آنچه متخصصان اطلاع رسانی درباره نوع چکیده می گویند: ایجاد زمینه ای مشترک با زبان شناسان

هدف این مقاله ، ایجاد انگیزه در زبان شناسان به منظور جهت گیری و برداشتی تازه نسبت به چكیده می باشد . بطور معمول ، زبان شناسان ( LE ) چكیده را بعنوان قسمت آغازین یك مقاله پژوهشی یا به عنوان قاصدی برای جلب مخاطب، تدریس می نمایند . همچنین ، به نویسندگان مبتدی كمك می نمایند تا به منظور نیل به چنین هدفی ،از لحاظ زبانی و بلاغی چكیده های قابل قبولی تولید نمایند .
در این مقاله، مرور نوشتاری بر اساس فعالیتهای متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) كه آثارشان بر ارتباط علمی و خدمات اطلاع رسانی تمركز دارد ، نوشته شده است . همچنین ، علایق پژوهشی ایشان آشكار ساخته كه در این رشته كیفیت افزوده ای برای چكیده كه جانشین متن برای بازیابی اطلاعات می باشد ، مطلوب است . بحث مربوط به جانشینی متن در زمینه ای گسترده تر از سطح زبان شناختی و نوع آن می باشد . نتایج مقاله نشان دهنده آنست كه چگونه زبان شناسان نقش تربیتی خود را در حوزه مطالعات اطلاع رسانی ایفا می كنند و زمینه های مشتركی را برای همكاری بوجود می آورند .
این مقاله به فعالیت حرفه مندان مشغول در زمینه تولید ، سازمان دهی ، انتقال ، ذخیره ، توزیع و فراهم آوری خدمات اطلاع رسانی می پردازد. این متخصصان برای فعالیت در محیط های غنی از اطلاعات مانند آموزش ، پژوهش ، امور مالی ، فناوری اطلاعات ، نشر و خدمات كتابداری تعلیم می بینند .
در ادامه این بحث از آنها با عنوان متخصصان اطلاع رسانی [۳] یاد می شود كه با مباحثی مثل كمیت و كیفیت اطلاعات - كه بصورت انبوه در نظامهای اطلاع رسانی جاری می باشد- و نحوه ارتباط و انتقال موثر و كارآی اطلاعات میان پدید آورندگان و كاربران سر و كار دارند . آنها در درون این بافت ، نقش مهمی را در برقراری ارتباطات علمی - كه به چگونگی آگاهی رسانی و اشتراك دانش افراد در دنیای علم و آكادمیك مربوط می باشد - ایفا می كنند . بدین صورت ، اولویت نخست به فراهم آوری اطلاعات داده می شود كه نیازهای كاربران را برآورده می سازد . مطالعاتی به منظور بررسی این مطلب كه چگونه نظامهای اطلاع رسانی پرسشهای كاربران را بدرستی پاسخ می دهند انجام شده است . برخی از پرسشهای این مطالعات اینگونه اند كه آیا اطلاعات ، در بردارنده ایده های تازه ای می باشد و یا آیا به افزایش و غنی سازی دانش موجود كمك می كند و آیا روایی و اعتبار در روش شناسی های مربوط به مطالعات و نتایج آنها وجود دارد ؟
هیلز ( Hills , ۱۹۸۳ ) ارتباط علمی را به عنوان فرایند انتقال و تبادل اطلاعات توصیف می كند ؛ این فرایند شامل موارد زیر می باشد : پدید آورنده ، محقق و كاربر اطلاعات ، جوامع علمی برپا كننده كنفرانس ها ، ناشران ، خدمات كتابخانه ای - كه اطلاعات را گردآوری ، سازماندهی ، ذخیره و فراهم آوری می نمایند- و محمل های الكترونیكی فراگیر و نوین اطلاعات . اسـاسـا" این ۶ مقوله ، به هم مربوط و وابسته اند و بطور مشترك ، مسئول ارتباطات یا « جریانهای اطلاعات » می باشند .
با این حال ، پژوهش صورت گرفته در مورد ارتباط علمی ، نشان می دهد كه این جریان اطلاعات ، همیشه یكنواخت نبوده است . لورنز ( Lorenz , ۱۹۶۹) ، تفاوت زبانی را مانعی با اهمیت در انتقال بین المللی اطلاعات میان اروپا و ایالات متحده آمریكا معرفی می كند. اما به عقیده وی تا پیدایش رایانه ها در دهه ۱۹۶۰ ، اتفاق چندان مهمی برای غلبه بر مانع زبانی رخ نمی دهد . وی اینگونه نتیجه گیری می كند كه " انتقال بین المللی ، تـنها می تواند بر نظامهای اطلاع رسانی قوی تكیه نماید". به دنبال پیدایش رایانه ها ، ملت ها اطلاعات را مقوله بندی و زیر توصیف های كتابشناختی و سرعنوانهای موضوعی یا نمایه ها ، تدوین نمودند و آنها را در راهنماها ذخیره كردند و اولین پایگاههای مربوط به چكیده های مقالات پژوهشی بوجود آمدند . بنابراین ، در خلال دهه ۶۰ بود كه برای نخستین بار ، چكیده -كه میان پدید آورندگان و كاربران نظامهای اطلاع رسانی گفتمان برقرار می سازد- جانشین مهمی برای متن گردید .
در سالهای اخـیـر ، انتقال و تبادل اطلاعات از طریق رایانه ای شدن مبتنی بر فناوری پیشرفته [۴] گسترده تر و مناسب تر شده است و امروزه اطلاعات را می توان برای بازیابی موثر ، به صورت تمام متن در قالب های الكترونیك ذخیره كرد . آیا این بدان معناست كه پایگاههای چكیده ها در فرایند كشف دانش منسوخ و زائد خواهند شد ؟ به این سوال تنی چند از متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) پاسخ داده اند . لنكستر و پینتو( Lancaster , Pinto , ۱۹۹۹ ) بر این عقیده می باشند كه چكیده ها هنوز خلاصه های مفیدی برای خوانندگان به شمار می آیند و در حقیقت متن های كامل اغلب جزئیاتی دارند كه شناسایی موثر اطلاعات مهم و دقیق مدنظر مولف را تحت الشعاع قرار می دهند .
تنوپیر (Tenopir, ۱۹۸۵)نشان داد كه مطالعه چكیده ها ، در واقع ، مقرون به صرفه است و كم اثر بخش تر از مطالعه متن كامل برای كشف دانش یا استخراج اطلاعات نمی باشد .
متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) در مواجهه با مشكلات جاری مربوط به اضافه بار اطلاعات [۵] ، هزینه های رو به افزایش انتشارات علمی و تخریب مستمر جریان های اطلاعاتی كه زادهٔ موانع زبانی است، بیشتر با كیفیت چكیده ها در ارتباط می باشند . در حقیقت ، متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) ، بیشتر باید در مورد چكیده و نقش برجسته آن در فرایند ارتباط علمی اظهار نظر نمایند .
در اینجا ، پرسشی در مورد نقش زبانشناسان ( LE ) با توجه به [ فعالیت ایشان در امر ] تدریس چكیده ، مطرح می شود . آیا ما بعنوان زبان آموزان از آنچه متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) راجع به چكیده در نظامهای اطلاع رسانی اظهار می دارند آگاهی داریم ؟
آیا وجوه اشتراكی كه دارای مفاهیم تربیتی و پژوهشی برای زبانشناسان باشد وجود دارد ؟ زبانشناسان ( LE ) به یاد دارند كه دهه ۱۹۶۰ ، شاهد تولد زبان انگلیسی برای اهداف خاص [۶] ( زبان تخصصی) بود.
آموزش زبان تخصصی ( ESP ) روش تربیتی خود را بر این اصل كه زبان برای ارتباط است ، استوار می سازد و اگر فراگیران غیر بومی می خواستند رشته های تخصصی خود را به زبان انگلیسی احیا نمایند بهتر بود كه به این محیط جدید روی آورند . البته به آنها می بایست زبان مربوط به قواعد بلاغی مناسب و مناسبت های زبانی غریبه با رشته ای كه بدان تعلق دارند ، تدریس شود .
مثلا" فراگیر زبان تخصصی ( ESP ) باید چگونگی نوشتن یك مقاله پژوهشی را برای انتشاراتی كه از سبك های زبانی خاص و قراردادهای اطلاع رسانی وضع شده توسط انجمن آن رشته ، پیروی می كند یاد بگیرد .
بدنبال این آگاهی فزاینده ، كنفرانسی راجع به ارتباطات در دهه ۸۰ به زبــان انــگلیسی برگزار گردید ( Williams , Swales , Kirkman , ۱۹۸۴ ) . بسیاری از مقالات كنفرانس ، ارائه دهنده بینش های تربیتی درباره چگونگی تدریس ارتباطی [۷] زبان انگلیسی در این محیط بین رشته ای بودند . تعدادی از مطالعات ، از طریق مشورت با متخصصان ، زمینه اشتراكی میان آنها ایجاد كردند ؛ دیگر مقالات ، آموزش مهارت های مطالعه مثل یادداشت برداری و خلاصه سازی را پیشنهاد كردند . همچنین ، سره گراها [۸] برای تدریس مقوله های خاص زبان از نوع [۹] استفاده كردند . اما تاكید كلی بر یافتن زمینه ای مشترك میا ن این دو چارچوب عملیاتی بود . متخصص زبان تخصصی ( ESP ) از یك سو به بررسی و درك مسائل اجتماعی - زبان شناختی یك رشته و برقراری ارتباط میان اعضای جامعه سخنگوی آن رشته ( جامعه كارشناسان ) [۱۰] می پردازد و از سوی دیگر ، باید از تخصص زبان شناسیش بهره برداری نماید و رویكردهای خاص را بر گزیند و دوره هایی را برای كاربران نهایی خود ، یعنی نوآموزان ، طرح ریزی نماید تا بطور كامل در فرایند ارتباط علمی به وظیفه خود عمل كرده باشد . بنابراین ، متخصص زبانهای تخصصی ( ESP ) به شناخت این دو نیمه از حرفه منحصر به فرد خویش نیاز دارد .
مفاهیم تربیتی این رویكرد اجتماعی - زبان شناختی ، پیامدهای پر دامنه ای را برای آموزش زبان تخصصی ( ESP ) به نویسندگان تازه كار داشته است . برای نمونه، در حوزه نگارش دانشگاهی ، آموزش نحوه نگارش مقاله پژوهشی به نویسندگان نوآموز و مبتدی ضروری گردید . نویسندگان متفاوت زبان تخصصی ( ESP ) ، به این ضرورت توجه كرده اند اما در این بین سوالز( Swales , ۱۹۸۵ ,۱۹۹۰ ) ، بهاتیا ( Bhatia , ۱۹۹۳ )و ایوانز ( Evans , ۱۹۸۶ )موثر ترین افراد در اشاعه این ضرورت هستند .
این سه نفر رویكرد تحلیل نوعی را در آموزش نظام مند نگارش پژوهشی به نویسندگان غیر بومی پیشنهاد كردند . آنها با شناسایی آثار خود به عنوان انواعی كه ساختار های ریز و درشت قراردادی را در بردارند ، زمینه اشتراكی با رشته های موضوعی بوجود آوردند .
بنا به عقیده سوالز ( Swales, ۱۹۸۱ ) ، كلان ساختار یك مقاله پژوهشی ، شــامــل ساختار IMRAD می باشد ، یعنی مقدمه ( I ) ، روش شناسی (M) ، نتایج ( R ) و بحث یا بخش های نتیجه گیری(D) و هر بخش زیر ساختارهایی را در بر دارد كه در قواعد مشخص زبان شناسی ، بیان می شوند . وی به مقدمه می پردازد و بنا به دیدگاه او ، نوشتن مقدمه در آموزش و پژوهش ، مساله ساز ترین بخش كلان ساختار یك مقاله پژوهشی است . بعدها ، پژوهش های بیشتر ، این رویكرد مشهور را كه سوالز آنرا تحلیل های انتقال [۱۱] نامید ، تایید نمودند . دیگران ، روش شناسی وی را در بخش بحث ( D ) بسط دادند ( Evans , ۱۹۸۶ ) . عده ای روش شناسی سوالز را به منظور مطالعه نوع چكیده انتخاب كردند
( Meyer , ۱۹۹۰ / Keogh , ۱۹۹۴ / Santos , ۱۹۹۶ / Chan , Foo , ۲۰۰۰ ) .
این مطالعات ، عمدتا" مبتنی بر تحلیل های نوعی پیكره های متنی بود . هدف اصلی ، تحلیل ساختارهای انتقال و مقایسه نتایج با پیشنهادات موجود در راهنماها و استانداردهای درسنامه ای و تعیین آنچه نویسندگان ، عملا" انجام می دهند بود . بنابر این ، با توجه به دیدگاه تربیتی ، زبان شناسان ( LE ) با آموزش ساختارهای اساسی و قواعد تولید چكیده ها با نویسندگان مبتدی در ارتباطند بدانگونه كه بتوانند به آنها كمك نمایند تا سبك ارتباط علمی خود را پس از یادگیری این اصول پذیرفته شده [۱۲] قالب ریزی نمایند . بی شك ، این چشم انداز ، اهداف ارتباطی برنامه آموزشی زبان تخصصی ( ESP ) را كــامــل می كند. اما چكیده در رابطه با ارتباط اطلاعاتی موجود در نظام های اطلاع رسانی جاری عصر جدید نقش بیشتری را ایفا می كند . زبان شناسان ( LE ) باید نقش خویش را بعنوان عامل كارگشا در آموزش ارتباط بوسیله چكیده ها به نوآموزان بازآزمائی نمایند .
همانگونه كه پیش از این ذكر شد ، این متخصصان به آموزش كیفیت منبع ، تاكید بیشتری داشته اند اما آیا به كیفیت های مربوط به فرایند و خدمات چكیده نویسی و دیدگاههای كاربر كه دغدغه های عمده متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) می باشند توجه نموده اند ؟ مقاله حاضر ، به منظور شناسایی این دیدگاهها ، متون را بررسی كرده و [ بدین منظور ] آنها را با دیدگاههای تربیتی زبان شناسان ( LE ) در مورد نوع چكیده مقایسه می كند .هدف از مقاله، ترسیم مفاهیمی برای زبان شناسان ( LE ) به منظور مذاكره مجدد با متخصصان اطلاع رسانی درباره وجوه اشتراك موجود [ و به كارگیری] مقیاس های مشترك در راستای آشناسازی چكیده نویسان تازه كار با نگارش جانشین های متنی موثر برای ارتباط علمی می باشد .
این مقاله ، نخست آثار مهم متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) را بررسی می كند و به آنچه آنها در مورد جانشین گفته اند ، می پردازد . بررسی صورت گرفته ، دو گروه عمده از نــویـــسندگان را شناسایی می كند . گروه نخست ، عبارتند از توصیه گران و ارائه دهندگان رهنمودهای چكیده نویسی ؛ یعنی نویسندگان مدارك موثر ( كه همان استانداردها می باشند ) مانندISO ۲۱۴(۱۹۷۶),ANSI(۱۹۷۹)) و داورانی كه مقالات نشریات و چكیده های كنفرانس ها را ارزیابی می كنند .
گروه دوم ، پژوهشگرانی می باشند كه صحت و سقم معیارهای اولیه را تشخیص می دهند و كیفیت چكیده ها را ارزیابی می كنند .
در ادامه ، فعالیت این دو گروه ، بحث و جمع بندی می شود .
● حرفه مندان كتابداری و نظام های اطلاع رسانی :
همانطور كه اشاره شد ، پایگاههای مربوط به چكیده ها ، بخاطر نیاز به نظام مند كردن جریانهای اطلاعاتی در دهه ۱۹۶۰ پدید آمدند . چكیده ، معضل وفــور اطلاعات را مرتفع می سارد
( Day ,۱۹۸۳ )و همچنین اشاعه موثر و سریع اطلاعات جدید را تسهیل می نماید . این امرسبب افزایش تقاضا برای خدمات چكیده نویسی گردید ، زیرا تمامی مدارك ، به تنهایی با چكیده های خود كامل نمی شدند و با وجود اینكه چكیده هایی به انضمام مدارك وجود داشت اما احساس گردید كه بیشتر چكیده های مولف از كیفیت مطلوبی برخوردار نیستند ( Borko ; Bernier, ۱۹۷۵ ) .
این روند، متخصصان خدمات كتابخانه ای و نظام های اطلاع رسانی را بر آن داشت تا به تجویز توصیه ها و قواعدی برای نگارش چكیده هایی كه بتوانند این نقش جایگزینی را به انجام برسانند برآیند . هر چند در آثار آنها چكیده نویسی حرفه ای مد نظر بود، لیكن در مطالب آنان چكیده نویسان مولف ترجیح داده می شوند. از جمله نخستین نویسندگانی كه در زمینه نمایه سازی و چكیده نویسی نقش داشتند :
كالیسون (Collison, ۱۹۷۱) ، بوركو و برنیر ( Boroko ; Bernier, ۱۹۷۵) ، راولی (Roweley, ۱۹۸۲) و كــلیولند و كلیولند ( Cleveland ; Cleveland, ۱۹۸۳ ) می باشند كه در جدول شماره یك آثار آنها به طور خلاصه نشان داده شده است .
در آثار اولیه رابرت كالیسون (Collison, ۱۹۷۱) مفهوم چكیده به عنوان ابزار مستند سازی برای كشف دانش نشان داده شد و ویژگی ها و قواعد نگارش آن مورد بحث قرار گرفت . از نظر بیان فایده جانشینی چكیده ، كالیسون خاطر نشان می كند كه استقلال مدرك با اهمیت می باشد ؛ اما تاكید می كند در برآیند چكیده‏‎؛ عامل مهمتر ، ارائه بازنمونی صحیح از كل متن بدون سوگیری می باشد .
بعد از آن ، بوركو و برنیر ( Boroko ; Bernier, ۱۹۷۵) مجموعه ای از كاربردها و قواعد منسجم درباره چكیده را از نتایج پژوهش خود در مورد آموزش نویسندگان استخراج كردند . آنها این نكته را افزودند كه اگر چكیده ها از مقالات زبان دیگری ترجمه شوند ، خواهند توانست گردش وسیع تر اطلاعات را ارتقا بخشند ؛ امری كه در غیر اینصورت ممكن نخواهد شد . بوركو و برنیر همچنین نوشتند كه موسسات چكیده نویسی و نمایه سازی در زنجیره ارتباطی میان نویسنده و خوانندگان یا استفاده كنندگان نهائی اثر، حلقه اتصال مهمی به شمار می آیند . این موسسات ارائه دهنده خدمات ردیف دوم بوده و پوشش منسجمی را در زمینه مورد نظر با ثبت اطلاعات جدید در زمان انتشار اثر از طریق نمایه سازی آن ارائه می دهند، و بدین ترتیب موجب تسریع دسترس پذیری و ذخیره آن برای استفاده كننده بعدی در قــالــب پایگاههای چكیده نامه می شوند .
در ۱۹۸۲ جنیفر راولی با كتاب خود « چكیده نویسی و نمایه سازی » به جمع این نویسندگان پیوست . هدف اصلی او تربیت چكیده نویسان حرفه ای بود. او طرحی چهار مرحله ای برای چكیده نویسی ارائه كرد، اما تاكید كرد كه تكیه بر سبك، طول یا محتوای چكیده هیچ یك به تنهایی صحیح نیست، بلكه مهمترین معیار برای سبك و محتوای چكیده ، اطمینان از ارائه حداكثر محتوا در كمترین حجم ممكن است.
كلیولند و كلیولند نیز در مدت زمان كوتاهی بعد از آن با انتشار كتاب خود در ۱۹۸۳ به بسط شیوه ها و روش های چكیده نویسی پرداختند . آنها متذكر شدند كه چكیده نویسان حرفه ای با محدودیت های هزینه به لحاظ زمان و تولید، محتوا به لحاظ ارزش نوشتن و اشاعه پژوهش ، منابع انتشاراتی در صورتی كه انتشارات مناسب برای چكیده نویسی همواره مورد توجه باشد و علائق استفاده كننده سر و كار دارند . بر پایه چهار محدودیت فوق، چكیده نویسان حرفه ای بایستی از قواعد چكیده نویسی كه در جدول یك نشان داده شده است پیروی كنند .
بخشی از این ویژگی های بارز كه در جدول یك برجسته شده است ، نشان می دهد كه خدمات چكیده نویسی حرفه ای عموما" نكات مشابهی را در مورد تعریف ، هدف ، استفاده ها و كاركردهای چكیده در فرایند ارتباط اطلاعاتی میان تولید كننده و استفاده كننده بیان كرده اند . همچنین توصیه ها و توصیفات مشابهی را در مورد متن جانشین ارائه داده اند. با این حال عامل اساسی در همه چكیده ها ارزیابی استفاده كنندگان می باشد . كتاب لنكستر « چكیده نویسی و نمایه سازی : نظریه و عمل » ( Lancaster, ۱۹۹۱ ) ، خلاصه ای از این مباحث را به ویژه زمانی كه از آثار نویسندگان پیشین بهره می گیرد ، نشان می دهد .
زمانی كه لنكستر خصوصیات یك چكیده خوب را در اختصار ، صحت و وضوح خلاصه می كند بیشتر همان نظرات نویسندگان پیشین خود را منعكس می سازد . او همچنین مشابه دیگران توصیه می كند كه چكیده بایستی خود بسنده باشد ، در برگیرنده اطلاعات جدید و جالب باشد ، بر روی یافته های نویسنده تمركز كند و آن را به سبكی نشان دهد كه در آن از اختصارات مبهم و نامفهوم اجتناب شود. در عین حال او معتقد است كه استفاده از فعل های معلوم در برابر افعال مجهول مربوط به سبك می باشد و نبایستی به نویسنده تحمیل شود، هر چند نسبت به منطق استفاده از زمان گذشته در روشهای بحث و زمان حال برای بیان جمع بندی و نتیجه گیری پایبند است . او موافق است كه چكیده بایستی با یك جمله محتوانما شروع شود ، چرا كه این « توصیه ای مطمئن تر » خواهد بود . او با دیگران موافق است كه محتوای یك چكیده به نوع سیاست سازمان چكیده نویسی كننده و ماهیت مدرك اصلی بستگی خواهد داشت . در حالی كه برای طول چكیده ما بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ كلمه را پیشنهاد می كند، در عین حال می پذیرد كه این مطلب همچنین به طول مدرك اصلی ، مضمون موضوع ، اهمیت آن ، امكان دستیابی فیزیكی اثر و دسترس پذیری آن وابسته است . وی با باركو و برنیر و كلیولند موافق است كه چكیده بایستی از یك پاراگراف تشكیل شده باشد و ذكر موضوعات فرعی متن، غیر ضروری است . همچون دیگران معیار درجه اول لنكستر در مورد یك چكیده آن است كه تا چه میزان به برآورده شدن نیازهای اســتــفــاده كننده كــمــك می كند . برای مثال آیا چكیده به خواننده اجازه می دهد تا نسبت به انتخاب مقاله در رابطه با علائق مورد نظرش تصمیم گیری نماید ؟ بدین لحاظ مهارت چكیده نویس بسیار مهم است ، این كه چكیده نویس- چه نویسنده اثر باشد یا متخصص موضوعی و یا چكیده نویس حرفه ای- می بایست تا حدی نسبت به زمینه موضوعی مورد مطالعه اش اشراف داشته باشد و در نگارش و ویرایش و توانایی در خواندن و فهم و نشان دادن نكات برجسته مهارت داشته باشد . مهمترین معیار هایی كه بایستی در نظر گرفته شود عبارتند از اینكه :
" آیا نكات عمده مدرك در چكیده آورده شده است ؟
آیا این نكات به طور صحیح ، موجز و به دور از ابهام بیان شده است ؟ "
سرانجام اینكه، نام ادوارد اتی كرمینس(Cermmins, ۱۹۹۶) را نبایستی فراموش كرد . وی از جمله پر استناد ترین افراد در زمینه چكیده و چكیده نویسی است و كتاب او با عنوان « هنر چكیده نویسی » به طور مستمر برای آموزش مهارت چكیده نویسی ویرایش و روزآمد شده است. علاقه او، توصیه به چكیده نویسان برای تمركز بر روی مهارت های تحلیلی و انتقادی خواندن و گزینش اطلاعات در مدرك اصلی برای نتیجه گیری و جمع بندی است . او دستیابی به هنر چكیده نویسی را در نتیجه مطالعه وسیع ، تفكر ، نگارش ، ویرایش و مهارت های بازنگری به منظور نیل به چكیده ای مختصر ، منسجم و منقح می داند.
● موسسه های استانداردسازی
از تــاثیر گذارترین موسسات استانداردی كه كار ارائه معیارهای پذیرفته شده و شناخته شده از نظر بین المللی را برای تولید چكیده ها به منظور ارتباط میان پژوهشگران بر عهده گرفته اند ، موسسه استاندارد ملی آمریكا موسوم به ANSI Z۳۹.۱۴-۱۹۷۹ و استاندارد بـین المللی ISO ۲۱۴:۱۹۷۶( E ) می باشد . هر دو استاندارد تقریبا" در تعریف چكیده اتفاق نظر دارند . برای مثال ، استاندارد بین المللی ISO ۲۱۴:۱۹۷۶( E ) چكیده را چنین تعریف كرده است :
« ... باز نمونی صحیح و مختصر از محتوای یك مدرك بدون افزودن تفسیر یا انتقاد و بدون سوگیری نسبت به نویسنده اثر . یك چكیده بایستی آگاهی بخش باشد . چكیده های آگاهی بخش به ویژه برای توصیف متون آثار تجربی و مدارك اختصاص یافته به موضوعی خاص مناسبند . »
هر دو استاندارد، رهنمودهایی را برای آماده سازی و ارائه چكیده ها ارائه می دهند ، آنها معتقدند كه هدف اصلی چكیده ها كمك به خوانندگان برای شناسایی محتویات اصلی یك اثر بــه طور سریع و صحیح ، تعیین میزان ارتباط آن با علایق خوانندگان و تصمیم گیری در مورد مطالعه كامل مدرك یا عدم مطالعه آن می باشد . همچنین روشن می سازند كه چكیده ها عمدتا در مجلات ، رساله ها یا پایان نامه ها ، تك نگاشت ها ، خلاصه مذاكرات و جزوات یافت می شوند ؛ و راهنمایی هایی درباره نحوه ارائه و سبك چكیده ارائه می دهند . خلاصه ای از استاندارد توصیه شده برای چكیده نویسی در جدول شماره دو نشان داده شده است .
● رهنمود های مجله موسسه مهندسان برق و الكترونیك ( IEEE ) برای نویسندگان چكیده ها
دسته دیگری از نویسندگانی كه توصیه هایی در تولید و ارائه چكیده ها ارائه می دهند سازمان دهندگان كنفرانس ها و شوراهای سردبیری مجلات می باشند. اگر چه آنها ممكن است مانند نویسندگانی كه پیشتر مورد بحث واقع شد در ارائه رهنمودهایشان برای چكیده نویسی از انسجام برخوردار نباشند ، با این حال نفوذ زیادی را به عنوان مجاری ارتباطات پژوهشی حفظ كرده اند . یكی از این انجمن های علمی در این جا مورد بحث قرار می گیرد. موسسه مهندسان برق و الكترونیك ( IEEE ) موسسه ای حرفه ای است كه در دهه ۱۹۵۰ برای تدوین پژوهش ها و برقراری و حفظ ارتباط میان فعالیت های دانشگاهی مهندسان برق و الكترونیك تاسیس گردید . چندین انجمن تحت این عنوان فعالیت می كنند كه انجمن رایانه نیز یكی از آنها می باشد . این انجمن كه تسهیلات لازم را برای فعالیت های دانشگاهی و تحقیقاتی مهـندسان و حرفه مندان رایانه یا در زمینه رشته های مرتبط با رایانه فراهم می آورد از شان و منزلت بالایی برخوردار است و به منظور حفظ كیفیت بالا در مقالات تحقیقاتی پذیرفته شده برای كنفرانس ها و انتشارات خود، استانداردهای بالایی را در نظر گرفته است. قابل ذكر است كه در نتیجه رشد و توسعه سریع این انجمن ، گروههای موضوعی تخصصی متنوعی تشكیل شده است كه فعالانه در فرآیند ارتباطات پژوهشی مشاركت دارند . فعالیتهای انتشاراتی آنها همگی به وسیله خلاصه مذاكرات IEEE بیان شده است . آنها به نویسندگان، راهنمایی های مشابهی را جهت آماده ساختن مقالات و رهنمودهایی برای نوشتن چكیده هایی كه در حد مورد انتظار مختصر باشد ، ارائه می دهند . نمونه ای از این رهنمودها در خلاصه مذاكرات IEEE درباره پردازش صوتی و سخنرانی نشان داده شده است. نشریه انجمن پردازش پیام IEEE برای مقالات قاعده مند توصیه می كند .
