در آن به شیوه‌ای متفاوت به وقوع می‌پیوندد.
بافت اجتماعی این كلانشهر از فئودالی و روستایی به سرمایه‌داری و خرده بورژوایی تغییر شكل داده و ارتباطات پدرسالارانه‌ حاكم بر جوامع سنتی و نیازهایی كه در آنها برآورده می‌شد، در حال حاضر در تهران به شیوه‌های نوین ارتباطی تبدیل شده است.
در پی تغییر‌شكل ارتباطات اجتماعی، شیوه قدیمی زندگی پاسخگوی نیازهای موجود نیست و رفع این نیازها كه در گذشته تحت حمایت جامعه پدرسالارانه و خانواده برآورده می‌شدند، امروز ضرورت‌های خاص دیگری می‌طلبد.
تهران، شهر مهاجرپذیری است كه در آن فرهنگ‌های بسیاری در تعامل با یكدیگر قرار دارند و در این تعامل، بافت سنتی از بین رفته و فرهنگ جداگانه و جدید شكل گرفته است كه در آن خانواده‌ها از شكل بزرگ و گسترده كه در محدوده فامیلی تاثیر متقابل بسیاری بر یكدیگر داشتند، به واحدهای مستقل تبدیل شده‌اند و ارتباطات منطقی‌تری را در بر می‌گیرند.
یكی از نتایج اجتماعی این مساله، بالا‌رفتن سن ازدواج و رواج زندگی مجردی در تهران است. در شكل قدیمی ازدواج كه در جامعه سنتی قدیم در سنین پایین و بر اساس تصمیم خانواده صورت می‌پذیرفت، خواسته‌های افراد، به‌ویژه زنان مورد توجه قرار نمی‌گرفت و این شكل تشكیل خانواده بیشتر جنبه غریزی داشت، در حالی كه امروزه افراد، تحت تاثیر آگاهی‌ها و اطلاعات جدیدی كه از جهان پیرامون خود كسب می‌كنند، خواستار ازدواج آگاهانه همراه با عشق، انتظار و شناخت بیشتر از آینده هستند. در این بافت اجتماعی، انسان‌ها با منافع و نیازهای خود آشنایی دارند و چون ازدواج به شیوه سنتی را با این نیازها سازگار نمی‌بینند، در نتیجه به ازدواج دیرهنگام رو می‌آورند و در فاصله زمانی ایجاد شده، به دلیل تفاوت خواسته‌های آنها با خانواده كه هنوز ذهنیت سنتی خاص خود را دارد، زندگی مجردی را انتخاب می‌كنند.
این شیوه، شروع یك زندگی جدید و یك خواسته طبیعی در افراد است كه به آنها كمك می‌كند زندگی را پیش از به‌عهده گرفتن مسوولیت‌های بزرگ‌تر، به‌طور مستقل تجربه كنند. اگرچه این شیوه زندگی، در بسیاری جوامع اتفاق افتاده اما در جامعه ما هنوز پذیرفته شده نیست. ذهنیت و عرف حاكم بر جامعه ایران كه یك فضای در حال گذار است، گرایشات سنتی خاصی را در تقابل با زندگی مجردی قرار می‌دهد و این مساله كه بسیاری از جوان‌ها به تنهایی می‌توانند شرایط تحصیلی، شغلی و زندگی بهتری داشته باشند، در فضای اجتماعی ترس ایجاد می‌كند. عرف جامعه ما تنها به مضرات و معایب این نوع زندگی توجه دارد و منافع آن تابه‌حال مورد توجه و حمایت قرار نگرفته است. افرادی كه زندگی مجردی را برمی‌گزینند، به‌دلیل برخوردار نبودن از حمایت جامعه، اغلب نمی‌توانند زندگی بهنجاری در محل مناسب داشته باشند زیرا در اغلب مواقع این امكان به آنها داده نمی‌شود. در نتیجه زندگی مجردی از دیدگاه عرف، شكل قابل‌قبولی به خود نمی‌گیرد.
تضاد و واهمه‌ای كه این شیوه زندگی در عرف ایجاد كرده، دیدگاه اجتماعی را نسبت به زندگی مجردی به‌سمت مخالفت و عدم حمایت سوق داده است. این در حالی است كه در حال حاضر افراد متعدد با نیازها و منافع گوناگون در این شكل زندگی در تعادل قرار گرفته‌اند. به این ترتیب، نحوه برخورد با آنها باید آگاهانه، منطقی و با توجه به ویژگی‌های هركدام صورت بگیرد. اگرچه علاوه بر جوانانی كه زندگی مجردی را برگزیده‌اند، گروهی از زنان مطلقه و حتی مردان متاهل نیز به این شیوه زندگی می‌كنند اما به‌دلیل تفاوت نیازهای هر یك از این گروه‌ها و دلایلی كه آنها را به این انتخاب سوق داده است، شكل برخورد با آنها نیز باید متفاوت باشد.
برای نمونه، جوانان نیازمند راهنمایی و حمایت فكری ـ اجتماعی و تامین شغلی هستند و گروه‌های دیگر به حمایت مادی، آگاهی‌بخشی و هدایت روانی احتیاج دارند.
رواج زندگی مجردی در تهران یك جریان طبیعی شكل یافته بر اساس خواسته‌های امروز افراد است كه تنها برخورد آگاهانه و فراهم‌آوردن امكانات فكری و مادی لازم و آموزش به افراد در خصوص ابعاد این نوع زندگی، آن را به رفتار عادی‌تری تبدیل می‌كند و به این ترتیب جامعه می‌تواند از حركت این جریان به‌سمت كجروی‌های اجتماعی جلوگیری به عمل بیاورد.

منبع : روزنامه تهران امروز