اهمیت و ضرورت تخصصی شدن دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی‌های غیردولتی

وزارت کار و اموراجتماعی در راستای اهداف قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران درخصوص کاهش تصدی گری دولت ومشارکت بخش خصوصی زمینه فعالیت بخش خصوصی را درامورکاریابی فراهم و براساس قوانین و مقررات نسبت به راه اندازی دفاتر مشاوره شغلی وکاریابیهای غیردولتی اقدام نموده است. به موجب ماده واحده ((قانون مجازت اشتغال به حرفه کاریابی ومشاوره شغلی بدون داشتن پروانه کار مصوب۱۰|۷|۱۳۸۰مجلس شورای اسلامی)) اشخاصی می توانند به حرفه کاریابی و مشاوره شغلی اشتغال ورزند که طبق آیین نامه اجرایی این قانون از وزارت کار و امور اجتماعی پروانه کار تحصیل نمایند.
- دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی:
- کاریابی غیردولتی: به موسسات و دفاتر مشاوره شغلی که برای انجام کاریابی در داخل کشور و یا مجاز به اعزام نیروی کار به خارج از کشور که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تاسیس
می‌شوند و دارای مجوز رسمی از وزارت کار و اموراجتماعی می باشند.
- کاریابی های غیردولتی به دو بخش تقسیم می شوند:
۱) کاریابی های غیردولتی داخلی: کاریابی و مشاوره شغلی در داخل کشور را انجام می دهند.
۲) کاریابی های غیردولتی بین المللی: کاریابی و مشاوره شغلی درخارج از کشور را به عهده داشته و مجاز به اعزام نیروی کار به خارج از کشور می باشند.
- مهمترین وظایف کاریابی های غیردولتی:
۱) شناخت بازار کار داخلی و خارجی
۲) ثبت نام از متقاضیان کار
۳) کسب فرصتهای شغلی
۴) مشاوره و راهنمایی شغلی جویندگان کار و کارفرمایان
۵) معرفی جویندگان فاقد مهارت کار به مراکز آموزش فنی و حرفه ای
«ضرورت تخصصی شدن دفاتر مشاوره شغلی و کاریابیهای غیردولتی»
بر اساس طبقه بندی فعالیت های اقتصادی، گروه های شغلی و مدارک تحصیلی می توان حوزه فعالیت و عملکرد کاریابی های را به صورت تخصصی تعیین نمود و دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های تخصصی با حیطه فعالیت مشخص ایجاد گردد. با توجه به واگذاری مراکز کاریابی به بخش خصوصی، تعداد این مراکز درتهران و استانها رو به افزایش می باشد به طوری که پیش بینی شده بود تا پایان برنامه سال۱۳۸۶ تعداد این مراکز نزدیک به۱۰۰۰ مرکز در سراسر کشور برسد واین مراکز تمام توان خودرا در بخش کاریابی به کار بندند.
در حال حاضر (اسفند ۱۳۸۶) تعداد دفاتر کاریابی غیر دولتی داخلی ۷۵۰ دفتر و دفاتر کاریابی خارجی نیز ۳۰ دفتر می باشد.
بنابراین، توسعه کمی این مراکز به عنوان یکی از برنامه های وزارت کار و امور اجتماعی در کنار توسعه کیفی این مراکز مطرح می باشد که تخصصی شدن مراکز کاریابی غیردولتی می تواند به عنوان یک ضرورت در جهت توسعه کیفی این مراکز مطرح شود زیرا تخصصی شدن دفاتر کاریابی منجر به تمرکز فعالیت کاریابی در یک حیطه شغلی خاص و شناخت دقیق تر از بازار کار می شود که این خود افزایش اطلاعات شغلی، ارتباط مناسب با کارفرما،کسب فرصت های شغلی بیشتر و سود بیشتر را برای دفاتر کاریابی غیر دولتی به عنوان یک بخش خصوصی به دنبال دارد. در عین حال کارفرما نیز می داند برای نیروی مورد نیاز خود دقیقا به چه دفاتر کاریابی مراجعه نماید.
بنابراین تخصصی شدن دفاتر کاریابی باعث تسریع در مراحل مختلف کاریابی و ارتباط بهتر بین عرضه و تقاضای بازار کار می گردد و کارفرما نیز تمایل بیشتری برای جذب نیرو از دفاتر کاریابی تخصصی دارد.
الف) طبقه بندی فعالیت های اقتصادی :
فعالیت های اقتصادی بر اساس طبقه بندی بین المللی استاندارد کلیه فعالیت های اقتصادی در سال ۱۹۹۰ به موارد ذیل طبقه بندی شده اند:
- کشاورزی
- استخراج معدن
- صنعت
- ساختمان
- هتل و رستوران
- حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات
- آموزش
- سازمانها
ب) طبقه بندی گروه های شغلی:
کلیه گروه های شغلی بر اساس طبقه بندی بین المللی استاندارد (ISCO ) به موارد ذیل
طبقه بندی شده است:
- قانون گذاران
- متخصصان
- تکنسین ها
- کارمندان امور دفتری
- کارکنان خدمات
- کارکنان ماهر کشاورزی
- صنعتگران
- متصدیان ماشین آلات
- کارگران ساده
۱) طبقه بندی دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی فارغ التحصیلان:
از نظر میزان تحصیلات، مدارک تحصیلی، تخصص، توانایی و مهارت، دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی و کارجویان (جویندگان کار) آنها را می‌توان به موارد ذیل طبقه بندی نمود.
۱-۱) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی وی‍ژه فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی کشاورزی:
اشخاص حقیقی و یا حقوقی فارغ التحصیل در رشته کشاورزی با گرایش های مختلف که دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز می باشند می توانند متقاضی تاسیس این دفاتر باشند. علاوه بر دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت های شغلی در این زمینه را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز شامل: کلیه فارغ التحصیلان کاردانی و کارشناسی و بالاتر در
رشته‌های کشاورزی با گرایش های مختلف می توانند به این مراکز مراجعه نموده و جویای کار شوند تا پس از ثبت نام در این مراکز از طریق مشاوره و راهنمایی شغلی و اطلاعات شغلی که مدیران این دفاتر در اختیار دارند در فرصت های شغلی مناسب قرار گرفته و به کار گمارده محسوب گردند. تلاش مدیران این مراکز بیشتردر زمینه شناسایی و جذب فرصت های شغلی در رشته های کشاورزی و گرایش های مرتبط با آن می باشد.
۲-۱) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی ویژه فارغ التحصیلان رشته های فنی و مهندسی:
اشخاص حقیقی و یا حقوقی فارغ التحصیل در رشته های فنی ومهندسی با گرایش های مختلف که دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز می باشند می توانند متقاضی تاسیس این دفاتر باشند. علاوه بر داشتن دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت های شغلی در این زمینه را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز شامل: کلیه فارغ التحصیلان کاردانی و کارشناسی و بالاتر
رشته‌های مختلف فنی و مهندسی با گرایش های مختلف می توانند به این دفاتر مراجعه نمایند و جویای کار شوند تا پس از ثبت نام در این مراکز از طریق مشاوره و راهنمایی شغلی و اطلاعات شغلی که مدیران این مراکز در اختیار دارند در فرصت های شغلی مناسب قرار گرفته و به کار گمارده محسوب شوند. با توجه به اینکه بیشتر فرصت های شغلی مراکز کاریابی مربوط به رشته های فنی و حرفه‌ای و مهندسی می باشد ضرورت ایجاد این مراکز تخصصی به عنوان یک نیاز احساس می‌شود.
۳-۱) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی ویژه فارغ التحصیلان رشته های حسابداری و مدیران اداری:
اشخاص حقیقی و حقوقی که فارغ التحصیل در رشته‌های حسابداری و علوم اداری با گرایش های مختلف که دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز می باشند می توانند متقاضی تاسیس این دفاتر باشند. علاوه بر دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت های شغلی در این زمینه را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز شامل: کلیه فارغ التحصیلان کاردانی و کارشناسی و بالاتر رشته های حسابداری و علوم اداری و مدیریت با گرایش های مختلف می توانند به این دفاتر مراجعه نموده و جویای کار شوند تا پس از ثبت نام در این مراکز با مشاوره و راهنمایی شغلی و اطلاعات شغلی وفرصتهای شغلی تخصصی که مدیران این دفاتر در اختیار دارند. در فرصت های شغلی مناسب قرار گرفته و بکار گمارده محسوب شوند. لذا با توجه به نیاز جامعه به مشاغل مربوط به علوم اداری وفرصت های شغلی موجود در جامعه، ضرورت ایجاد این مراکز بیشتر احساس می شود
۴-۱) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی ویژه فارغ التحصیلان رشته های علوم انسانی:
اشخاص حقیقی و یا حقوقی فارغ التحصیل در رشته‌های علوم انسانی از قبیل (علوم اجتماعی- حقوق – اقتصاد- روانشناسی و غیره) با گرایش هایی مختلف که دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز می باشند می توانند متقاضی تاسیس این دفاتر باشند علاوه بر دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصتهای شغلی در این زمینه را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز شامل: کلیه فارغ التحصیلان کاردانی و کارشناسی و بالاتر رشته های علوم انسانی (علوم اجتماعی- حقوق – اقتصاد- روانشناسی و مشاوره ) می توانند به این دفاتر مراجعه نموده و جویای کار شوند تا پس از ثبت نام در این مراکز با مشاوره و راهنمایی شغلی و اطلاعات شغلی وفرصت های شغلی تخصصی که مدیران این دفاتر در اختیار دارند در فرصت های شغلی مناسب قرار گرفته و به کار گمارده محسوب شوند. فارغ التحصیلان این رشته ها می توانند با گذراندن دوره های مهارتی مورد نیاز جامعه جذب بازار کار شوند. این مراکز باید ارتباط نزدیکی با مراکز آموزش فنی و حرفه ای داشته باشند تا بتوانند نیروهای فاقد مهارت را به این مراکز معرفی نمایند.
ضمناً در ضوابط ایجاد کاریابی در آیین نامه اجرایی کاریابی های غیردولتی ترجیحاً رشته های تحصیلی فوق الذکر برای مدیران دفاتر و مشاوره شغلی و کاریابی مطرح شده است. لذا این مراکز می توانند در مشاوره و راهنمایی شغلی نقش مهمی را ایفاد نمایند.
۵-۱) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی ویژه فارغ التحصیلان رشته های پزشکی و بهداشت:
اشخاص حقیقی یا حقوقی که فارغ التحصیل در رشته‌های پزشکی و بهداشت و پرستاری با گرایش های مختلف که دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز می‌باشند می‌توانند متقاضی تاسیس این دفاتر باشند. علاوه بر دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت‌ها شغلی در این زمینه را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز شامل: کلیه فارغ التحصیلان کاردانی و کارشناسی و دکتری رشته‌های پزشکی – دندانپزشکی پرستاری و بهداشت با گرایش های مختلف می‌توانند به این دفاتر مراجعه نموده و جویای کار شوند تا پس از ثبت نام در این مراکز با مشاوره و راهنمایی شغلی و اطلاعات شغلی وفرصت های تخصصی لازم که مدیران این دفاتر در اختیار دارند در فرصت‌های شغلی مناسب قرار گرفته و به کار گمارده محسوب شوند. با عنایت به افزایش فارغ التحصیلان این بخش می توان با شناسایی فرصت های شغلی مرتبط و مطالعه بازار کار جهانی در خصوص اعزام و به کارگماری فارغ التحصیلان مربوط اقدام نمود.
۲) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی که در حوزه اشتغال زنان به صورت تخصصی فعالیت می نمایند:
اشخاص حقیقی یا حقوقی (زنان) دارای شرایط عمومی تاسیس این مراکز، علاوه بر دانش عمومی باید مهارت و توانایی لازم همراه با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت های شغلی جهت به کارگماری زنان را داشته باشند.
جویندگان کار این مراکز: کلیه زنان جویای کار با تخصص‌ها و مدارک تحصیلی مختلف می‌توانند در این مراکز ثبت نام نمایند و با مشاوره و راهنمایی شغلی در فرصت‌های شغلی مناسب قرار گیرند
تلاش مدیران این مراکز بیشتر در زمینه جذب فرصت های شغلی برای زنان در رشته ها و گرایش های مختلف می باشد. با توجه به افزایش توزیع هرم سنی جمعیت زنان جویای کار وافزایش درصد مشارکت اجتماعی زنان در ایران، لزوم ایجاد این مراکز به صورت تخصصی به عنوان یک ضرورت احساس می‌شود.
۳) کاریابی های که به صورت تخصصی درحوزه اشتغال معلولین فعالیت می نمایند :
این مراکز می‌توانند در حوزه اشتغال (معلولین) به صورت تخصصی فعالیت نمایند. از طریق مشاوره و راهنمایی شغلی به جویندگان کار (معلولین)، از توانایی ها، مهارت‌ها و خصوصیات شخصیتی این افراد آگاه شده و با ارتباط مناسب با کارفرمایان و کسب فرصت های شغلی مناسب، در به کارگماری این قشر از جامعه فعالیت نمایند. با توجه به اینکه این قشر جامعه نیز بخشی از جمعیت فعال محسوب می‌شوند، شناخت توانایی و مهارت های (معلولین ) و کسب فرصت های متناسب و ارایه آموزش ها و مشاوره لازم به این افراد، ضرورت ایجاد این مراکز به صورت تخصصی احساس می‌شود.
۴) دفاتر مشاوره شغلی و بانک اطلاعات شغلی:
این دفاتر مستقیماً با کارفرمایان ارتباط ندارند، بلکه به ثبت منظم عرضه و تقاضای نیروی کار و به پردازش آگهی‌های شغلی اقدام می‌کنند. این مراکز در ازاء دریافت حق الزحمه با مشتریان خود تماس گرفته و آدرس شغل مورد نظر را به اطلاع آنها می‌رسانند. این خدمات عموماً برای نیروی کار فاقد مهارت شغلی اجرا می‌شود.
۵) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی اشتغال موقت:
با تعهداتی که اشتغال دایم برای کارفرمایان ایجاد می‌کند و با توجه به افزایش گرایش کارفرمایان به اشتغال موقت نیروی کار و حجم بالای عرضه نیروی کار، لزوم ایجاد مراکز کاریابی برای اشتغال موقت نیروی کار احساس می‌شود. در این نوع اشتغال، مراکز کاریابی افراد جویای کار را در یک سلسله مراتب از کارگران غیرماهر تا معاونین و مدیران در نظر می‌گیرند.
۶) دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی برای نیروی کار ماهر و فاقد مهارت:
دراین مراکز جویندگان کار به دو رشته ۱- نیروی کار ماهر: که دارای توانایی و مهارت لازم برای انجام یک کار می‌باشند و براساس مهارت های خود جذب بازار کارمی شوند. ۲- نیروی کار فاقد مهارت: که توانایی و مهارت لازم برای یک کار ندارند و بخشی از نیروی کار محسوب می شوند. این مراکز می توانند در صورت لزوم جویندگان کار فاقد مهارت را به مراکز آموزش فنی وحرفه ای معرفی نموده تا آموزش های متناسب با نیاز بازار کار را فراگرفته و سپس از طریق مراکز کاریابی جذب بازار کارشوند.
● « ضرورت فراگیری راهنمایی و مشاوره شغلی برای مدیران کاریابی های تخصصی»
با توجه به اهمیت کاریابی ها در بازار کار یک کشور و نقشی که این مراکز به صورت تخصصی در بازار کار ایفاد می‌کند، دانستن اطلاعات راهنمایی و مشاوره شغلی برای مدیران کاریابی یک ضرورت می باشد. در واقع کاریابی ها با دو بخش عمده بازار کار یعنی عرضه نیروی کار توسط کارجویان و تقاضای نیروی کار توسط کارفرمایان ارتباط دارند. و از طرفی توزیع این عرضه و تقاضا به صورت نابرابر
می باشد لذا مدیران کاریابی های به عنوان واسطه بین دو بخش عمده بازار کار باید از طریق اطلاعات شغلی و راهنمایی و مشاوره شغلی جویندگان کار را به سوی فرصت‌های شغلی مناسب هدایت کنند. ضمناً مدیران مراکز کاریابی با اطلاعات شغلی مناسب و استخدام مشاوران متخصص می توانند به مشاوره و هدایت کارفرمایان نیز بپردازند.
در ذیل به برخی از اطلاعات مشاوره و راهنمایی شغلی که مدیران کاریابی های تخصصی به عنوان عوامل موثر در اشتغال باید به آن آگاهی داشته باشند اشاره خواهیم کرد .
۱) شناسایی و سنجش استعداد و توانایی فرد در ارتباط با شغل.
۲) سنجش رغبت و علاقه فرد در ارتباط با شغل که منجر به رضایت شغلی می شود و رضایت شغلی منجر به افزایش خلاقیت.
۳) شناسایی عوامل اصلی شخصیت فرد مانند منش و رفتار فرد– سازگاری با محیط– بلوغ عاطفی یا اجتماعی- نگرش‌ها و آمادگی روانی فرد– هوش افراد– خصوصیات بدنی و استعدادهای ویژه جسمانی.
۴) عوامل محیطی در شغل مانند: فرهنگ خانواده–طبقه اجتماعی- وضعیت اقتصادی- تجارب شخصی- جنسیت– دین.
● نتیجه گیری:
در راستای اهداف برنامه سوم توسعه اقتصادی جمهوری اسلامی مبنی بر کاهش حجم تصدی‌گر دولت و واگذاری آن به بخش خصوصی مراکز مشاوره شغلی و کاریابیهای غیردولتی تحت نظارت وزارت کار و امور اجتماعی به عنوان بنگاه های اقتصادی و یا بخش خصوصی در عرصه (اشتغال) به عنوان یکی از مهمترین معضلات جامعه شروع به فعالیت نمودند.
طی سال های اخیر شاهد افزایش تعداد متقاضیان مراکز کاریابی بوده ایم. لذا به نظر می رسد با توجه به افزایش این مراکز و واگذاری مشاوره وکاریابی به مراکز کاریابی خصوصی و محدود نمودن مراکز خدمات اشتغال دولتی در سال ۱۳۸۵ طرح تخصصی شدن دفاتر مشاوره شغلی و کاریابیهای غیردولتی به عنوان یک طرح جامع قابل بررسی و لازم الاجرا می‌باشد.
با توجه به طبقه‌بندی که از فعالیت‌های اقتصادی، گروه‌های شغلی و تحصیلی صورت گرفته می‌توان حیطه فعالیت مراکز کاریابی را به صورت تخصصی متمرکز نمود. به شکلی که هر مرکز کاریابی بر روی یک بخش خاصی از فعالیت‌های اقتصادی یا گروههای شغلی فعالیت نماید. این متمرکز شدن مدیران کاریابی ها در یک فعالیت خاص باعث شناخت دقیق تر آنها از بازار کار و افزایش اطلاعات شغلی در زمینه
وارتباط مناسب تر با کارفرماهای حیطه فعالیت خود می‌گردد و با افزایش اطلاعات شغلی مدیران کاریابی ها و کسب فرصت های شغلی مناسب مشاوره و راهنمایی شغلی به صورت فنی و دقیق‌تر توسط این دفاتر به صورت تخصصی انجام می‌شود. لذا تخصصی شدن مراکز منجر به تسریع در مراحل کاریابی و راهنمایی و مشاوره شغلی می‌گردد. با توجه به خصوصی بودن مراکز کاریابی غیردولتی این موضوع که سود آور بودن این مراکز یک امر بسیار مهم است هر چه کاریابی ها به صورت تخصصی تر فعالیت نمایند سود بیشتری برای این مراکز به عنوان یک بخش خصوصی دارد و مراکز کاریابی خصوصی تخصصی بهتر بتوانند با توجه به شرایط کنونی به نیاز های کارفرمایان پاسخ دهند.
«برسی تجارب کشور مجارستان در زمینه تخصصی نمودن فعالیت دفاتر کاریابی می تواند به عنوان یک تجربه مورد استفاده قرار گیرد. در ده سال گذشته تعداد آژانس‌های اشتغال و مراکز کاریابی در این کشور افزایش یافته است. این مراکز رابطه بنگاه ها را با دو طرف بازار (عرضه و تقاضای نیروی کار) نشان می دهد به عبارتی شتاب و سرعت عمل و سطح کیفی نیروی کار در بازار رقابتی که کارفرمایان را راضی می‌کند بسیار مهم است به عبارت دیگر مراکز کاریابی خصوصی این ظرفیت را داشته‌اند که با توجه به شرایط جدید به نیازهای کارفرمایان بیش از مراکز کاریابی عمومی پاسخ دهند خدمات آژانس‌های اشتغال (خصوصی و غیرانتفاعی) در مجارستان متنوع است. برخی از انواع خدمات در زیر مجموعه خدمات اصلی قرار می‌گیرند و برخی به مشاغل خاص اختصاص می‌یابند (به عنوان مثال منشی‌گری) و با جویندگان کار با سطح کیفی و تخصصی ویژه‌ای مورد نظر آنها قرار می‌گیرد (برای مثال برای افرادی که دارای مدارک دانشگاهی هستند)، یا از یک گروه اجتماعی خاصی (مانند معلولین) ثبت نام می‌کنند.
انواع آژانس ها بر مبنای خدمات اصلی ارائه شده توسط این مراکز در کشور مجارستان عبارتند از:
- آژانس‌ های استخدام مدیران
- آژانس های استخدام کارکنان
- آژانس های اعزام نیروی کار
- آژانس های اشتغال موقت
- آژانس های اطلاعات شغلی
۶۴ درصد از مراکز کاریابی فقط به ارائه خدمات در داخل کشور می‌پردازند و ۱۹ درصد آنها هم در داخل کشور و هم برای بنگاه‌های خارج از کشور خدمات خود را ارائه می‌دهند و ۱۷ درصد باقیمانده فقط با هدف ارائه خدمات در بازارهای خارجی فعالیت می‌کنند.
بیش از ۳۰ درصد از مراکز کاریابی به طور تخصصی روی گروه های اصلی خاصی کار می‌کنند. مراکز کاریابی ویژه، عمدتاً به مدیران ارشد، افراد با مدرک دانشگاهی و مسلط به زبان خارجی با جوانان دانشگاهی توجه دارند. »
با عنایت به مطالب فوق الذکر توجه به ایجاد مراکز کاریابی خصوصی (تخصصی) در حقیقت حرکت از سیاست های منفعلانه بازار کار به سوی سیاست های فعال بازار کار می‌باشد و مراکز کاریابی خصوصی (تخصصی) می تواند به عنوان یک ضرورت وپاسخی به حل مشکل بیکاری می‌باشد.
لذا پیشنهاد می گردد در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، توجه به سیاست های حمایتی از مراکز کاریابی غیر دولتی مورد تاکید قرار گیرد و بحث تخصصی شدن این مراکز به عنوان یک ضرورت در استراتژی های وزارت کار و امور اجتماعی مطرح گردد.

سعید تفویضی
منابع :
۱- شفیع آبادی، عبدالله، راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه‌ای، (تهران، رشد، ۱۳۸۱)
۲- فرجادی، (غلامعلی) و همکاران، بررسی و ارزیابی عملکرد مراکز کاریابی، (تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه، ۱۳۸۰)
۳- رافمن، نیرا، و دیگران، برنامه آمادگی شغلی، ترجمه مرجان فرجی، (تهران: رشد، ۱۳۸۱)
۴- بختیاری سعید، بهرام و مجیدالله فلاح، روانشناسی کار و شغل، (همدان: دانشجو، ۱۳۸۳)
۵- هاکر، کارول آ، شکار کار در قرن بیست و یکم، ترجمه الهه رضوی و آزاده بیداربخت، (تهران: سازمان مدیریت صنعتی، ۱۳۸۰)
۶- سیمای بازار کار۱۳۸۲--۱۳۸۱، وزارت کار و امور اجتماعی، معاونت برنامه ریزی و سیاستگذاری اشتغال، اداره کل هدایت نیروی کار، (تهران ۱۳۸۳-۱۳۸۲)
۷- آیین نامه اجرایی «قانون مجازات اشتغال به حرفه کاریابی و مشاوره شغلی بدون داشتن پروانه کار - مصوب ۱۳۸۰» وزارت کارو امور اجتماعی (۱۳۸۱)
۸-کتاب کد فعالیتهای اقتصادی، وزارت کار و امور اجتماعی، معاونت طرح و برنامه، اداره کل آمار نیروی انسانی و خدمات ماشینی، (۱۳۷۵)
۹-استاندارد بین المللی طبقه بندی حرفه ها-ISCO-۶۸، سازمان بین المللی کار-ILO

منبع : بازار کار