" ... یك چكیده به بیش از حدود ۲۰۰ واژه نیازی ندارد . چكیده نه تنها بایستی حوزه مقاله را نشان دهد ، بلكه بایستی همچنین نتیجه گیری های مولف را خلاصه نماید به طوری كه چكیده به تنهایی برای نظام های بازیابی اطلاعات مفید واقع شود . "
همانگونه كه پیشتر عنوان گردید نویسندگان زیادی ویژگی های یك چكیده خوب را معرفی كرده اند ، اما كمتر به بررسی اندازه های كیفی چكیده ها پرداخته اند . یك دلیل آن می تواند فقدان مجموعه واحدی از معیار ها برای اندازه گیری كیفیت باشد . بخش بعد به ردیابی آثاری به منظور اثبات برخی از ویژگیهای مطلوب كه به وسیله نخستین گروه متخصصان اطلاع رسانی شناسایی شده است ، می پردازد . با این حال در ابتدا موضوع كیفیت مورد بحث قرار خواهد گرفت .معمولا" كیفیت می تواند از جنبه های مختلف بررسی شود و هر جنبه، مجموعه معیارهای داوری متفاوتی را می طلبد .( Lancaster; Pinto, ۱۹۹۹ ) بــرای مــثــال در صورتی كه به اندازه گیری كیفیت از جنبه پردازش بپردازیم قضاوت ما بر استانداردها ، قواعد یا معیارهای چكیده نویسی مبتنی خواهد بود و ملاحظات جامعیت ، صحت ، خوانایی / انسجام و هزینه در فرایند تولید چكیده اهمیت بیشتری خواهد یافت .
جامعیت به این كه تا چه اندازه چكیده در عین رعایت اختصار ، بازنمونی صحیح از مدرك اصلی از نظر انگاره ها ، نتیجه گیری و نظایر آن است ، بستگی دارد . صحت به این كه تا چه حد چكیده بطور صحیح، بازنمونی از متن اصلی را ارائه داده است ، مرتبط است . مشكلات مربوط به صحت ممكن است از فهم نادرست محتوای اصلی یا اشتباه در انتقال اطلاعات از متن اصلی ناشی شود. این امر در صورتی كه چكیده نویس از ضعف زبان شناختی برخوردار باشد كاملا" محتمل است . خوانایی به وسیله توانایی چكیده نویس در بیان چكیده به روشی فشرده و دقیق تعیین می شود . یكپارچگی یا انسجام با خوانایی در ارتباط است اما در این مورد تمركز بر روی نشان دادن پیوند میان انگاره ها در چكیده می باشد .
آنچه در ابتدا درباره موضوع كیفیت چكیده مطرح می شد به شكل پیشنهادهای تحقیق نشده بود ، لیكن برخی از این پیشنهادها بتدریج به كار گرفته شد . از موضوعات مورد علاقه ، ارزیابی قابلیت یك چكیده برای پیش بینی ارتباط یك مدرك با یك نیاز اطلاعاتی ویژه بود .: ( Saracevic, ۱۹۶۹ ; Thompson, ۱۹۷۳) . ساراسویك پژوهش خود را درباره بیست و دو كاربری انجام داد كه نود و نه پرسش خود را به نظامهای بازیابی اطلاعات تجربی ارائه داده و در پاسخ ۱۰۸۶ مدرك ( نخست عنوان ، سپس چكیده و در نهایت تمام متن ) دریافت كرده بودند . در این پژوهش توانایی كاربران برای تشخیص ربط از اشكال موجز به نسبت قضاوت از طریق تمام متن بررسی گردید . نتایج پژوهش نشان داد كه بازنمونهای مختلف مدارك بطور معناداری بر قضاوت ربط كاربران تاثیر می گذارد . به نظر می رسد كه كاربران از اشكال كوتاهتر، عدم ربط را ساده تر از ربط تشخیص می دهند و قضاوت از طریق چكیده ها بر قضاوت از طریق عناوین مرجح است .
بیشترین مطالعات مربوط به مسائل زبان شناسی به منظور ارزیابی خوانایی چكیده با استفاده از فرمولهای خوانایی ، مقیاسهای ادراكی و یا هر دو صورت پذیرفته است . درونبرگر و كویتز ( Dronberger ; Kowitz, ۱۹۷۵) و تنوپیر و ژاسكو (Tenopir ; Jacso, ۱۹۹۳ ) از جمله محققان در این زمینه می باشند . درونبرگر و كویتز معتقدند كه سنجش خوانایی چكیده ها یك جنبه از نظام اطلاعاتی را ارزیابی می كند . آنها چكیده های منتشر شده توسط موسسه پژوهش در آموزش و پرورش ( RIE ) و مدارك تمام متن ذخیره شده در مركز اطلاع رسانی منابع آموزشی ( ERIC ) را بررسی نمودند . فرضیه آنها این بود كه چكیده ها ساده تر از مدارك اصلی مطالعه می شوند . نتایج پژوهش نشان داد كه سطح خوانایی چكیده ها با توجه به ماهیت موجز ؛ اطلاعات خلاصه شده یا تراكم زیاد اطلاعات آنها و شاید دارا بودن عبارات دقیق و موجز بطور معنا داری از سطح خوانایی مدارك اصلی بالاتر می باشد . همچنین نتیجه گیری شد كه سنجش خوانایی ، تكنیك مفیدی را برای ارزشیابی چكیده ها فراهم می آورد. پس از آن تنوپیر و ژاسكو (Tenopir ; Jacso, ۱۹۹۳ ) پژوهشی را برای سنجش كیفیت چكیده ها و معیار سازگاری سبك و خوانایی تا حدی با توجه به استاندارد ANSI ، و یكپارچگی و جامعیت چكیده انجام دادند . آنها همچنین برای تجزیه و تحلیل متون ماشین خوان از قواعد دستور زبان استفاده نمودند. آنها دریافتند كه افعال مجهول ، حروف اضافه ، جملات بسیار در یك پاراگراف ؛ لغات بسیار در یك جمله و هجاهای بسیار در یك لغت سطح خوانایی را كاهش می دهند . معیارهای اتخاذ شده توسط ANSI به منظور سنجش جنبه های مختلف چكیده ها بكار گرفته شدند و نتیجه گیری شد كه سنجش جامعیت بهٔ دلیل نیازهای فردی كاربران بسهولت انجام نمی شود . پژوهش همچنین نشان داد كه سنجشهای عام و عینی مربوط به كیفیت چكیده ها از جنبه های ذهنی سنجش كیفیت، مشكلات كمتری پدید می آورند.
سلیگر و میر (Salager ; Meyer, ۱۹۹۹ ) رویكرد زبانشناختی دیگری را مطالعه نمودند . آنها نمونه ای از چكیده های پزشكی را از دیدگاه زبانشناختی بررسی نمودند و ساختار بندی ضعیف ، ارتباطات ضعیف و عدم بیان هدف را در این چكیده ها مشاهده نمودند . این مشكلات زبــانشناختی سبب ناكارآمدی چكیده ها در ارتباطات علمی می شود .
به منظور هر چه روزآمد تر كردن بحث ، مطالعه لنكستر و پینتو ( Lancaster; Pinto, ۱۹۹۹ ) را بررسی می كنیم . آنها مطالعه خود را بر اساس سطوح و نگرشهای مختلف مربوط بــه كیفیت چــكـیده ها ( جدول ۲ ) انجام دادند. آنها سپس این ویژگیهای كیفی مربوط به چكیده های تهیه شده توسط بشر را با چكیده های تهیه شده توسط رایانه مطابقت دادند و كاربر انسانی برای ارزشیابی مورد توجه قرار گرفت . نتیجه آن شد كه اگر چه رایانه قابلیت دسترس پذیری گسترده ای را برای تمام متنها در شكل الكترونیكی فراهم كرده است ، لیكن این موضوع ارزش چكیده های تهیه شده توسط انسان را در اكتشاف دانش بنا به دلایل زیر كاهش نمی دهد . چكیده رایانه ای یا در حقیقت خلاصه سازی متن خلاصه های خوبی را برای اهداف كاوش پدید می آورند ولی به خواننده چكیده های باكیفیتی كه دارای جامعیت ، دقت ، خوانایی ، پیوستگی و كارآیی هزینه می باشند را نمی دهند . از این مطالعات مشخص گردید كه مسائل خوانائی متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) با مسائل زبانشناختی در ارتباط نزدیك می باشند و زبانشناسان( LE ) زمینه های مشتركی را برای همكاری نزدیكی پدید می آورند .
● ایجاد زمینه ای مشترك
مقاله در مقدمه بیان داشت كه كارشناسان زبان و معلمان زبان تخصصی ( ES ) بر آن بودند كه نویسندگان مبتدی را به منظور تهیه چكیده های قابل قبول از لحاظ زبانی و ساختاری برای سخنرانی در جلسات كارشناسان رشته آموزش دهند .
بدون شك این رویكرد اهداف برنامه درسی زبان تخصصی ( ESP ) را برآورده می سازد و نویسندگان حوزه اطلاع رسانی به این باور می رسند كه مهارت زبانی عامل مهمی برای حفظ كیفیت چكیده ها مانند بازنمون دقیق مدرك اصلی ، خوانایی و ایجاز می باشد .
بهر حال ، هدف فعلی ترغیب متخصصان زبانشناختی به اتخاذ رویكردی دیگر در قــبــال چــكیده می باشد ( چنین بنظر می آید كه این رویكردها نباید بویژه در متن فناوری اطلاعاتی جاری مورد غفلت واقع شود .) بنابراین با توجه به این نوشته های متخصصان اطلاع رسانی چه زمینه مشترك گسترده تری می تواند ایجاد شود و چگونه می تواند برای تعلیم زبان تخصصی ( ESP ) مورد بهره برداری قرار بگیرد ؟
جدول ۴ ادراكات اصلی كارشناسان اطلاع رسانی را از یك سو و كارشناسان زبانشناسی را از سوی دیگر خلاصه می كند . هدف آنست كه حوزه های مربوط به موضوع چكیده - كه تاكنون كارشناسان زبانشناسی بر آن تمركز نكرده اند- شناسائی و نحوه آموزش مؤثرتر و روزآمدتر كاركرد ارتباطی چكیده توسط آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) بیان شود .
نخستین تفاوت ادراكی مهم میان دو گروه در موقعیت یابی ۱۳ چكیده می باشد . كارشناسان اطلاع رسانی به چكیده بعنوان یك ابزار عام برای ارتباط مناسب تر علمی می نگرند . چكیده نقش میانجی را میان كاوشگر اطلاعات و انبوه اطلاعات خارجی بازی می كند . چكیده همچنین بدلیل قابل دسترس بودن پایگاههای اطلاعاتی آن در سطح عام باید شامل اطلاعات ناسوگیرانه باشد و تنها تفكرات اصلی نویسنده را به شكلی دقیق ، جامع و خلاصه بیان دارد تا قابلیت اعتماد دهی به آن افزایش یابد . بعبارت دیگر ، آموزشگران زبانی به چكیده نویسی از جایگاه انگیزشی برای آموزندگان نویسندگی توجه مــی كنند . چكیده ؛ متن خلاصه شده ای از كل مدرك است كه كل مدرك را مرور می نماید . چكیده در حقیقت یك پیش نمایش متن برای خوانندگان می باشد . (Swales, ۱۹۹۰ )
بهمین خاطر نویسنده اغلب تلاش می كند كه برای جلب نظر خوانندگان چكیده خود را جذاب بنویسد . اگر چه این گرایش نمی تواند اغراق آمیز باشد ، لیكن عنوان گردید كه آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) نویسندگان را به ارائه نوشته های خود در قالب خدمات اطلاع رسانی عام با در نظر گرفتن كیفیاتی همچون بازنمون ، جامعیت و واقع گرایی ترغیب می كنند .
نكته بعدی اینكه كارشناسان كتابداری و اطلاع رسانی بر خدمات چكیده نویسی حــرفه ای متمركز شده اند . در كتابهای آنها ویژگیهای ثابت چكیده های موثر، شناسایی و منافع استفاده و نگارش متن جانشین برای كاربران تشریح شده است و با بیان آموزشی و كاربردی قواعد پردازشی سخت ؛ دشواری فرآیند چكیده نویسی توجیه گردیده است . ( شكل یك ) از این دیدگاه چكیده نویسان باید دانشهای چكیده نویسی را همگام با تخصص مداری در حوزه موضوعی متن آماده برای چكیده نگاری داشته باشند .. نتیجه ؛ هزینه بالای چكیده می باشد .
یك راه حل برای این مشكل رجوع به چكیده های مولفین می باشد ولی متاسفانه چكیده های مولفین اغلب فاقد كیفیت بوده و بیشتر مؤلفین نیز با اصول چكیده نویسی ناآشنا می باشند . ایجاد زمینه ای مشترك در این جنبه از حرفه ای گرائی ،تنها نگرش آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) را توسعه می دهد و آنها را در هدایت آموزندگان نویسندگی نه تنها در آموزش فرآیند چكیده نویسی بعنوان تمرین خلاصه نویسی بلكه در پذیرش نگرش خواهنده نزدیكی به معیارهای بین المللی ترغیب می كند . چنانچه نویسند گان چكیده های باكیفیت بالا تولید كنند نظامهای اطلاعاتی قادر به صرفه جوئی در مقادیر زیادی پول ، زمان و بطور كلی هزینه های معنوی خواهند بود .
در محیطهای اطلاعاتی غنی و نظامهای خدماتی اطلاعاتی ؛ چكیده بعنوان یك ابزار مستند سازی برای كشف موثر دانش عمل می كند . این متن خلاصه شده، شامل اطلاعات فشرده ای می باشد كه به شكلی موجز و روشن ( بدون ابهام ) بیان شده است . همچنین چكیده دارای كلید واژه هایــی از متن می باشد كه می توانند در حین كاوش اطلاعات نمایه سازی شوند . قالب چكیده بعنوان ابزار مستند سازی شامل ابرداده هایی همچون عنوان ، مولف ، سازمان ، تاریخ ، منابع استنادی و كلید واژه های توصیفگر برای نظامهای كاوش اطلاعات می باشد . با در نظر گرفتن این تاثیر ، سودمند است كه آموزشگران زبان تخصصی( ESP ) به شاگردان خود آموزش دهند كه اطلاعاتی را انتخاب كنند كه قابلیت عمل بعنوان كلید واژه ها را داشته باشند و با گنجاندن این داده های مرجع در چكیده تلاش كنند كه به كیفیت چكیده های حرفه ای نزدیك شوند .
همانگونه كه در مرور نوشتار ذكر گردید ؛ پژوهشهای متخصصان اطلاع رسانی ( IE ) نشان داد كه چكیده یك ابزار پیش بینی كارآمد از لحاظ هزینه و قابل اعتماد در اكتشاف دانش می باشد. چكیده علیرغم دسترسی آسان به تمام متنها همچنان بعنوان ابزار ارزشمند برای استخراج دانش می باشد و علیرغم ظهور ( پدیداری ) چكیده های تولید شده توسط رایانه ؛ بیشتر كارشناسان معتقدند كه چكیده انسانی غیر قابل جایگزین می باشد ( Lancaster; Pinto, ۱۹۹۹ ) . لیكن در زبان تخصصی ( ESP ) از نوع ( Genre ) نسبتا" در مقایسه با سایر بخشهای مقاله پژوهشی غفلت شده است . ســوالــز و دیــگرانSwales, ۱۹۹۹) )دریافته اند كه بسیاری از نویسندگان و آموزشگران _ بدلیل آنكه چكیده پس از تهیه كامل مدرك نوشته می شود _ چنین تصور می كنند كه فرآیند چكیده نویسی عمل ساده ای باشد . در حقیقت ، با این تاكیدی كه اخیرا" درباره نقش چكیده در ارتباطات عام علمی می شود نقش كارشناسان زبانشناسی در آموزش یادگیرندگان نویسندگی برای نگارش چكیده هایی به منظور اكتشاف دانش و تمركز بر رویكرد پردازشی چكیده از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد .از دیدگاه پردازشی ، دستنامه های مربوط به نگارش دانشگاهی و آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) با كارشناسان اطلاع رسانی هم رای می باشند كه چكیده باید بدون ابهام ، موجز ، ساختمند ، منسجم و بازنمون محتوای اصلی تمام متنها باشد . آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) كاركردهای ارتباطی چكیده را از رویكرد زبانشناختی و نوع، به روشهای گوناگون آموزش می دهند . برای مثال گلاتورن (Glathorn, ۱۹۹۸) پیشنهاد می كند كه در چكیده های پایان نامه ها دو جمله برای هدف ، دو جمله برای مقدمات پژوهش ، دو جمله برای روش ، دو جمله برای نتایج و دو جمله برای كاربردها نوشته شود . لستر (Lester, ۱۹۶۹)پیشنهاد می كند كه در چكیده از مقدمه ، برخی جملات محتوا نمای پاراگرافها و یك یا دو جمله از نتیجه گیری استفاده شود . سانتوز Santos, ۱۹۹۶ )) یك مدل ۵ مرحله ای را با زیر مرحله ها طراحی می كند و توصیه می كند كه چكیده شامل طراحی موقعیت پژوهش ، ارائه پژوهش ، توصیف روش ، خلاصه سازی نتایج و ارائه نتایج باشد .
ازیراه (Azirah, ۱۹۹۶) در پایان نامه خود روش Hallidayan _ كه رویكردی كاركردی در آموزش نوع چكیده پیشنهاد می كند _ را برای تحلیل چكیده معرفی می نماید .
علیرغم این توصیه ها، نیاز برای توجه بیشتر به آموزش راهبردهای شناختی در چــكیــــده نویسی _ همانگونه كه از چكیده نگاران حرفه ای متوقع است _ احساس می شود . این متخصصان همانگونه كه پیش از این اشاره شد به فرآیند تولید چكیده مقید می با شند .
وی دو مرحله بعدی فرآیند چكیده نگاری را هم پشت سر می گذارد . در فرآیند انتخاب یا تفسیر ؛ چكیده نگار باید كل یك تمام متن را درك كند و سپس عناصر مهم و مرتبط را برای چكیده انتخاب نماید. چكیده نگار در مرحله بعد نگارش چكیده ، از دانش خویش در مورد ساختار چكیده ، رهنمودهای مربوط به نگارش موثر و مهارت زبانی استفاده می كند . مرحله پایانی یعنی « وارسی » مستقیما" به كیفیت محصول مرتبط می شود . مولف پیش از ارائه نوشته خود آنرا بازنگری می كند ، لیكن این بازنگری به توانایی دانشی او كه از دانش زبانشناختی و غیر زبانشناختی وی تاثیر می پذیرد بستگی دارد . چكیده ممكن است توسط ویراستاران تصحیح و ویراسته شود . فرآیند نگارش یك فعالیت ذهنی ، انتقادی و پیچیده می باشد كه بیشتر به پردازش شناختی نیاز دارد . در این زمینه كارشناس زبانشناختی نقش مهمی ایفا می كند .
پژوهش متخصص اطلاع رسانی ( IE ) نیز اساسا" بر سنجش عوامل كیفی چكیده ها- بدلیل توجه این متخصصان به نیازهای كاربر- متمركز می باشد .
دو كیفیت از این عوامل كیفی كاملا" به مدارك اصلی مرتبط می باشند كه عبارتند از صحت و جامعیت بازنمون چكیده با توجه به عناصر اطلاعاتی اصلی در مدرك اصلی . بــرای آمـوزشگران زبــان تخصصی ( ESP ) آموزش و تصدیق این دو كیفیت دشوار می باشد زیرا از دیدگاه آنان نگارش چكیده بیشتر به موضوعات فنی و كارشناسی كه برای كارشناسان زبانشناختی بیگانه می باشد ارتباط دارد . این آموزشگران بغیر از آگاهاندن شاگردان نویسندگی خود برای رعایت این عوامل كیفی ، كنترل دیگری بر آنها ندارند . بعبارت دیگر ، كیفیت یكی از معیارهای مهم ارزشیابی چكیده ها به حساب می آید . برخی از نویسندگان زبان تخصصی ( ESP ) این مشكل را با مشورت یا همكاری با خبره های كارشناس برطرف می سازند (Evan, ۱۹۸۵ ; Bhatia, ۱۹۹۳ ) و احتمالا" این موثرترین راه حل می باشد ، اگر چه در عمل اغلب اوقات شدنی نیست . با این حال ، این مرحله برای آموزش نویسندگی به منظور فرآهم آوری خدمات اطلاعاتی توصیه می شود . كیفیت دیگر خوانایی می باشد كه راحت تر بدست می آید و تحت كنترل بیشتر آموزشگران زبان تخصصی ( ESP ) می باشد . متن به منظور حصول كیفیت خوانایی باید روشن ، ساختمند ، قابل درك و موجز باشد . زبانشاسان در این نقش احــســاس راحتی بیشتری می كنند .همچنین این متخصصان نقش مهمی در آموزش موجز نگاری ، انتخاب لغات درست ، ساختار دهی جملات روشن ، ساده و راهنما برای حصول جامعیت ، و سازماندهی عناصر اطلاعاتی منسجم به آموزندگان نویسندگی دارند و تربیت چكیده نگاران مولفی كه توانایی شركت در نظامهای اطلاع رسانی را دارا می باشند برعهده دارند .
برای نتیجه گیری، پیشنهاد می شود كه چنانچه متخصصان زبانشناسی از دیدگاه متخصصان اطلاع رسانی درباره چكیده آگاهی بیشتری داشته و زمینه های مشتركی را با برخی از دیدگاههای مورد بحث ایجاد كرده باشند، در این صورت باید درسهای كاربردی سودمندی به منظور تقویت آموزش سنتی زبان آموزی و قواعد بلاغتی[۱۳] آنها در درون دوره های آموزشی طراحی شود . تایید آثار شاگردان نویسندگی توسط خبرگان كارشناس بیشترین همكاری میان رشته ای دلخواه را ترغیب می كند . آموزندگان نگارش بویژه غیر انگلیسیها از ایــن امر بیشترین نفع را می برند . این افراد باید به خوبی آموزش داده شوند تا نخستین آثار خود را به شكل شایسته ارائه دهند و در حقیقت به زمینه بزرگتری از ارتباطات علمی نیاز دارند .

مؤلفان: Chan Soon Keng and FPO Shou Boon, Schubert
مترجمان : محمد زره ساز - علیرضا اسفندیاری مقدم - محمد سوهانیان حقیقی
منابع و مآخذ :
ANSI Z۳۹.۱۴-۱۹۷۹ American Standards Institute
Azireh Hashim . ( ۱۹۹۶ ) . Syntactic Choices and Text Organization in Medical Research Articles . Ph.D dissertation . University of Malaya .
Boroko , Harold & Bernier C. ( ۱۹۷۵ ) . Abstracting Concepts and Methods . Library and Information Science Academic Press .
Cleveland , Donald & Cleveland A. ( ۱۹۸۳ ) . Introduction to Indexing and Abstracting . Libraries Ultimated Inc. Littleton Colorado .
Collison , Robert . ( ۱۹۷۱ ) . Abstract and Abstracting Services . Santa Barbara , California. American Bibliography Center . Clio Press .
Bhatia , Vijay K. ( ۱۹۹۳ ) . Analyzing Genre : Language in Professional Settings . Applied Linguistic and Language Studies series . London & NY : Longman .
Chan , S.K. ( ۲۰۰۰ ) . Writing Abstracts for Scholarly Communication : What do ESL Research Scholar Know , or Don’t Know ? First PhD report , Division of Information Studies. Nanyang Technological University . Singapore .
Chan S.K. and Foo S.B. , Schubert ( ۲۰۰۰ ) “ Writing Abstracts for Scholarly Communication by Asian ESL Research Scholars : Preliminary Findings “. Presented at Research and Practice in professional Discourse Conference . City University . Hong Kong .
Cermmins , Edward T. ( ۱۹۹۶ ) . The Art of Abstracting . Second edition . IRP Information Retrieval Press .
Day , Robert A. ( ۱۹۹۴ ) . How To Write and Publish a Scientific Paper . ۴th Edition . ORYX Press ۴۰۴۱ North Central Avenue , Phoenix , AZ ۸۵۰۱۲-۳۳۹۷
Dronberger , Gladys B. & Kowitz T. ( ۱۹۷۵ ) . Abstract Readability as a Factor In Information Systems . Journal of the American Society for Information Science ۲۶(۲) pp ۱۰۸-۱۱
Evans , Tony Dudley . ( ۱۹۸۶ ) . Genre Analysis : An Investigation of Introduction and Discussion Sections of MSc Dissertations . Talking About Text . Coulthard , M ( Ed ) . pp. ۱۲۸-۱۴۵
Glatthorn , Allan A. ( ۱۹۹۸ ) . Writing the Winning Dissertation . Crowin Press Inc. Thousand Oaks . California
Hills , P.J. ( ۱۹۸۳ ) . The Scholarly Communication Process . Annual Review of Information Science and Technology ( ARIST ) , Vol. ۱۸:۹۹-۱۲۵
ISO ۲۱۴.-(۱۹۷۶ ) . ( E ) Documentation – Abstracts for Publications and Documentation .
IEEE TRSACTONS. ( ۱۹۹۷ ) . Speech and Audio Processing . IEEE Signal Processing Society .
Keogh , Timothy John . ( ۱۹۹۴ ) . The Structure of Abstracts : Stylistic and Structural Elements in ۴۸ Scientific and Technical Abstracts . Ph.D. Dissertation UMI. AAT ۹۵۲۴۴۶۲ .
Lancaster , E.W. ( ۱۹۹۱ ) . Indexing and Abstracting : Theory and Practice LA Publication. London .
Lester , James D. ( ۱۹۹۶ ) . Writing Research Papers . Harper Collins Pub.
Meyer – Salager . ( ۱۹۹۰ ) . Discourse Flaws in Medical English Abstracts : A Genre Analysis Per Research And Text Type . Text ۱۰ ( ۴ ) , ۳۶۵۳۸۴
Pinto , Maria and F.W. Lancaster . ( ۱۹۹۹ ) Abstracts in Knowledge Discovery Library Trends Vol. ۴۸ NO ۱ Summer
Ray Williams and John Swales and John Kirkman ( ۱۹۸۴ ) . Ed. Of Common Ground : Shared Interests In Esp and Communication Studies . ELT ۱۱۷
Roweley , Jennifer . ( ۱۹۸۲ ) . Abstracting and Indexing . Clive Bingley . London
Salager-Meyer . ( ۱۹۹۱ ) . Medical English Abstracts : How Well are They Structured ? Journal of the American Society for Information Science . ۴۲(۷) , ۵۲۸-۵۳۱ .
Santos , Mauro Bittencourt Dos ( ۱۹۹۶ ) . The Textual Organization of Research of Research Paper Abstracts in Applied Linguistics . A Masters Dissertation . Text ۱۶ ( ۴ ) pp ۴۸۱-۴۹۹
Saracevic , Tefko . ( ۱۹۶۹ ) . Comparative Effects of Titles , Abstracts , and Full Texts On Relevance Judgments . Proceeding of the American Society for Information Dcience , ۶ pp ۲۹۳-۲۹۹
Swales , John ( ۱۹۹۰ ) . Genre Analysis : English in Academic and Research Settings . Cambridge Applied Linguistic series . Cambridge University Press
Swales , John . ( ۱۹۸۱ ) . Aspects of Article Introductions Aston ESP Research Reports No. ۱ The Language Studies Unit , University of Aston . U.K.
Tenopir , C. ( ۱۹۸۵ ) . Full Text Database Retrieval Performance . Online Review , ۹(۲), ۱۹۴-۱۶۴
Tenopir , C & Jacso , P. ( ۱۹۹۳ ) . Quality of Abstracts . Online , ۱۷(۳), ۴۴-۵۵.
[۱] این مقاله ترجمه‌ای است از:
Chan, S.K, & Foo,S.(۲۰۰۱). what information studies expert say about the abstract genre: sharing common with language experts. Proc. Malasysia International Conference on Languages, Literatures and Cultures, April ۱۷-۱۹.
[۲] كارشناسان ارشد علوم كتابداری و اطلاع رسانی
[۳] Information Experts
[۴] High-tech Computerization
[۵] Information Overload
[۶] English for Special Purposes [ ESP ]
[۷] Communicatory
[۸] Purists
[۹] Genre
[۱۰] Discourse Community
[۱۱] Move Analyses
[۱۲] Norms
۱۳ Situating
[۱۳] Rhetorical conventions

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران