فیزیک و فلسفه

در سال های اخیر یافته های فیزیك جدید تاثیری ژرف در عقاید فلسفی مربوط به مسائل طبیعی داشته است.از زمان خلق فیزیك كلاسیك توسط نیوتن وهنگامیكه او اصل جاذبه عمومی وگرانش را مطرح كرد پرسشهایی در مورد علیت مطرح شد كه اگر علت وزن،جاذبه است پس علت جاذبه چیست؟ درآن هنگام مكانیك نیوتن ونظریات ماكسول، جهان را همچون دستگاهی كامل وقاطع تشكیل داده بودكه طبق فرضیات آنهاهیچ شكی در آن راه پیدا نمی كرد ریاضیدانی چون لاپلاس توانست ادعا كند كه، هرگاه مشخصات جهان دریك آن دراختیار یك ریاضیدان قرارگیرد او می تواند حالت جهان رادرلحظه بعد پیش بینی كندهمانطوركه می توان وضعیت دستگاه را پیش بینی نمود
این واقعیت در پیش بینی، همان قبول اصل جبروانكار اصل اختیار است. وبیانگراینكه آدمی درجهان همچون جزئی ازیك دستگاه است كه تمامی افعال ورفتار اوتعریف شده ومعین است.در نتیجه برای بسیاری از افراد تحصیلكرده این سوال پیش می آید كه چه سود ازفكروتصمیم وعمل در جایی كه قبلاً حساب شده ومعین شده است؟اختیار كجاست وخوب وبد چیست؟ آیا وجدان وگناه معنایی دارند؟ درآن زمان فیزیك كلاسیك عامه مردم رادرگیر خود كرده بودوبا توجه به آنكه برپایهٔ منطق ریاضی بنا شده بود به نوعی از طرزتفكرجبر،دفاع می رفع این مشكل در مورد آزار می گوید: اگر عالم فقط همین است كه می بینیم دراین صورت بدیهی است كه اراده نمی تواند آزاد باشد یعنی چیزی را كه میبینیم شاید چیزی نباشد كه درواقع هست.همان مثال مشهورغار افلاطون كه كسانی كه درزنجیر شده اند سایه ها را واقعیت می شمارند ونمی دانستند كه سایه ها فقط سایه ای ازواقعیت هستند كانت بدین صورت عقیده خودرابیان می كندكه پدیده ها فقط نشانه ها ونمایشهایی ازحقیقت مطلق هستند نه خود حقیقت.مكانیك نیوتنی توسط فرمول های ریاضی پایه ریزی شده بود وظاهراً شكست ناپذیربه نظر می رسید.اما پس ازمدتی با ورود فیزیك جدید مشخص شد كه نمی تواند همه پدیده هاراتوجیه كند.خاصیت دوگانه نورو آزمایشهایی كه برای تعیین مسیرالكترون انجام می شد در فیزیك كلاسیك توجیه نمی شد.
با بان اصل عدم قطعیت هایزنبرگ این سوال پیش آمد كه اگر نمی توان مسیر ساده حركت الكترون را پیش بینی كرد پس چگونه می توان وضعیت جهان را در آینده پیش بینی نمود! هر چند بعضی اصل عدم قطعیت را قبول ندارند و این رابه خاطر جهل دانش بشری می دانند .
مسئله علیت كه باورود فیزیك كلاسیك به صورت جبرواختیار در اذهان عامه مردم وارد شده بودرامی توان با بیان نظر بورن بدین صورت تصحیح كرد كه قبول قانون علیت قبول جبر نیست بلكه انسان را به سمت كشف واقعیات وروابط میان فیزیكدانان می گویند توانسته اند با برخورد دادن هسته های اتم طلا حالت جدیدی از ماده پدید آورند كه بسیار داغ و چگال است
این برخوردهای شدید و پرانرژی باعث شكافته شدن هسته اتم می شود و بنیادی ترین ذره های سازنده اتم ها كه كوارك و گلئون نام دارند آشكار می شوند. محققان آزمایشگاه ملی بركهاون آمریكا كه این آزمایش ها را انجام داده اند می گویند این ذرات تقریباٌ به شكل مایع كامل رفتار می كنند. گمان می رود نتیجه اینگونه پژوهش ها به محققان كمك كند تا دریابند كه وضعیت جهان دقیقاٌ یك هزارم پس ازانفجار بزرگ به چه صورتی بود.محققان می گویند كه در این آزمایشها توانسته اندبه پلاسماكوآرگ-گلئون (QGP) دست یابند .گمان میرود پلاسمای كوآرگ-گلئون حالتی باشد كه فقط یك میلیونیوم ثانیه پس از خلق جهان و پیش از تشكیل ماده ای كه امروزه می شناسیم.وجود داشته است.محققان برای آنكه بتوانند چنین حالت بسیار داغ وبسیار چگالی را كه در این آزمایشها وجود داشت به وجود آورند.یونهای طلا كه سرعت آنها بسیار به سرعت نور نزدیك بود.به یكدیگر كوبیدند.اگر چه این برخوردها در مقیاس كوچكی روی می دهند . مقدار انرژی آزاد شده طی این فرایند كافی است كه نوترون ها و پروتون ها را كه سازنده های هسته اند. به ‌جوش آورند وباعث شوند كه كوارك و گلئون ها كه سازنده های نوترون ها و پروتون ها هستند برای لحظه های كوتاهی آزاد می شوند. هر چند كه آزمایشگاه پژوهش های هسته ای اروپا در سال ۲۰۰۰ به نتایج مشابهی دست یافته بود . اما آزمایشگاه بروكهاون در این زمینه گامی دیگر به جلو برداشته است .

نقل از ایران فیزیک

منبع : شبکه سی. پی. اچ