اعتیاد

● متادون در حاملگی
مشکلات اصلی سوءمصرف اپیات‎ها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد،‌ کاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR
متادون درمان امن و انتخابی سوءمصرف مواد در حاملگی
در مطالعات اثرات طولانی‎مدت ناشی از مصرف متادون در مادر حامله، در بچه‎ دیده نشده است.
▪ فواید
ـ تثبیت سبک زندگی
ـ کاهش یا تخفیف مصرف غیرقانونی مواد
ـ تسهیل دستیابی به مراقبت‎های بارداری و پس از زایمان
جلوگیری از تکرار دوره‎های ترک و مسمومیت ناشی از مصرف مواد که می‎تواند منجر به ناهنجاری‌های جنینی و سقط گردد.
ـ کاهش مرگ و میر نوزاد، بهتر شدن وزن تولد و رشد
ـ دوز متادون در زنان حامله باید کافی باشد تا از عود یا استفاده از مواد غیرقانونی جلوگیری شود.
دسترسی بیولوژیک متادون در مراحل آخر حاملگی کاهش می‎یابد ( افزایش حجم پلاسما، افزایش پروتئین‎های پلاسما). ممکن است لازم باشد که دوز را به صورت تقسیم‎شده (divided) داده یا میزان متادون را افزایش داد تا از علایم ترک جلوگیری شود.
ـ در صورت لزوم کاهش دوز، این امر باید بسیار تدریجی صورت گیرد. مثلاً ۵/۲ میلی‎گرم هر ۲ هفته، تا از سقط، دیسترس جنینی یا زایمان زودرس جلوگیری شود.
ـ عده‎ای معتقدند در سه ماههٔ‌ اول و سوم، به هیچ عنوان نباید کاهش دوز اتفاق بیفتد.
▪ متادون در شیردهی
هدف از درمان نگاه دارنده یاری به بیمار برای تندرستی وی است.
اگر وضعیت مادر مناسب بوده و HIV مثبت نباشد، بهتر است به نوزادش شیر بدهد.
ترشح متادون در شیر متغیر است (اتصال به پروتئین) و ممکن است علایم ترک نوزاد را تخفیف بدهد.
حداکثر دوز متادون در مادر: ۸۰ میلی‎ گرم
▪ HIV+
به دلیل مسائل طبی، روانی و اجتماعی ممکن است لازم به خدمات جانبی اضافی باشد.
به دلیل تداخل بین داروهای ایدز و متادون، نیاز به مانیتور دقیق‎تر است ( مثلاً افزایش دوز در صورت لزوم)
ممکن است به دلیل مسائل ناشی از بیماری، نیاز به انعطاف‎پذیری بیشتری راجع به مراجعهٔ روزانه باشد.
▪ Polydrug use
در این شرایط باید مشکوک به مصرف چند ماده شد:
مسمومیت مکرر دارویی
وضعیت طبی و روانی مختل
۲۰% از کسانی که تحت درمان نگهدارندهٔ متادون هستند، به بنزودیازپین و ۵% به الکل وابسته هستند.
ادامهٔ مصرف مواد می‎تواند منجر به مشکلات ارتباطی، اجتماعی و شغلی، بیماری‎های عفونی و درگیری در جرم و جنایت شود.
▪ اقدامات درمانی
ـ بررسی تداخلات دارویی
ـ حمایت‎های روانی اجتماعی
ـ بررسی از جهت افزایش دوز درمانی متادون
ـ تصمیم‎گیری جهت ادامه یا قطع درمان متادون
▪ Analgesia
تخفیف درد در این بیماران نیز باید مانند دیگر بیماران انجام گردد.
به دلیل تحمل به اپیوییدها، بیمارانی که متادون می‎گیرند برای تخفیف درد نیاز به دوزهای بالاتر اپیویید دارند.
در این بیماران نمی‎بایست از داروهای آگونیست نسبی مانند بوپرنورفین استفاده کرد، چرا که باعث ایجاد علایم ترک می‎گردد.
▪ Psychiatric comorbidity
اغلب مصرف‎کنندگان اپیویید علایم اضطراب و افسردگی را در حین مراجعه به درمان دارند.
در اغلب مطالعات، وجود علایم روان‎پزشکی با پیامد درمانی بدتر همراه بوده است.
در بعضی از مطالعات درمان نگاه‎دارندهٔ متادون موجب کاهش ناراحتی‎های روان‎پزشکی گردیده است.
روان‎درمانی در کنار درمان نگاه‎دارنده برای موارد متوسط و شدید بیماری‎های روان‎پزشکی مفید بوده، ولی در موارد خفیف تاثیر چندانی ندارد.
در یک مطالعه در استرالیا، مصرف داروهای ضدافسردگی همراه با میزان بالاتر مصرف چند مادهٔ مختلف و ناراحتی‎های روان‎پزشکی و میزان بالاتر مسمومیت با هرویین همراه بوده است.
میزان بالاتر مسمومیت، به‎خصوص با ضد افسردگی‎های سه‎حلقه‎ای همراه بوده است.
مگر در صورت وجود اندیکاسیون خاص، SSRIها به TCA ها ارجح هستند.
▪ تداخلات دارویی
ـ داروهایی که منع‎کنندهٔ آنزیم CYP۴۵۰ به‎خصوص ۳A۴ هستند، باعث افزایش سطح متادون می‎گردند:
ـ سایمیتدین، سیپروفلوکساسین، دی‎هیدروارگوتامین، فلوکونازول، کتوکونازول، اریترومایسین، کلاریترومایسین، ـ وراپامیل.
ـ SSRIs : فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سرترالین
ـ نفازودون، ونلافاکسین
ـ گریپ‏فرویت
ـ داروهایی که با مکانیسم‎های دیگر باعث افزایش سطح خونی متادون می‎شوند:
ـ دیازپام و بنزودیازپین‎های دیگر
ـ دیسولفیرام
ـ اتانول
ـ امپرازول
ـ کلرامفینکل
ـ داروهایی که با القای آنزیم CYP۴۵۰ باعث کاهش سطح خونی متادون می‎شوند:
ـ باربیتورات‎ها: فنوباربیتال، پنتوباربیتال، بوتاباربیتال، سکوباربیتال.
ـ کاربامازپین، فنی‎تویین
ـ دگزامتازون
ـ اتانول (مصرف مزمن)
ـ داروهای درمان ایدز: nelfinavir, lopinavir, ritonavir, efavirenz
ـ ریفامپین
ـ داروهایی که با مکانیسم‎های مختلف، سطح متادون را پایین می‎آورند:
ـ آسکوربیک اسید
ـ (tobacco کاهش تاثیر متادون)
ـ هرویین
ـ کوکایین
ـ داروهایی که تجویزشان با متادون ممنوع است:
ـ بوپرنورفین، نالبوفین، پنتازوسین
ـ آنتاگونیست‎های اپیویید (نالترکسون، نالوکسان)
ـ ترامادولن

منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر