ITS

برای بیش از ۲ هزارسال وضعیت ترانزیتی خوبی در كشور داشتیم. این مزیت را با انقلاب صنعتی از دست دادیم. از سال ۱۹۹۰ -بعد از فروپاشی سیستمهای متمركز سوسیالیستی و بازشدن مرزها در آسیا و اروپا- موقعیت و وضعیت مناسب گذشته را بدواً به دست آوردیم. چون ترانزیت مقوله ای مورد توجه بود و دولت تلاش می كرد از این موقعیت استفاده كند. اولین اقدام برگزاری همایش بود بر همین اساس اولین همایش ترانزیت خرداد ۱۳۸۱ به مدت ۲ روز با حضور نمایندگان دولتی ۳۰ كشور در مركز همایشهای بین المللی صدا و سیما در تهران برگزار شد. یكی از نتایج آن همایش این بود كه هرچند سال یك بار به صورت دوره ای برگزار شود. همزمان با دومین همایش بین المللی ترانزیت در ۲۸ و ۲۹ تیرماه سال جاری، همایش حمل و نقل هوشمند را هم در همان محل برپا خواهیم كرد. در این همایش از وزرای حمل و نقل ۱۳ كشور كه با ما منافع اقتصادی مشترك دارند، دعوت شده اند كه شامل وزیران كشورهای آذربایجان، ارمنستان، ازبكستان، گرجستان، افغانستان، تاجیكستان، روسیه، هند، تركیه، عراق، پاكستان، تركمنستان و قزاقستان خواهد بود. دعوت شدگان به این همایش را به سه گروه می توان تقسیم كرد: گروه اول مقامات دولتی حمل و نقلی كشورهای مختلف در سطح وزرا، گروه دوم رئیسها و مسئولان سازمانهای بین المللی حمل و نقل مثل اسكاپ، بانك جهانی و در هر زیربخش از حمل و نقل سازمانهای تخصصی آن زیر بخش مثلا از حمل و نقل جاده ای ایرو، فیاتا، از راه آهن U.I.C، از هوایی ایكائو، دریایی آی ای پی اچ (IEPH)، از گمرك WCO دعوت شده اند. گروه سوم شركتها، مؤسسات و تشكلهای مختلف حمل و نقلی است.
بحث ترانزیت از ۱۰ سال پیش در كشور ما در وزارت راه و ترابری به شكل جدی دنبال می شد. با توجه به تحولاتی كه در. آمار و ارقام نشان می دهد كه رشد بسیار خوبی داشته ایم... به طور خاص در حوزه اقتصاد ترانزیت ازنظر درآمدزایی، اشتغال، امنیت و عمران منطقه ای بسیار حائر اهمیت است.
وزارت راه در برنامه چهارم بعد از بحث ایمنی و تصادفات، بحث ترانزیت را مورد توجه قرار می دهد.
در سال گذشته درآمدهای مستقیم و غیرمستقیم در ترانزیت بیش از یك و نیم میلیارد دلار بود. ۱. تعداد زیادی دوربین در مسیرهای حادثه خیز استان خراسان نصب كرده ایم. این اطلاعات از طریق ماهواره در لحظه دراختیار پلیس راه قرار می گیرد.
۲. بحث سیستم JPS آف لاین در اتوبوسها است. اتوبوسهای مسافربری تهران، قم، سمنان، مازندران و قزوین در حال حاضر به JPS مجهز شدهخ اند و اطلاعات مسیر و سرعت حركت اتوبوس را در خود ذخیره می كند و در مقصد پلیس آن را كنترل می كند و دروصورت داشتن سرعت غیرمجاز برخورد می شود. به زودی در تیرماه این بحث در ۱۸ استان گسترش پیدا می كند.
بحث JPS آن لاین در كامیونهای ترانزیت، كامیونهای ترانزیت فعلی، كامیونهای تولیدی كارخانه ایران خودرو دیزل و سایپادیزل مجهز به JPS آن لاین خواهند شد و ناوبری این خودروها به زودی انجام خواهد شد.
●ITS را از چند بعد می توان مطرح كرد:
۱. در خودروهای شخصی: یك مثال خیلی ساده كه هم اكنون هم مورد استفاده قرار می گیرد رادیو پیام است. رادیو پیام به عنوان یك كانال رادیویی در تهران مرتب اطلاعات ترافیكی را به اطلاع رانندگان می رساند. ولی رادیو پیام صرفاً در تهران فعال است. در جاده های كشور یك كانال اختصاصی رادیویی برای بحث اطلاع رسانی شرایط ترافیكی نداریم.
بحث TMC یا كانال انتقال اطلاعات ترافیكی است. در این سیستم به جای اینكه كانال خامی برای انتقال اطلاعات مطرح باشد. در هر كانال رادیویی درصورت رخ دادن اتفاق از طریق مركز كنترل اطلاعات و ترافیك پیامهایی ارسال می شود. نیاز به یك بستر اطلاعاتی خاص دارد و فرستنده مربوط به خود را می خواهد و اطلاعات را به صورت رمز برای كانالهای مختلف ارسال می كند. این اطلاعات می تواند صوتی و حتی تصویری دراختیار راننده قرار بگیرد. .
ناوبر یك دیسك پلی است كه در ماشین نصب می شود. سی دی مربوط به نقشه راهها به ناوبر متصل می شود و راننده می تواند مسیر خود را تشخیص دهد. در شرایطی این سیستم می تواند با مركز كنترل اطلاعات اینتراكتیو باشد. حتی در مسیری حركت می كند می تواند اطلاعات جدید را بگیرد.
در شرایط دیگر از این سیستم برای مدیریت پارك می توان استفاده كرد. اگر عضو مجموعه ITS باشد. می تواند قبل از رسیدن به محل پاركینگ از پاركینگهایی كه در اطراف وجود دارد، تعداد جای خالی و زمان باز و بسته شدن پاركینگ را از طریق سیستم ناوبر یا گوشی تلفن همراه دریافت كند. بحث ایكال در اروپا مطرح است. سنسورهایی در ماشین نصب می شود كه به كیسه هوا متصل هستند. درصورت برخورد شدید این سنسور فعال می شود. ۲. ITS: عمدتاً مربوط به اطلاعاتی است كه در اختیار مسافر قرار می گیرد. بحث ایتیكتین و بلیت الكترونیكی مواردی است كه در این مقوله مطرح است. ۳. ITS با توجه به موضوع همایش این بحث جایگاه خاصی دارد. تمام مواردی كه درمورد خودروهای شخصی مطرح شد برای رانندگان كامیونهای باری و ترانزیت هم مطرح است.
طبق آمار ۵ تا ۱۰ درصد زمان سفر مربوط به تشریفات گمركی می شود. در حال حاضر در ایران در بیشتر از ۳۰ درصد كامیونها خالی هستند. از طرف دیگر در ۱۰ سال آینده پیش بینی می كنیم كه ۳۰ درصد افزایش تقاضای ترافیكی در جاده به وجود بیاید و تنها با ۳۰ درصد تعریف جاده این مشكل حل شدنی نیست. بنابراین ناگزیر هستیم برای بهبودی و روان سازی جاده ها از سیستمها و تكنولوژیهای متفاوت استفاده كنیم.
طبیعی است كه با توسعه ITS در جاده های كشور بتوانیم بستر مناسبی برای حركت كامیونها در ایران فراهم كنیم.
۴. سازمان حمل و نقل جاده ای به عنوان متولی بحث روان سازی و ایجاد امكانات در جاده های كشور پروژه هایی را در زمینه ITS در كشور اجرا می كند.
۳. عمده ترین بحث، بحث بستر ارتباطی است كه دقیقا در ارتباط با بحث ترانزیت و ورود كامیونها از مرزهای كشور به داخل و خارج و انتقال اطلاعات از مرزی به مرز دیگر درصدد هستیم تا بسترهای ارتباطی مناسبی را فراهم كنیم. تا حدودی این كار انجام شده. در حال حاضر دفاتر سازمانها در استانها از طریق اینترنت و خطوط DPN به یكدیگر متصل هستند و مرزها هم به زودی به این شبكه متصل می شود.
۴. انجام مطالعات تحلیلی از اطلاعات آمار به دست آمده از تصادفات كه كمك می كند برای اینكه چه سیستمهایی را در چه قسمتی از جاده ها نصب كنیم.
۵. تهیه نقشه های دیجیتالی كه سازمان راهداری با كمك كارمندان سازمان در استانها توانسته است این نقشه را با دقت ۲۰۰ متر به ۲۰۰ متر با استفاده از JPS برداشت كند. ۶. سرعت سنجهای دستی كه دراختیار پلیس راه قرار داده شد، فوق العاده مؤثر بود.
۷. سرعت سنجهای راهداری ثابت كه درصدد هستیم تا چند ماه آینده در مسیر تهران – قم و تهران – قزوین نصب شوند. این سرعت سنجها در لحظه و آن لاین از طریق ارتباط رادیویی در اخختیار پلیس راه محل قرار می دهند.
۸. اجرای طرح ITS در خراسان: در لحظه كامیون را در مهر جای دنیا می توانند كنترل كنند.
۹. سیستم بارنامه الكترونیك،
۱۰. سیستمهای نرم افزاری تردد از مرز و ترانزیت،
۱۱. دكارت هوشمند به عنوان یك ضرورت بنیادی در سیستمهای ITS توسط سازمان حمل و نقل پی گیری می شود.
برای تمامی ناوگان حمل و نقل مسافری و باری و رانندگان فراخوان اطلاعات انجام شده و برای هریك كارت هوشمند صادر خواهد شد. ۲۰۰ هزار كارت توزیع و ۴۰۰ هزار كارت ركورد دریافت شده است. از یكی دو ماه دیگر این كارتها جایگزین دفترچه كارت خواهد شد.
و امیدواریم این خبرنامه ها بتوانند عمق مسئله را آشكار بكند و مؤسسات بیشتری در این همایش شركت كنند. هماهنگی نهایی موردنظر به وجود بیاید. .
جدا از موقعیت مكانی ایران كه می تواند عوامل ارزی بالا برای كشور ایجاد كند و توسعه اقتصادی به وجود آورد، خود بخش حمل و نقل به عنوان بخش موثر در اقتصاد ملی می توان اثرگذاری كند.
هرچه بیشتر و فعالانه تر در معرفی این همایش بكوشیم صنعت حمل و نقل ایجاد ارزشی افزوده هم خواهد كرد. فقط خواهشمندم با ستاد همایش – شركت هربرز – در ارتباط باشید تا بتوانیم پیشرفت كار و نتایج همایش را به اطلاع همگان برسانیم. در این همایش بحث ITS یك بحث جدید است كه می تواند به روان سازی بهتر سیستمهای حمل و نقل كمك كند و كارایی اقتصادی بخش حمل و نقل را افزایش دهد.

مهندس غروی

منبع : مجله صنعت حمل و نقل