بررسی رابطه ی علی مصرف انرژی ، اشتغال و تولید ناخالص داخلی (ایران طی سال های ۱۳۸۴-۱۳۵۰)

انرژی یکی از عوامل اساسی تولید در میان تمامی بخش های اقتصادی است که دارای اثرات قابل توجهی در اقتصاد می باشد. در این مطالعه برای آزمون ارتباط علی بین مصرف انرژی (به شکل مجموع مصرف فراورده های نفتی مصرف گاز و مصرف برق)، اشتغال و تولید ناخالص داخلی در ایران طی دوره ۱۳۵۰- ۱۳۸۰ از تجزیه و تحلیل همگرایی و آزمون علیت هیسائو استفاده شده است.
نتیجه ی آزمون همگرایی جوهانسن(۱۹۸۸) نشان می دهد سه بردار همگرایی برای متغیرهای مورد نظر وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون علیت، بیان کننده ی علیت یک طرفه از مصرف انرژی به تولید ناخالص داخلی و از اشتغال به تولید نا خالص داخلی و مصرف انرژی است. هم چنین برای بررسی رفتار پویای مدل، واکنش تکانه ای و تجزیه واریانس نیز وارد تحلیل شده که نتایج حاصله از این دو نیز تأیید کننده ی نتایج آزمون علیت است.
مصرف انرژی و اشتغال در طول دوره ی مورد بررسی در ایران، محرک تولید نا خالص داخلی بوده است. ضمن این که نقش اشتغال مقدم بر مصرف انرژی است.

محمد حسین حسنی صدر آبادی
علی کاشمری
هدیه عماد الاسلام

منبع : پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی