دژ استوار

بررسی ها نشان می دهد این شهرك ها از سال ۱۹۶۷ با اهداف استراتژیك و بلندمدت در سرزمین های اشغالی فلسطین تأسیس شده است. رهبران رژیم صهیونیستی در طول سال های پس از اشغال با پافشاری بر ایجاد اینگونه شهرك ها در قلب مناطق فلسطینی تلاش كرده اند حضور نیروهای نظامی خود را در این مناطق به نوعی مشروع جلوه دهند.تئوریسین های رژیم صهیونیستی معتقد هستند كه وجود این شهرك ها به مثابه رگ حیاتی و مجاری تنفسی صهیونیست ها ایفای نقش می كند. كاربرد چند منظوره شهرك ها در جامعه اسرائیلی اهمیت آن ها را چند برابر كرده است. كارشناسان اعتقاد دارند منظور از ساخت و ساز و گسترش شهرك های یهودی نشین نه فقط اجتماعی است، بلكه صهیونیست ها با این ابتكار اهداف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را تعقیب می كنند كه به برخی از این اهداف اشاره می شود.
الف) این شهرك ها با هدف دگرگون ساختن یكپارچگی و انسجام شهرها و مناطق فلسطین بوجود آمده است. وجود این مجموعه های مسكونی از اینكه شهرهای مورد نظر به دژهای مقاومت و محل های امنی برای مبارزان فلسطین تبدیل شود، جلوگیری می كند. شهرك های یهودی نشین همانند پادگان هایی بسیار مجهز و با هورمونی كاملا متفاوت از محیط، قارچ گونه یكی پس از دیگری در غزه و كناره باختری رود اردن بوجود آمده اند و بلافاصله مهاجران یهود كه بصورت گروهی از سایر كشورها به این كشور گسیل شده اند در آن ها سكونت یافته اند و نظامیان اسرائیل روزانه و بطور مستمر با بهره گیری از نفربرهای زرهی و آرایش كاملا نظامی به تردد در بین این شهرك ها مبادرت ورزیده اند.سركشی، كمك رسانی به یهودیان مستقر در بیست و دو شهرك تأسیس شده در غزه و دفاع از آنان با شیوه های مورد اشاره از یك سو حضور نظامیان اسرائیل در غزه را توجیه می كرد و از سوی دیگر سیطره امنیتی افسران ارتش اسرائیل را از شمالی ترین نقاط تا جنوبی ترین آن فراهم می آورد.پراكندگی شهرك های یهودی ارتباط مستقیم با استراتژی امنیتی تل آویو داشته و دارد، لذا شاهد آن هستیم كه از سال ۱۹۶۷ همواره این شهرك ها در مناطق بحرانی و بر روی آتشفشان غضب مردم فلسطین تأسیس شده است.
ب) یكی از چالش های مهم جامعه اسرائیلی این است كه بافت اجتماعی یهودیان ساكن در این كشور از نژادهای مختلف است، به گونه ای كه عادات و سنت های اجتماعی برخی برای برخی دیگر غیرقابل تحمل است. این معضل از آنجا نشأت گرفته است كه هر گروه از این یهودیان از یكجای دنیا به این مناطق انتقال یافته اند.
در ابتدای تشكیل دولت صهیونیستی این بافت های اجتماعی، مشكلاتی نیز برای دولتمردان بوجود می آوردند و تنش های مختلفی در اثر درگیری های مهاجرین با یكدیگر پدید می آمد كه ریشه در فرهنگ متفاوت آن ها داشت. ایجاد شهرك های یهود ی نشین با فاصله های چند كیلومتری و اسكان خانوارهای یهودی به صورت گزینشی در یك شهرك و تجزیه فرهنگ های اروپائی از آفریقائی و... مانع بروز چالش های اجتماعی بود.از سوی دیگر یهودیانی كه فاقد انگیزه جنگ، درگیری و ستیز با اعراب فلسطینی بودند به نوعی برای احساس دشمنی كردن با مردمان اصلی آمادگی پیدا می كردند.آژانس یهود برای انتقال یهودیان اروپا، آفریقا، كشورهای استقلال یافته و آمریكای جنوبی به آن ها وعده زندگی آرام را داده و یهودیان با این ذهنیت كه پس از این مشكلات اجتماعی و فقر و تنگدستی به سر خواهد آمد، راهی اسرائیل می شوند. طبیعی است در چنین حالتی تمایل به زندگی در مناطق بحرانی ندارند، ولی وقتی برای آنها زندگی نسبتا مقبولی (در مقایسه با زندگی قبلی آن ها) فراهم می شود و در یك شهرك مدرن با امكان كار در یك سیستم كشاورزی پیشرفته ساكن می شوند و به آن ها القاء می شود كه كسانی كه خارج این شهرك زندگی می كنند (فلسطینیان) به دنبال اخراج و ستیزه جویی با شما هستند.
