تأثیر خیام بر شعر انگلیسی

تأثیر ادبیات فارسی بر شعر مغرب زمین بیش از دویست سال است که مورد تجزیه و تحلیل منتقدان و نظریه پردازان ادبی بوده است. این تأثیر به تازگی در حوزه شعر و شناخت مولانا گستره ای فراتر به خود گرفته است، پیش از این نیز سه شاعر بزرگ ایرانی از جمله خیام، سعدی و حافظ مورد پژوهش و تحقیق و ترجمه غربی ها بوده اند، در این میان بسیاری از کشورها هر کدام به تناسب درک زیبایی شناسی خود از آثار غول های ادب کلاسیک ایران بهره برده اند. شعر آلمان از حافظ، فرانسه و جنبش های هنری آن متأثر از مولانا، شعر روس تحت تأثیر میرزا عبدالقادر بیدل و شعر انگلیسی متأثر از اشعار خیام بوده است. به تازگی روزنامه گاردین دراین باره تحلیلی نوشته است.
روزنامه گاردین به مناسبت دویستمین سال تولد فیتزجرالد - مترجم مشهور آثار حکیم عمر خیام - بخش «شعر هفته» خود را به این شاعر بزرگ ایرانی اختصاص داد.
سال ،۲۰۰۹ دویستمین سال تولد ادوارد فیتز جرالد - مترجم نامدار سروده های عمر خیام - به زبان انگلیسی است، که گاردین به همین مناسبت در بخش «شعر هفته» خود با پرداختن به این موضوع آورده است: چه جشن و هدیه ای برای فیتز جرالد بهتر از قطعه هایی مربوط به فناپذیر بودن زندگی دنیوی و مادی که در رباعیات خیام آمده اند ! در ابتدای مطلب گاردین آمده است: فیتز جرالد گرچه از دوستان تاکرای و تنیسون بود؛ اما در ابتدای جوانی علاقه چندانی به نویسندگی نداشت؛ ولی آشنایی او با یکی از دوستان جوانش به نام ادوارد کوول موجب شد تا فیتز جرالد از سال ۱۹۵۳ شروع به یادگیری زبان فارسی کند. کوول هر آنچه را به واسطه کتابخانه بودلیان آکسفورد از سروده های حکیم عمر خیام آموخته بود، در اختیار فیتز جرالد گذاشت، تا این که او شیفته این شاعر ایرانی شد.
در ادامه مطلب این روزنامه انگلیسی می خوانیم: «فیتز جرالد شعرهای نیمه روایت گونه از سروده های خیام را ترجمه کرد و چقدر شعر انگلیسی بدون اینها ضعیف و کم مایه تر می شد. رباعیات خیام گرچه در ابتدای انتشار، گمنام و ناشناس بود؛ اما پس از آن که توسط شخصیت هایی چون روستی و سوئینبرن کشف شد، به یکباره به اثری معروف تبدیل شد. تأثیر آن بر ادبیات انگلیسی دوره ویکتور یا کمتر از «اصالت نژاد ها»ی چارلز داروین که در همان سال ۱۸۵۹ منتشر شد، نبوده است.» نویسنده گاردین در پایان با انتخاب قطعه های مربوط به کوزه گر و کوزه ، به خوانندگان خود مؤکداً توصیه کرده تا آنها را تا انتها بخوانند و از تصویر پردازی های ملموس، افسوس خوردن های غمناک و طنز پردازی های آن لذت ببرند.

اسعد کرم ویسه

منبع : روزنامه ایران