حضرت فاطمه علیهاالسلام و ولایت کبرا

ولایت كبرای حضرت زهرا علیهاالسلام در امتداد ولایت مطلق خداوند قرار دارد، به گونه‏ای كه ایشان به اذن الهی، حق دخل و تصرف در امور عالم را دارد و می‏تواند نفوس انسان‏های مستعد را شناخته، به سرمنزل مقصود رهنمون سازد. آیاتی در باب اثبات عصمت و طهارت و علم وهبی و لدنّی ایشان بخصوصه یا در جمله اهل بیت علیهم‏السلام نازل گردیده و روایاتی نیز به طور عام یا خاص درباره حضرت زهرا علیهاالسلام صادر شده‏اند كه از این میان، چهل منقبت درباره آن حضرت استخراج گردیده كه همگی بیانگر آنند كه ایشان در عالم آفرینش ركن می‏باشد.
نكته مسلّم آن است كه این روایات مبتنی بر آیات بوده و با سندهای محكم و متقن در میان منابع و مراجع فقهی و روایی ما بیان شده‏اند و حجّیت خود را حفظ كرده‏اند.
عده‏ای بر این باورند كه حضرت فاطمه علیهاالسلام از آن‏رو كه دخت گرامی رسول والامقام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏باشد، دارای منقبت و فضایلی خاص است، اما آنچه باید بدان توجه نمود این است كه حضرت فاطمه علیهاالسلام صاحب ولایت كبراست؛ یعنی همان‏گونه كه باید به ولایت رسول گرامی، امیرمؤمنان علی و حسنین علیهم‏السلام ایمان و اعتقاد قطعی داشت، باید به ولایت فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز اذعان و اعتراف نمود.
پیش از ورود به بحث اصلی، لازم است مطالبی در زمینه ولایت بیان شوند تا اثبات چنین امری از طریق آیات و روایات قابل بررسی و تحقیق باشد.
● «ولایت» در لغت و اصطلاح
«ولایت» به معنای قرب، محبوبیت، تصرّف، ربوبیت و نیابت، دارای مراتبی است كه برخی از مراتب آن اوسع و اتمّ از دیگر مراتبند. باطن ذات ولایت، كنز مخفی است و به حسب ظهور، دارای شدت و ضعف و كمال و نقص می‏باشد.
«ولایت» در اصطلاح اهل معرفت، حقیقت كلّیه‏ای است كه شأنی از شئون ذاتی حق می‏باشد و علم ظهور حقایق خلقی است. مبدأ ولایت، حضرت احدیت است و انتهای آن عالم ملك و شهادت.
● اقسام ولایت
ولایت به اعتبار مفهوم، به دو بخش «مطلق» و «مقیّد» تقسیم می‏شود.(۲) اما به اعتبار مصداق، ولایت به «عامّه» و «خاصه» تقسیم می‏گردد. ولایت از آن اعتبار كه صفتی از صفات الهی است، «مطلق»، و به اعتبار استناد به انبیا و اولیا علیهم‏السلام «مقیّد» می‏شود؛ در واقع، مقیّد، مرتبه نازله مطلق است.
از آن‏رو كه ولایت شامل جمیع اهل ایمان می‏شود، آن را «ولایت عامّه» گویند. «ولایت خاصه» نیز به اهل سلوك و شهود اختصاص دارد كه به اعتبار فنای آن‏ها در حق و بقا به وجود مطلق، به این مقام می‏رسند.(۳)
چون دایره ولایت به حسب حیطه و شمول، بزرگ‏تر از نبوّت است و نبوّت جهت ظاهری ولایت و ولایت جهت باطنی نبوّت است، از این‏رو، انبیا در حیطه مقام ولایت واقع شده‏اند. انبیا به اعتبار جهت ولایت، فانی در حق و متصل به علم ربّ مطلق می‏باشند و به مصالح و مفاسد اجتماعی آگاهی پیدا می‏كنند.(۴)
ابتدای ولایت، انتهای سفر اول سالك الی اللّه می‏باشد و وجودش حقانی می‏گردد.(۵)
مقام «ولایت مطلقه» مقام حصول جمیع كمالات وجودی و صفات كمالی و مجمع مظاهر و مراتب است. این وجود جمعی كامل تمام محمّدی فانی در حق و باقی به اوست(۶) و محیط بر جمیع مراتب وجودی می‏باشد. بر همین اساس، ائمّه اطهار علیهم‏السلام معارف حقیقی و احكام الهی را از مأخذی كه خاتم رسل اخذ می‏نموده است، دریافت می‏نمایند. این مأخذ برای پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله بالاصاله و برای ائمّه اطهار علیهم‏السلام به تبع وجود خاتم است. به همین دلیل، اجماع شیعه بر آن است كه علم ائمّه اطهار علیهم‏السلام لدنّی و وهبی است.(۷)
● ولایت كبرای حضرت زهرا علیهاالسلام در آیات و روایات
پس از بیان این مقدّمه، باید اذعان كرد كه حضرت فاطمه علیهاالسلام گوهری قدسی در تعیّن و صورت انسی است و آن حضرت انسیه حورا و عصمت كبرای الهی است.(۸) این مهم در آیات و روایات به خوبی مشهود است.
الف) آیات
▪ «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَكُمْ تَطْهِیرا» (احزاب: ۳۳)؛ خداوند چنین اراده فرموده است كه ناپاكی را فقط از شما اهل بیت بِبَرد و شما را پاك و منزّه گرداند.
▪ «فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَعْنَهَٔ اللّهِ عَلَی الْكَاذِبِینَ» (آل عمران: ۶۱)؛ بگو (ای پیامبر): بیایید، بخوانیم ما فرزندانمان و شما فرزندانتان را، و ما زنانمان و شما زنانتان را، و ما خودمان و شما خودتان را، سپس به مباهله برخیزیم تا دروغگویان را به لعن خدا گرفتار سازیم.
▪ «فَتَلَقَّی آدَمُ مِن رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْه» (بقره: ۳۷)؛ پس آدم از خداوند كلماتی فراگرفت و آن كلمات را وسیله توبه خویش قرار داد.
▪ «وَإِذِ ابْتَلَی إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُن» (بقره: ۱۲۴)؛ هنگامی كه ابراهیم را پروردگارش با كلماتی امتحان نمود، پس آن كلمات را تمام كرد.
▪ «قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْرا إِلَّا الْمَوَدَّهَٔ فِی الْقُرْبَی» (شوری: ۲۳)؛ بگو ای پیامبر، من بر آن (انجام رسالتم) پاداشی از شما نمی‏خواهم، مگر مودّت با خویشان نزدیكم.
▪ «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْكِینًا وَیَتِیًما وَأَسِیرا إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورا» (دهر: ۸ـ۹)؛ آنان‏كه در راه دوستی خدا طعام خود را به فقیر و یتیم و اسیر می‏دهند؛ (می‏گویند:) ما فقط برای رضای خدا به شما طعام می‏دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی‏طلبیم.
▪ «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَهَٔ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَن یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا» (احزاب: ۷۲)؛ ما امانت را به آسمان‏ها و زمین و كوه‏ها عرضه كردیم، آن‏ها نپذیرفتند و ترسیدند كه آن را حمل كنند، در حالی كه انسان این امانت را پذیرفت؛ كه او بسیار ستم‏كار و نادان است.
هر یك از این هفت آیه به نوعی، بیانگر ولایت حضرت صدیقه علیهاالسلام می‏باشند.
درباره آیه اول، كه به آیه «تطهیر» معروف است، روایات متواتری در شأن نزول آن نقل می‏كنند كه این آیه در خانه امّ سلمه نازل شد، زمانی كه اهل‏بیت (پنج تن) علیهم‏السلام در زیر عبا قرار گرفته بودند و امّ سلمه نیز از آمدن در زیر عبا نهی شد. غیر از جماعتی از صحابه، قریب ۳۰۰ تن دیگر نیز این روایت را به همین شكل نقل كرده‏اند كه نام آن‏ها در كتاب الغدیر آمده است.
این آیه بیانگر عصمت اهل بیت علیهم‏السلام و از جمله حضرت زهرا علیهاالسلام می‏باشد عصمت از جمله شئون منصب ولایت است و غیر از معصومان علیهم‏السلام كسی را سراغ نداریم كه ولایت كبرا داشته باشد.(۹)
آیه دوم به آیه «مباهله» معروف است. در ماجرای مباهله، حضرت زهرا علیهاالسلام نیز شركت داشتند؛ چرا كه «ابنائنا» در آیه، حسنین علیهماالسلام هستند و منظور از «انفسنا» پیامبر و حضرت علی علیهماالسلام می‏باشند و از حضرت زهرا علیهاالسلام ، كه بانوی معصوم می‏باشد، با لفظ «نسائنا» تعبیر شده است. چون امر مباهله یك امر عادی نیست و تنها از افراد شایسته و مقدّس برمی‏آید، حضرت زهرا علیهاالسلام یكی از شخصیت‏هایی است كه مشمول آیه می‏باشد و این از مسلّمات است.(۱۰)
درباره آیه سوم، روایاتی نقل شده‏اند كه نشان می‏دهند همان‏گونه كه رسول اكرم و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهم‏السلام سبب خلقتند، حضرت زهرا علیهاالسلام نیز یكی از اسباب آفرینش جهان است، و معقول نیست كسی علت خلقت باشد و ولایت نداشته باشد. در این روایات، كلماتی را كه حضرت آدم علیه‏السلام از حق تعالی فرا گرفت و به وسیله آن‏ها، توبه‏اش مورد قبول واقع شد، نام‏های مبارك اهل بیت علیهم‏السلام می‏باشند. در بخشی دیگر از روایات، خداوند در پاسخ حضرت آدم علیه‏السلام كه عرض كرد: آیا نزد تو مخلوقی محبوب‏تر از من هست؟ خداوند فرمود: بلی، مخلوقاتی از تو محبوب‏تر دارم كه اگر آن‏ها نبودند، تو را نیز نمی‏آفریدم، و سپس نام اهل بیت و فرزندان ایشان علیهم‏السلام برده می‏شود.(۱۱)
درباره آیه چهارم، همانند آیه سوم منظور از «كلمات» طبق روایتی كه مفضّل بن عمر ـ از بزرگان صحابه امام صادق علیه‏السلام ـ نقل می‏كند، «اهل بیت علیهم‏السلام » می‏باشند و منظور از «اَتَمَهُنَّ» نُه امام دیگر از اولاد امام حسین علیهم‏السلام می‏باشند. امام صادق علیه‏السلام همچنین طبق روایتی می‏فرماید: «نحن الكلماتُ»؛ ما آن كلماتی هستیم كه خداوند در قرآن به آن‏ها اشاره می‏فرماید.(۱۲)
حال چگونه ممكن است كه اشخاصی در منطق وحی «كلمات الهی» نامیده شوند و انبیا به آنان متوسّل گردند، ولی خودشان عاری از ولایت باشند؟! حضرت زهرا علیهاالسلام از این كلمات می‏باشد. درباره آیه پنجم نیز روایات بسیاری میان شیعه و سنّی مطرحند كه منظور از «مودّت قربی» محبت اهل بیت علیهم‏السلام می‏باشد. این مودّت هم‏سنگ و هم‏وزن اجر رسالت محمّدی است. به دنبال نازل شدن این آیه، حافظ ابوعبداللّه ملاّ روایتی را در سیره‏اش نقل می‏كند: رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: «خدای تعالی مزد رسالتم را، كه بر عهده شماست، مودّت خویشان و نزدیكانم قرار داده است و من در روز قیامت، نسبت به این مودّت از شما بازخواست خواهم كرد.»(۱۳)با توجه به این روایت، آنچه در روز قیامت همه در مقابل آن مسئولیم ولایت چهارده معصوم علیهم‏السلام است كه از جمله آن‏ها ولایت حضرت زهرا علیهاالسلام می‏باشد.
درباره شأن نزول سوره «اهل اتی»، از مسلّمات شیعه و سنّی است كه حضرت زهرا علیهاالسلام یكی از اشخاصی است كه این سوره در شأن آن‏ها نازل شده.(۱۴)
در آیه ششم، فضایل اهل بیت علیهم‏السلام را بیان نموده كه حضرت صدیقه علیهاالسلام نیز یكی از آنان است. چنین فضایلی تنها از آن كسانی هستند كه ولایت آن‏ها از جانب خداوند تأیید شده باشد.
اما درباره آیه هفتم، كه خداوند امانتی را به آسمان‏ها و زمین و كوه‏ها عرضه كرد و آن‏ها زیر بار پذیرش آن نرفتند، امام صادق علیه‏السلام می‏فرماید: منظور از «امانت»، «ولایت» است كه اهل‏بیت علیهم‏السلام بار آن را بر دوش خود حمل می‏كنند.(۱۵)
مفضّل بن عمر طبق روایتی از امام صادق علیه‏السلام درباره این آیه، نقل می‏فرماید كه اگر این چهارده تن نبودند، آدم و همسرش آفریده نمی‏شدند، و اینان خزانه‏داران علم الهی و امینان اسرار حق می‏باشند. حضرت فاطمه علیهاالسلام یكی از گنجوران دانش و امانت‏داران اسرار خدایی است.
ب) روایات
اما احادیثی كه در منقبت حضرت زهرا علیهاالسلام وارد شده‏اند به دو بخش تقسیم می‏شوند: بخش اول، روایاتی كه در ذیل آیات بیان شده‏اند و بخش دوم روایاتی كه در شأن حضرت آمده‏اند و با آیه ویژه‏ای مرتبط نیستند. روایات بخش دوم نیز به دو دسته تقسیم می‏شوند: یك دسته روایات اشتراكی‏اند كه در منقبت اهل بیت علیهم‏السلام بیان شده‏اند كه حضرت زهرا علیهاالسلام نیز در آن مناقب اشتراك دارند و دسته دوم احادیث اختصاصی‏اند كه تنها به مدح و فضایل حضرت صدیقه علیهاالسلام می‏پردازند.
قابل توجه آنكه روایات اشتراكی در پانزده موضوع رده‏بندی شده و عبارتند از:
۱) اهل بیت علیهم‏السلام ؛ علت آفرینش؛
۲) معرفی شدن اهل بیت علیهم‏السلام به همه فرشتگان؛
۳) منوّر بودن بهشت با تصویر اهل بیت علیهم‏السلام ؛
۴) اهتدا و اقتدا و تمسّك به ایشان از جانب مردم؛
۵) تولا و تبرّای مردم نسبت به دوستان و دشمنان ایشان؛
۶) اشتراك در مقام ولایت؛
۷) ركن بودن حضرت فاطمه و پیامبر علیهماالسلام نسبت به حضرت علی علیه‏السلام ؛
۸) جواز (استثنایی) ورود و توقّف اهل بیت علیهم‏السلام در مسجد النبی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در جمیع حالات؛
۹) اشتراك اهل بیت علیهم‏السلام در شنیدن سخن فرشتگان (محدَّثه بودن)؛
۱۰) مژده بهشت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به شیعیان حضرت علی علیه‏السلام و شیعیان حضرت زهرا علیهاالسلام (به صورت مشترك)؛
۱۱) اشتراك در مبدأ خلقت بودن، در خوی و سرشت و در شئون دیگر آفرینش؛
۱۲) اشتراك اهل بیت علیهم‏السلام در كیفیت خلقت یكسان ایجاب می‏كند كه در تمام شئون ولایت در ردیف یكدیگر باشند.
۱۳) اشتراك اهل بیت علیهم‏السلام در مقامات و درجاتی كه منحصر به پنج تن است و برای هیچ بشری به آن درجات راهی نیست.
۱۴) مقام ركوب (سواره بودن) اهل بیت علیهم‏السلام در روز قیامت، در بهشت و در هنگام سیر در مواقف آخرت.
۱۵) اشتراك اهل بیت علیهم‏السلام در صلوات بر ایشان و كیفیت زیارت ایشان.
نتیجه پانزده موضوع مزبور چهل منقبت می‏باشند كه بسیاری از آن‏ها از شئون ولایت و از خصوصیات ولی‏اللّه هستند و حضرت زهرا علیهاالسلام در این مناقب با پیامبر و دیگر معصومان علیهم‏السلام سهیم می‏باشد و این حاكی از مقام والای ولیّهٔ‏اللهی آن حضرت است. این چهل منقبت عبارتند از:(۱۶)
۱) آفرینش حضرت زهرا علیهاالسلام پیش از خلقت دیگران: «خِلْقَتُها قَبلَ النّاسِ شأن اَبیها و بَعلِها و بنیها، و هُم انوارٌ یُسبّحونَ اللّهَ و یُقَدِسّونَه و یُهلّلونه و یكبّرونه.»
۲) آفرینش حضرت زهرا علیهاالسلام از نور عظمت حضرت حق: «خَلْقُها مِن نورِ عظمهٔ الله ـ تبارك و تعالی ـ و هی ثُلثُ النورِ المقسومِ بینها و بینَ ابیها و بَعلِها.»
۳) سبب و علت آفرینش آسمان‏ها و زمین: «عِلّتُها فِی خِلقهِٔ السماءِ والارضِ والجنّهِٔ والنّارِ والعرشِ و الكُرسیِ والملائِكهِٔ والانسِ والجنِّ.»
۴) نام‏گذاری حضرت زهرا علیهاالسلام از سوی خدای متعال: «تَسمیتُها مِن عندِ رَبِّ العزّهِٔ.»
۵) مشتق شدن نام فاطمه علیهاالسلام از اسماء خدای تبارك و تعالی: «اشتقاقُ اسمُها مِن اسماءِ اللّهِ ـ تبارك و تعالی.»
۶) توسّل انبیا به حضرت فاطمه علیهاالسلام : «توسّلُ الانبیاءِ بِها و باسمائِها.»
۷) نوشته شدن نام حضرت فاطمه علیهاالسلام بر ساق عرش و درهای بهشت: «كِتابَهُٔ اسمِها علی ساقِ العرشِ و ابوابِ الجنّهِٔ لدهٔ ابیها و بَعلها و بَنیها.»(۱۷)
۸) تصویر حضرت زهرا علیهاالسلام در بهشت: «كَوْنُها شَبَحا عن یُمنَهِٔ العرشِ و صورهًٔ فِی الجَنّه.»(۱۸)
۹) هدایت و پیشوایی حضرت فاطمه علیهاالسلام : «اشتراكها فِی الاهتداءِ و الاقتداءِ والتمَسُّكِ بِها رِدْفَ اَبیها و بَعْلها و بنیها.»
۱۰) عصمت و طهارت: «اشتراكُها فِی العصمهِٔ و دُخولُها فی آیهِٔ التّطهیرِ.»(۱۹)
۱۱) امانت‏داری ولایت الهی: «كونُها مِنَ الامانهِٔ المعروضهِٔ عَلیَ السمواتِ والارضِ والجبالِ.»
۱۲) دارای مقام ركن نسبت به حضرت علی علیه‏السلام : «اِشتراكُها مَعَ رسولِ اللّهِ فِی الرّكنیهِٔ لِعَلی بن ابی‏طالب.»
۱۳) جواز ورود به مسجد النبی در هر زمان: «اِشتراكُها فی تَطْهیر مَسجِدِ رسولِ اللّهِ نظیرَ ابیها و بَعْلِها و بنیها.»
۱۴) محدّثه بودن حضرت زهرا علیهاالسلام : «كَوْنُها محدثّهًٔ كالائمهِٔ امیرالمؤمنین و اولاده.»(۲۰)
۱۵) مژده نجات و رستگاری به شیعیان حضرت زهرا علیهاالسلام : «اِشتِراكُها معَ امیرِالمؤمنینَ و اولادِه فِی التَّبشیر بِشیعَتِها و مُحبّیها.»(۲۱)
۱۶) سواره محشور شدن حضرت زهرا علیهاالسلام در روز قیامت: «ركوبُها یومَ القامهِٔ كاَبیها و بَعلِها و بَنیها.»
۱۷) دست به دامان پیامبر بودن در قیامت؛
۱۸) سخن گفتن حضرت زهرا علیهاالسلام با مادرش در رحم: «كانَتْ تُحدِّثُ اُمَّها و هی فی بَطنِها و تُصَبِّرُها.»(۲۲)
۱۹) بیان شهادتین در هنگام ولادت: «تُكلُّمها بالشّهادَتینِ حینَ الولادهِٔ.»(۲۳)
۲۰) عالِم به گذشته و آینده: «اِشتراكُها مَعَ ابَیها و بَعلِها و بَنیها فِی العلمِ بما كانَ و ما یَكونُ و ما لم یكُنْ اِلی یَومِ القیامهِٔ.»(۲۴)
۲۱) پاك و طاهر از مادر متولّد شدن: «ولادتُها طاهرهًٔ مطهّرهًٔ زكیّهًٔ میمونهًٔ تقیّهًٔ.»(۲۵)
۲۲) رشد حضرت زهرا علیهاالسلام در هر ماه به اندازه یك سال: «نُمُوُّها فِی الیومِ والشهرِ مثل ما جاءَ فی نُموِّ الائمّهٔ الاطهار.»(۲۶)
۲۳) نورافشانی وجود حضرت زهرا علیهاالسلام هنگام ولادت بر تمام خانه‏های مكه و شرق و غرب عالم: «دُخول نورِها حینَ وُلِدَتْ بیوتاتِ مكّهَٔ كولادهِٔ ابیها.»(۲۷)
۲۴) بشارت فرشتگان به یكدیگر هنگام ولادت حضرت فاطمه علیهاالسلام : «تبشیرُ اهلِ السماءِ بَعضُهُم بعضا.»(۲۸)
۲۵) وجوب محبت حضرت فاطمه علیهاالسلام بر همگان: «فی وجوبِ حُبّها كحُبِّ بَعلها و بَنیها اَجرا للرِسالهِٔ الخاتِمهٔ.»
۲۶) حضور در قبّهٔ الوسیله یا درجهٔ الوسیله بهشت: «اشتراكُها مَع اَبیها و بعلها و بنیها فی درجهِٔ الوسیلهِٔ فِی الجنهِٔ.»
۲۷) حضور در قبّه زیر عرش: «اشتراكُها مَع اَبیها و بَعلها و بَنیها یَومَ القیامهِٔ فی قُبّهٍٔ تحتَ العرشِ.»
۲۸) نخستین كسی كه وارد بهشت می‏شود: «فِی الدخولِ الی الجنّهِٔ قبلَ الناسِ.»(۲۹)
۲۹) نام حضرت فاطمه علیهاالسلام یكی از كلماتی بود كه حضرت آدم علیه‏السلام فرا گرفت: «فی اَنّها مِن الكلماتِ الّتی تَلقّیها آدمُ و ابتلی بِها ابراهیمَ ربُّه.»
۳۰) حضور حضرت صدیقه علیهاالسلام در مباهله در میان «ابناءنا» و «انفسنا»: «دُخولُها فی آیهِٔ المباهلهِٔ بینَ ابنائنا و انفسنا.»
۳۱) حضرت زهرا علیهاالسلام ؛ مشمول حكم تولاّ و تبرّا و حب و بغض و صلح و جنگ همراه با رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله : «وَحْدَتُها مَعَ رسولِ الله و علیٍ و بنیهِ فی حكمِ الحبِّ والبغضِ و الولاءِ والعِداءِ و فی حكمِ السلمِ و الحَربِ و فی حكمِ السّبِّ والاذی.»(۳۰)
۳۲) همتا بودن در صفات و ارزش‏های معنوی با حضرت علی علیه‏السلام : «فی كفّوَیتها مَع علیٍّ فِی المَلَكات و النفسانیاتِ، ولَوْ لم یُخْلَق علیٌ لم یكن لها كفوٌ من آدم و من دونِهِ.»(۳۱)
۳۳) دشمنی با حضرت فاطمه علیهاالسلام ؛ موجب كفر: «كُفرُ مَنْ اَبْغَضَ فاطمهَٔ.»
۳۴) حضرت فاطمه علیهاالسلام ؛ ملجأ و مرجع توسّل انبیا: «فی الامرِ بالتوسّلِ الیها كَاَبیها و بَعْلِها و بَنیها فی الحوائجِ و عندَ كلِّ مسألهٍٔ والاَمرِ بحُبّها و الصَّلاهِٔ عَلَیها و زیارتِها.»
۳۵) حضرت صدیقه علیهاالسلام ؛ مورد شأن نزول سوره «هل اَتی»: «دُخولُها فی فَضْلِ سورهِٔ "هَلْ اَتی" مع بَعْلِها و بَنیها.»
۳۶) آشنا بودن با حورالعین در هنگام ولادت: «عِرفانُها رُسُلَ رَبِّها الیها عندَ ولادتِها والتَّسلیمِ علیها بِاَسمائها.»
۳۷) برگزیده خداوند تبارك و تعالی در میان جمیع زنان عالم: «اطلاعُ اللّهِ علیَ الارضِ و اختیارُها علی نساءِ العالمینَ.»
۳۸) بزرگ‏ترین شفیع شیعیان و دوست‏داران خود در روز قیامت: «كَونُها شفیعهًٔ كُبری یومَ القیامهِٔ لِشیعَتها و مُحبّها.»
۳۹) شناساندن مقام حضرت زهرا علیهاالسلام به اهل محشر از سوی خداوند: «یُعَرِّفُ اللّهُ قَدَرها كَما یُعَرِّفُ قَدْرَ اَبیها و بَعلها و بَنیها یومَ القیامهِٔ.»
۴۰) افضلیت حضرت زهرا علیهاالسلام بر جمیع مخلوقات بنا بر روایات معتبر منصوص و مسلّم: «فی اَفْضَلّیتها عَلیَ الملائكهِٔ والجنِّ والانسِ.»(۳۲)
● نتیجه
نتیجه‏ای كه از این بحث به دست می‏آید آن است كه اولاً، حضرت زهرا علیهاالسلام معصوم است و ثانیا، معصوم مطلق می‏باشد. بنابراین، قول و فعل و تقریر او، سنّت اسلامی محسوب می‏شود. ثالثا، سنّت ایشان حجت است. پس فرقی در حجّیت سنّت حضرت زهرا علیهاالسلام با سایر ائمّه اطهار علیهم‏السلام نیست. و این تنها در مقام داشتن ولایت قابل طرح و بررسی می‏باشد؛ چرا كه «سنّت» به این معنای وسیع، منبع فقه اسلامی بوده و معیار آن هم تنها عصمت است و در نتیجه، حضرت زهرا علیهاالسلام به خاطر عصمت و ولایت، یكی از منابع فقه اسلامی می‏باشد.(۳۳)

معصومه ذبیحی(۱)
۱. دكترای عرفان اسلامی، مدرّس حوزه و دانشگاه.
۲. محمدرضا قمشه‏ای، رساله خلافت كبری، ترجمه و شرح علی زمانی قمشه‏ای، اصفهان، كانون پژوهش، ۱۳۷۸، ص ۱۹۰.
۳. جلال‏الدین آشتیانی، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحكم، امیركبیر، ۱۳۷۰، ص ۸۶۴ـ۸۶۵.
۴. همان، ص ۸۷۱.
۵. همان، ص ۸۷۲.
۶. همان، ص ۸۹۰.
۷. همان، ص ۹۰۶.
۸. حسن حسن‏زاده آملی، شرح فصّ حكمهٔ عصمتیهٔ فی كلمهٍٔ فاطمیهٔ، ص ۱۵۳.
۹. سیّدمحمدحسن طباطبایی، المیزان، ترجمه سیدمحمّدباقر موسوی همدانی،محمّدی،۱۳۷۰،ج۳۲،ص۱۸۱.
۱۰. عبدعلی بن جمعه عروسی حویزی، تفسیر نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۴۷.
۱۱. این روایات را سیوطی در الدُّر المنثور، بدخشانی از حافظ كبیر، دارقطنی از ابن النجار، و ابن مغازلی در مناقبش با ذكر سند نقل كرده‏اند.
۱۲. سیدمحمّدحسین طباطبایی، پیشین، ج ۱، ص ۲۷۵، به نقل از: محمّد بن یعقوب كلینی، الكافی، ترجمه و شرح سیدهاشم رسولی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت علیهم‏السلام ، ج ۲، ص ۱۱۷.
۱۳. ابراهیم امینی، فاطمه زهرا علیهاالسلام ، ص ۲۶.
۱۴. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‏طالب، قم، مطبعهٔ العلمیه، ج ۳، ص ۳۷۳ـ۳۷۵.
۱۵. عبد علی بن جمعه عروسی حویزی، پیشین، ذیل سوره احزاب، آیه ۷۲.
۱۶. به نقل از: عبدالحسین امینی، فاطمهٔ‏الزهراء علیهاالسلام ، به كوشش حبیب چایچیان، امیركبیر، ۱۳۶۳، ص ۱۰۷ـ۱۱۸.
۱۷. احمد خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج ۱، ص ۲۵۹ / ذبیح‏اللّه محلاّتی، ریاحین الشریعه، تهران، اسلامیه، ج ۷ ص ۱۷۱.
۱۸. ذبیح‏اللّه محلاتی، پیشین، ج ۱، ص ۱۱۴.
۱۹. همان، ج ۱، ص ۱۶۲.
۲۰. ذبیح‏اللّه محلاّتی، ریاحین الشریعه، ج ۱، ص ۳۷.
۲۱. همان، ج ۱، ص ۲۲۵.
۲۲. محمد الحسون، اعلام النساء، اسوه، ۱۴۱۱ ق، ص ۵۳۶.
۲۳. همان، ص ۵۳۶ / ذبیح‏اللّه محلاّتی، پیشین، ج ۱، ص ۶۴.
۲۴. ذبیح‏اللّه محلاّتی، پیشین، ج ۱، ص ۱۸۵
۲۵. همان، ج ۱، ص ۶۵.
۲۶. همان، ج ۱، ص ۷۴.
۲۷. همان، ج ۱، ص ۶۴.
۲۸. همان، ج ۱، ص ۶۵.
۲۹. علاءالدین علی المتقی، كنز العمّال، ج ۶، ص ۲۱۹.
۳۰. محمّد الحسون، پیشین، ص ۵۴۳.
۳۱. محمّد بن یعقوب كلینی، پیشین، ج ۲، ص ۳۶۰، «كتاب الحجهٔ».
۳۲. ذبیح‏اللّه محلاّتی، ریاحین الشریعه، ج ۱، ص ۴۸.
۳۳. عبداللّه جوادی آملی، زن در آئینه جلال و جمال، نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۷۰، ص ۳۹۱.

منبع : مجله بانوان