سایپا دیزل تکلیف خود را انجام داده است

● جایگاه كنونی سایپا‏دیزل در بازار خودروهای سنگین چگونه است؟
▪ سایپا‏دیزل در سه یا چهار سال گذشته ظرفیت را از حدود ۳ هزار كامیون به حدود ۲۵ هزار دستگاه رسانده كه در تناژهای مختلف تولید می‏شود. بیش از ۲۱ نوع محصول در دستور كار سایپا‏دیزل قرار دارد. در سال‏های گذشته مسوْولان بخش حمل و نقل برای تولید تعداد بیشتری كامیون نو اعلام نیاز كردند. همچنین تصمیم دولت مبنی بر افزایش سهم ایران در ترانزیت منطقه و مطرح شدن بحث نوسازی ناوگان حمل و نقل، دلایل اصلی افزایش تولید در سایپا‏دیزل بود. برای این منظور سرمایه‏گذاری قابل توجهی در مجموعه سایپا‏دیزل انجام شد تا نیازی به واردات كامیون ساخته شده یا دست دوم نباشد.
اما از سال ۱۳۸۴ در بازار خودروهای سنگین ركود حاكم شده است. دلیل اصلی این ركود هم عدم تخصیص منابع و تسهیلات از سوی دولت برای خریداران است. بنابراین سرمایه‏گذاران به این نتیجه رسیدند كه سرمایه‏گذاری در این حوزه توجیه ندارد. سایپا‏دیزل در بحث تولید، ماموریت‏ها و تكلیف‏های خود را انجام داده و محصولات روز اروپا در كارخانه تولید می‏شود.
اگر كامیون‏های فرسوده از گردونه حمل و نقل خارج شوند و جای آنها را كامیون‏های جدید بگیرند، بیش از هزار میلیارد تومان حاصل از صرفه‏جویی در مصرف سوخت عاید دولت می‏شود. اما این موضوع مستلزم تخصیص تسهیلات، حداقل ۸۰ درصد قیمت كامیون با نرخ سود كمتر از ۱۲ درصد است. سایپا‏دیزل به عنوان كارخانه كامیون‏سازی هیچ‏گاه درخواست نكرده است كه منابع مالی برای تولید كامیون در اختیارش قرار گیرد اما دولت و نهادهای ذی‏ربط باید درصدد تامین منابع برای ارائه تسهیلات به خریداران باشند.
● این روزها بحث نارضایتی كامیون‏داران از محصولات چینی مطرح است، در این مورد توضیح دهید؟
▪ وزارت راه در دو سه سال اخیر با توجه به درآمد رانندگان، بحث واردات و تولید كامیون‏های ارزان را مطرح كرده است. سایپا‏دیزل هم مطالعاتی برای عرضه كامیون ارزان قیمت در كشورهای برزیل، كره ‏جنوبی و غیره انجام داد و سرانجام محصولات چین در دستور كار قرار گرفت. با این وصف سایپا‏دیزل دقت زیادی در انتخاب محصول چینی به خرج داد و از میان بهترین‏ها و شركت‏هایی كه همكار خارجی قوی داشتند، دست به انتخاب زد. برای مثال همكار خارجی دانگ‏فنگ، نیسان‏دیزل ژاپن است كه ۵۰ درصد سهام این شركت را داراست.
ابتدا تعدادی برای آزمایش وارد بازار ایران شد تا در صورت رضایت مصرف‏كننده، فقط تولید آن راه‏اندازی شود. این تصمیم بیشتر ناشی از تقاضای وزارت راه بود كه می‏خواست كامیون‏های ارزان قیمت هم به بازار عرضه شود. اما از نظر كارشناسی و فنی اعتقاد داریم كه بهتر است ناوگان حمل و نقل كشور را با خودروهای اروپایی نوسازی كنیم چون خودروهای چینی كیفیت و دوام خودروهای اروپایی را ندارند و هزینه نگهداری آنها هم بیشتر است، میزان خرابی‏شان هم به مراتب بالاتر از خودروهای اروپایی است.
● آیا واردات خودروهای چینی به تولید داخل لطمه نمی‏زند؟
غمگسار: همان طور كه می‌دانید تعرفه واردات CBU از ۱۵۰ درصد به ۲۰ درصد كاهش یافت؛ در حالی كه تعرفه واردات قطعات حدود ۵/۱۲ درصد است، با این شرایط تولید داخل و افزایش عمق ساخت داخل صرفه و توجیه اقتصادی ندارد.
اندیشه گستر: آیا ورود سایپادیزل به حوزه حمل و نقل مسافری به دلیل ركود در بازار خودروهای سنگین بود؟
▪ مطالعات نشان داد یكصد هزار دستگاه مینی‌بوس در كشور وجود دارد كه میانگین عمرشان بالای ۲۴ سال است؛ در صورت اتخاذ تصمیم از سوی دولت مبنی بر نوسازی ناوگان حمل ونقل، تقاضای خوبی در بخش مینی‌بوس و میدی‌باس وجود خواهد داشت.
ظرفیت میدی باس حدود ۳۳ نفر است. براساس آمار سازمان راهداری، غیر از ایام اوج مسافرت، فقط از ۶۰ درصد ظرفیت صندلی اتوبوس‌ها استفاده می‌شود. برای همین محصولی درنظر گرفته شد كه در عمده روزهای سال با ظرفیت كامل به جابه جایی مسافر بپردازد؛ به خصوص كه تبصره ۱۳ قانون بودجه بر خریداری ۱۲۵۰۰ مینی‌بوس و ۶۵۰۰ اتوبوس تاكید دارد. مینی‌بوس‌هایی كه تاكنون تولید می‌شوند همه قدیمی بودند، در حالی كه بازار امروز به مینی‌بوس‌ها یا میدی باس‌هایی نیاز دارد كه موتور آنها در عقب خودرو نصب شده باشد.
● در بحث CNG چه فعالیتی صورت گرفته است، آیا سایپادیزل هم دوگانه سوز دارد؟
▪ برای موتورهای دیزلی، طرح بحث دوگانه سوز كردن ممكن نیست چون خصوصیات موتورهای دیزلی با بنزینی فرق دارد. برای همین هم سایپادیزل محصولاتی را انتخاب كرده كه موتور آنها از پایه گازسوز است.
● با توجه به ركود بازار، چگونه است كه شركت‌های خصوصی مثل آریادیزل فعال شده‌اند؟
▪ بسیاری از این شركت‌های خصوصی فقط در حد فروش كامیون‌های ساخته شده فعالیت خود را آغاز كرده‌اند و ایجاد خط تولید منوط به توجیه و صرفه اقتصادی است؛ در ضمن شركت‌هایی مثل آریادیزل با رنو فعالیت می‌كنند. سایپادیزل هم روابط دیرینه‌ای با رنوتراكس دارد. حتی در بخش تولید بادسان كه ۲۰ درصد آن فقط از خارج وارد می‌شود، سایپادیزل از رنو خریداری می‌كند. با این وصف محصولات رنو در ایران شناخته شده نیست و قیمت‌های رنو در مقایسه با ولوو به ویژه در بخش خودروهای سنگین رقابتی نیست.
به هر حال باید دید این شركت‌های خصوصی در آینده چگونه عمل می‌كنند چون شرایط ركود بازار فقط شامل حال كامیون‌سازان اصلی نیست. زمانی كه دست اندركاران امر اعلام كردند كشور به تعداد زیادی كامیون نیاز دارد و از سویی تعرفه‌ها را كاهش دادند، جاذبه زیادی برای واردكنندگان كامیون به وجود آمد.
شواهد نشان می‌دهد كه دوران ركود بازار خودروهای تجاری سرآمده است.
● ۲۸ آذر چهارمین نمایشگاه حمل و نقل و خدمات شهری تهران برگزار می‌شود، برای بازدیدكنندگان پیام خاصی ندارید؟
▪ تفاوتی كه نمایشگاه حمل و نقل با سایر نمایشگاه‌ها دارد این است كه تخصصی است و با آن تخصصی‌تر برخورد می‌شود. افرادی كه در حوزه حمل و نقل كشور فعالیت می‌كنند، اعم از شركت‌های حمل و نقل، رانندگان و متولیان حوزه حمل و نقل در این نمایشگاه شركت می‌كنند. به همین دلیل سایپادیزل می‌تواند با مخاطبان اصلی خود ارتباط پیدا كند. با توجه به مزایای اقتصادی بخش حمل و نقل در كشور انتظار می‌رود با آن برخورد فعال‌تر و جدی‌تری صورت پذیرد.
● در بحث صادرات و فروش در بازارهای منطقه سایپادیزل چه كار كرده است؟
▪ برای سال ۱۳۸۵ تعداد ۲ هزار دستگاه كامیون در برنامه صادرات گنجانده شده. شركت ولوو به عنوان یك همكار قدیمی بخشی از بازار خود در آسیا و افریقا را در اختیار سایپادیزل گذاشته است و اگر از این دو حوزه تقاضایی وجود داشته باشد،‌ سایپادیزل پوشش خواهد داد؛ ضمن آن كه در سراسر دنیا به محصولات ولوویی كه در سایپادیزل تولید شده خدمات خواهد داد.
از این تعداد حدود ۸۰۰ دستگاه در دست اجراست و در روزهای آینده به نتیجه مطلوب خواهد رسید.
● آیا سوختی كه در جایگاه‌ها عرضه می‌شود، قابلیت لازم را برای مصرف خودروهای پیشرفته روز دارد؟
▪ الان فقط در تهران گازوئیل مخصوص سطح آلایندگی یورو ۲ عرضه می‌شود، آن هم تنها برای مصرف شركت واحد. هنوز كامیون‌های باری از گازوئیل‌های قدیمی با سولفور بالای ۵ هزار PPM استفاده می‌كنند؛ در حالی كه استانداردهای جدید زیر ۵۰ PPM را قابل قبول می‌داند.
● مهمترین محصولاتی كه در نمایشگاه عرضه می‌كنید، كدامند؟
▪ همه محصولات از تناژ ۶ تا ۲۰ تن از كلاس سبك، نیمه سنگین تا فوق سنگین. همان طور كه می‌دانید سایپادیزل كشنده‌هایی با توان ۶۱۰ اسب بخار و با قدرت كشندگی ۲۰۰ تن دارد كه مخصوص حمل بارهای نیروگاه‌هاست. البته سرعت حمل این كشنده‌ها معمولاً ۱۵ تا ۲۰ كیلومتر است. همچنین یك كشنده فوق سنگین به نام FH۱۶ به جمع محصولاتمان پیوسته است. البته تقاضای كل خودروهای فوق سنگین كمتر از ۲۰۰ دستگاه در سال است و مشتری آن معمولاً «سندیكای بوژی داران» است.
● آیا در آینده نزدیك تغییری در نحوه خرید محصولات سنگین و خارج شدن از راننده مالكی رخ خواهد داد؟
▪ یكی از مشكلات در مدیریت حمل و نقل كشور، سیستم راننده مالكی است كه باعث شده نسبت به اروپا از یك سوم ظرفیت كامیون‌ها و كشنده‌ها بهره‌برداری شود. تا زمانی كه تشكل‌های توانمند پدید نیایند، از ظرفیت‌های خالی خودروهای سنگین به درستی استفاده نمی‌شود و مشكل «یك سربار» هم كماكان ادامه پیدا می‌كند.
● نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط متناسب با پیشرفت فناوری و نیازهای مردم رشد نكرده و قوانین نیز متناسب با این پیشرفت‌ها تغییر نیافته است.
▪ مقررات جاده‌ای ما هنوز از سال ۱۳۴۲ به روز رسانی نشده‌اند. به عنوان مثال برای محور عقب محدودیت ۱۲ تن و محور جلو ۶ تن را قائلند؛ این در حالی است كه پل‌ها و گذرگاه‌ها و تاسیسات جاده‌ای نسبت به آن سال‌ها توسعه و رشد بهتری پیدا كرده‌اند.
البته این مشكل مخصوص سیستم حمل ونقل نیست و در بخش سواری هم مشاهده می‌شود؛ كما این كه به اندازه افزایش تولید خودرو، خیابان و جاده توسعه نیافته است. از سویی به كامیون‌ساز تكلیف می‌كنند كه سیستم فنربادی و بالونی استفاده كند و از سویی دیگر جاده‌های ایران به دلیل ناهمواری و دست‌انداز زیاد، آسیب جدی به این سیستم می‌زنند یعنی جاده‌های ما متناسب با پیشرفت فناوری توسعه نیافته‌اند.
● در حال حاضر در بسیاری از محصولات سایپادیزل حسب تكلیف جی‌پی‌اس نصب شده اما آیا همه سیستم‌های لازم راه‌اندازی شده‌اند تا این سیستم روی كامیون به كار آید؟
▪ سایپادیزل سعی كرده است در بخش صنعت كم نیاورد یعنی خودروی مناسب تولید كند، هم از لحاظ استاندارد و هم از لحاظ مصرف سوخت و سطح آلایندگی. یكی از مسائلی كه به آن توجه شد، وزن شاسی بود. شاسی‌های كنونی نسبت به سابق یك تن كمتر وزن دارند یعنی می‌توان یك تن بار بیشتر با آنها حمل كرد اما متاسفانه سایر نهادهای ذی‌ربط متناسب با این پیشرفت‌ها توسعه نیافته‌اند.

گفت ‏وگو با مهندس غمگسار مدیر عامل سایپا‏دیزل

منبع : اندیشه گستر سایپا