از این رو برای دفاع از وضعیت موجود دست به سلاح می برند و در تصور خود از تجاوز احتمالی عرب ها جلوگیری می كنند، خصوصا اینكه در یك شهرك، علی القاعده، جمعیتی بین پانصد تا یك هزار نفر بیشتر زندگی نمی كنند و این تعداد در برابر یورش انبوه فلسطینیان احساس ناامنی دارند و چاره ای جز آن ندارند كه با انگیزه كامل و بصورت مسلح از وضعیت خود دفاع كنند.رهبران یهودی با ابتكار و شهرك های پراكنده در حقیقت توانسته اند از افراد مهاجر راحت طلب كه به قصد زندگی راحت وارد اسرائیل شده اند، سربازان با انگیزه و ارتشی چهار میلیونی ایجاد كند.
ج) این شهرك ها بعضا در حاصلخیزترین مناطق بصورت مجتمع های كشاورزی ساخته شده است.
اشتغال مهاجران یهود در این مجتمع ها، علاوه بر اینكه مجبور هستند از دست رنج خود زندگی كنند، از آنجا كه حقوق چندانی هم دریافت نمی كنند، سود سرشاری نصیب كمپانی های یهودی می شد و محصولات كشاورزی آن ها با هزینه ای كم به ثمر می نشیند و روانه بازار می شود.
د) طراحی شهرك های یهودی در مناطق مختلف غزه و كناره باختری رود اردن به منظور ایجاد سپر دفاعی اسرائیل است كه در مواجه احتمالی با كشورهای عربی همجوار از آنها بهره گیری خواهد شد.
سئوالی كه ممكن است به ذهن خطور كند این است كه تخلیه شهرك ها با این اهمیتی كه در سیستم دفاعی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی جامعه اسرائیلی دارند، چه توجیهی دارد؟واقعیت این است كه عقب نشینی و تخلیه این شهرك ها در اندیشه سیاسی رهبران صهیونیست منطقی نیست و درگیری های متعددی بین عناصر تندرو ایجاد كرده است.از بیست و دو شهرك بنا شده در غزه شانزده شهرك در زمانی تأسیس شده كه حزب لیكود قدرت را بدست داشته و یا اینكه در ائتلاف حكومتی مشاركت داشته است. از این رو منطقی نیست كه تندروترین چهره حزب لیكود (شارون) مبتكر این عقب نشینی باشد.
فضای امنیتی و استمرار مقاومت و طولانی شدن سال های درگیری مسلحانه و پرتاب موشك های دست ساز گروه های مسلمان و مبارز فلسطینی به این شهرك ها هزینه های حكومت صهیونیستی برای ادامه این روند را تا حدی افزایش داده است كه حتی شارون بانی اصلی این شهرك ها را مجبور به ترك آن ها كند. ولی او قصد دارد از این شكست یك پیروزی سازد و با ترفندی جدید نقاط ضعف دولت صهیونیستی در برابر مقاومت فلسطینی را به اهرم های قدرت تبدیل سازد.هیأت حاكمه اسرائیل و همفكران شارون بر این اعتقاد هستند كه:
۱- منطقه غزه ناامن ترین مناطق فلسطین و كانون مبارزات مردم فلسطین به حساب می آید. با این وضع حمایت از شهرك های یهودی و هشت هزار و پانصد ساكن آن ها هزینه های امنیتی این رژیم را بالا برده اند و كار به جایی رسیده است كه شارون نیز همچون سلف مقبور خود اسحاق رابین آرزو می كند كه روزی را صبح كند و غزه در آب فرو رفته باشد.
۲- ارزیابی های دولت صهیونیستی نشان می دهد كه مردم فلسطین تا دستیابی به حاكمیت فلسطین و به اهتزاز در آمدن پرچم فلسطین بر سرزمین آن دست از مبارزه نخواهند كشید.
شارون بر آن است تا با ابتكار تخلیه غزه و اعطای حق حاكمیت محدود در غزه به فلسطینیان آتش غضب آن ها را خاموش كند و از موضع بالا تضمین لازم را برای كنترل انتفاضه به دست آورده و در حقیقت آرمان آزادسازی فلسطین را در داخل مرزهای غزه محصور كند و كنفرانس را به تئوری «غزه مساوی با فلسطین» نزدیك می سازد.
۳- اگرچه دولت اشغالگر قدس تاكنون به معاهدات و مصوبات بین المللی وقعی ننهاده و عملا از حمایت بی قید و شرط دولت آمریكا بهره مند بوده است، ولی كارشكنی ملموس شارون در سال های اخیر كه بصورت یكطرفه دستاورد مذاكرات اوسلو را ملغی اعلام كرده است، بازتاب خوشایندی برای اسرائیل نداشته و در مجامع بین المللی صهیونیست ها را بی اعتبار ساخته است. توافقات اوسلو از دستور كار خارج شد، ولی بجای آن طرح رئیس وقت سیا بنام «نقشه راه» مطرح شد و ناظران چهارگانه
[ آمریكا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل ]از شارون خواستند بندهای آن را به اجرا درآورد ولی شارون كماكان بر خشك سری های خود ادامه داد و اجرای آن را با منافع صهیونیست ها سازگار ندانست.اینك شارون به دنبال آن است كه برای فرار از اجرای طرح نقشه راه كه طرحی بسیار ضعیف و ناعادلانه است و مورد اعتراض فلسطینیان نیز است، عقب نشینی از شهرك های یهودی نشین در غزه را برجسته كرده و آن را جایگزین تمامی توافقات قبلی سازد.
از نظر شارون گفت وگوهای صلح آمیز مادرید كه از سال ۱۹۹۱ پایه گذاری شده و سپس از دالان های تنگ اوسلو، وای ریور، واشنگتن و كمپ دیوید۲ عبور كرده است، محصولی جز همین عقب نشینی و آن هم به صورت مشروط در بر نخواهد داشت.وزیر دفاع رژیم صهیونیستی بصورت علنی اعلام كرد كه فلسطینیان از تخلیه شهرك های غزه زیاد خوشحال نباشند؛ چرا كه اگر ضرورت بدانیم مجددا وارد آن ها خواهیم شد.
۴- عقب نشینی از غزه را نباید جدای از پروژه دیوار حایل دانست. شارون بر آن است كه در كنار این عقب نشینی و با ایجاد دیوار حایل، ساكنان كناره باختری را در شرائط بد اجتماعی قرار دهد و آن ها را مجبور به كوچ دسته جمعی كند.
استمرار كوچ فلسطینیان منجر به یكدست سازی این مناطق شده و قدرت یهودیان را در آن افزایش خواهد داد و نهایتا شارون و همفكرانش را به تئوری، غزه مساوی فلسطین، نزدیك می سازد.گزینه «دولتچه فلسطین» در غزه همان طرحی است كه صهیونیست ها در صورت اضطرار به آن تن خواهند داد و شارون به گونه ای تحولات را مدیریت می كند كه در صورت افزایش فشار و استمرار مقاومت فلسطین به بیشتر از آن تن در ندهد.با نگاه دقیق و عمیق به معادلات جاری در فلسطین اشغالی به وضوح شاهد آن هستیم كه اگر چه شارون قصد دارد از شكست حتمی یك پیروزی بزرگ طراحی كند، ولی حقانیت مبارزات فلسطین و استمرار آن مانع از كامیابی صهیونیست ها است.
جریان های مبارز فلسطینی با درك عمیق از واقعیت ها بر مواضع اصولی خود پافشاری می كنند و امید است دولتمردان فلسطین نیز در همین مسیر گام بردارند و معادله غزه را گام اول دستیابی به فلسطین آزاد قلمداد كنند؛ زیرا بزرگترین تهدید برای نیم قرن مبارزه آن است كه مردان امروز فلسطین نیز به محصور كردن آرمان مبارزات در غزه رضایت دهند.شارون بهتر از هر كس می داند كه پاشنه آشیل تصمیمات و ابتكاراتش این است كه غزه به دژ استوار فلسطین تبدیل شود و فلسطینیان از این دژ برای آزادسازی های بعدی گام بردارند.از این رو تلاش همه جانبه ای می كند تا انتفاضه و آرمان فلسطین را در محدوده غزه زندانی كند، لكن پاسخ روزهای اخیر مردم فلسطین گواه روشنی است كه فلسطین از دریا تا رود اردن فلسطین است و راه كار مبارزه برای آزادی سازی این سرزمین هم ادامه خواهد یافت.

حسین صفدری

منبع : روزنامه همشهری