۲۰ دی ماه ۱۳۵۲ ـ آزادی فروش ارز؛ اشتباه بزرگ دولت شاه

از بیستم دی ماه ۱۳۵۲ و دو ماه و چند روز پس از بالارفتن بهای نفت خام در سطح جهان که ناشی از تحریم صدور آن از جانب کشورهای عربی بود و افزایش در آمد ارزی ایران از این رهگذر، به تصمیم دولت وقت خرید و فروش ارز در میهن ما آزاد شد به این ترتیب که هر کس می توانست به هر بانک مراجعه و تا هر مبلغ پول خارجی که می خواست به نرخ دلاری هفت تومان خریداری کند و هیچ شرط و محدودیتی در کار نبود که سالها بعد معلوم شد یک توطئه بوده است که کشور های صادر کننده نفت هرگز نتوانند این در آمد (ارزهای نفتی) را صرف «تولید درآمد» و سرمایه گذاری داخلی کنند و ثروتشان به جای نقصان، افزایش یابد. شاه در سال ۱۳۵۶ (۱۹۷۷) که کشور با تورم پول رو به رو شده بود پی به اشتباهات اقتصادی مقامات دولتی برده بود و گفته شده است که کناره گیری هویدا در آن سال به همین دلیل بود.
در سال های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ (۷۴ـ ۱۹۷۵) هم برخی ایرانیان دلسوز به دولت وقت اندرز داده بودند که به منظورحفظ ثروت ملی، از فروش ارز (دلاری هفت تومان) با هدف تامین هزینه های جاری دست بردارد و یا دست کم ارز را دو ــ سه نرخی کند؛ برای تفریح و تفرج (مسافرت اتباع) یک نرخ، برای خریدهای متفرقه و ابزارهایی که در اولویت نیستند نرخ دیگر و برای خریدهای لازم و سرمایه گذاری های بنیادی نرخ هفت تومان که به این اندرزها توجه نشد و مشکلات بعدی و ... نتیجه همین آزادی بدون قید و شرط معاملات ارز بود. در آن زمان دولت وقت مدعی بود که با این عمل «ریال ایران» را بین المللی کرده و مردم ناآگاه از اقتصاد و معاملات پول هم باور می کردند و نمی دانستند که این پول، حاصل فروش ثروت ملی است که دیری نخواهد پایید، و نسلهای بعد بی نصیب خواهند ماند.
با آزاد شدن فروش ارز، طولی نکشید که ایران به صورت گورستان اتومبیلهای اروپایی به ویژه آلمانی درآمد که هر مسافر ایرانی در سفر به اروپا یک دستگاه اتومبیل دست دوم خریداری می کرد و با خود به ایران می آورد و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز