صورتکها لبخند نمی زنند!

وسوسه زیباتر شدن از دیرباز با آدمیان بوده است، چنان که از ده هزار سال قبل از میلاد آنها به استفاده از لوازم آرایشی رغبت داشته اند. معروفترین قوم در این زمینه مصریان هستند که از حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد برای انجام مراسم آیینی خود از عطر و لوازم آرایشی بهره می بردند.
همچنین، از آنجا که این قوم به زیبایی اهمیت بسیاری می دادند زنانشان نیز به این امر توجه فراوانی داشتند. آنها برای رسیدن به زیبایی بیشتر، از مواد و محصولات متعددی استفاده می کردند که یکی از آنها «مسدمت» نام داشت و از کانیهای مس و سرب ساخته می شد. مصریان با سرب سفید، اخرای قرمز و پودر مرمر سبز چهره خود را نقاشی می کردند. ناگفته نماند این قوم علاوه بر مواد آرایشی در قرنهای ۱۰ تا ۱۵ قبل از میلاد، محصولاتی را برای درمان بیماریهای پوستی نظیر ترک پوست تهیه می کردند.
همچنین، براساس حفاریهای شمال ایران، باستان شناسان قدمت آرایش چشم را مربوط به ۴۵۰۰ سال قبل از میلاد می دانند. کشفیات هفت تپه خوزستان نیز حاکی از آرایش زنان در دو هزار سال قبل از میلاد دارد. در عصر هخامنشی، ایرانیان از زعفران، کرمی برای خوشبو کردن بدن تهیه می کردند.
خسرو معتضد، محقق و مورخ در این باره می گوید: بنابر نقوش و آثار به جا مانده از دوران گذشته، ایرانیان همواره ملتی آراسته بوده اند. چنانکه در عصر هخامنشی، حتی مردان به زیبایی خود توجه داشته اند. آنها برای این امر از آرایشگران یونانی معروف به «کاسپیداس» یاری می گرفتند. در این زمان مردان موهای خود را آراسته و برای جلوه بیشتر از پودر استفاده می کردند. جالب اینکه اگر مو نداشتند از کلاه گیسهای آراسته بهره می بردند.
بنابر شواهد موجود، «سورنا»، سردار اشکانی نیز همواره از لوازم آرایش استفاده می کرد که این امر باعث شگفتی دشمنان بود. البته این شیوه وی باعث تقلید رومیها از ایرانیان شده بود. از طرف دیگر در برخی منابع از استفاده کوروش از گردی سیاه برای اطراف چشم یاد می شود.
● آراستگی در متون ادبی ایران
معتضد، در ادامه به جلوه هایی از آراستگی زنان در متون ادبی کشورمان اشاره کرده و می افزاید: مأخذ ادبی که به آرایش و نحوه آن اشاره دارد شاهنامه فردوسی است که طی آن به آراستگی موی سر زنان، زیبایی چهره و حتی به پوشیده بودن روی آنها پرداخته است. همچنین در سایر متون بر استفاده زنان از هفت قلم آرایش یا هفت وند شامل سرمه، حنا، غازه، سرخاب، سفیداب، وسمه و زرک اشاره شده است.
ناگفته نماند، استفاده از این هفت قلم مخصوص بانوان متأهل بوده و بنابر سنت دختران از استفاده آنها منع می شوند.
● ایجاد انستیتو زیبایی به سبک مدرن
در قرن نوزدهم با ایجاد انستیتو زیبایی و سلامت پوست در پاریس، اولین نوع سایه و رژگونه به بازار آمد و «مادام دکولاس» کرمهای آرایشی حاصل از گیاهان دارویی را در اختیار مشتریان قرار داد.
با ایجاد کارخانه های تولید کننده محصولات آرایشی در سال ۱۹۲۰ میلادی کرمها، لوسیونها و شامپوهای دیگری راهی بازار شدند. البته از زمان جنگ جهانی دوم تا به امروز، دنیای آرایش سه مرحله عمده را سپری کرده است.
نخست سالهای جنگ که با رکود لوازم مزبور مواجه بودیم. دوم سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۰ که شاهد زیاده روی در مصرف لوازم آرایش بودیم و سرانجام دهه ۸۰ تا به امروز که از آرایش به منظور ترمیم و رفع عیوب چهره استفاده می شود. اما در جامعه ما ایران، افراد بنابر چه دلیلی به آرایش خویش توجه دارند؟
● ایران، رتبه سوم از نظر مصرف لوازم آرایش!
خبرها حاکی از آن است که امروزه کشور ما سومین مصرف کننده لوازم آرایش در خاورمیانه است و سالانه حدود یک میلیارد دلار فرآورده آرایشی و بهداشتی در ایران مصرف می شود.
رسول دیناروند، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان، با اشاره به این آمار معتقد است: حجم بالای خرید و فروش و تنوع این کالاها از دو جهت نیاز به نظارت جدی دارد. زیرا به این دلیل که کالاهای یاد شده مصرف انسانی دارند، ممکن است آثار سویی برای پوست داشته باشد. از طرف دیگر، مخاطبان این محصولات رو به افزایش است.
● مراقب لوازم آرایش تقلبی باشید
گرچه بر عرضه کالاهای بهداشتی نظارت بیشتری صورت می گیرد، اما هنوز هم قاچاق و تقلب در این محصولات دغدغه مردم و پزشکان پوست است. از همین رو، دکتر هایده علیزاده، متخصص زیبایی توصیه می کند: برای تشخیص اجناس غیراستاندارد قبل از تهیه محصولات آرایشی با پزشک و داروساز مشورت کنید تا برحسب نوع و جنس پوست مواد متناسب معرفی شود. همچنین کالاهای مصرفی خود را از داروخانه ها تهیه کرده و در موقع خرید به رقم بارکد ثبت شده، دقت کنید تا سه رقم اول آن با نشان کشور هماهنگ بوده و یا از سوی مراکز بهداشتی تأیید شده باشد.
یکی از فروشندگان محصولات آرایشی نیز می گوید: چند سال پیش، عرضه محصولات تقلبی به حدی بود که می توان ادعا کرد بیش از ۵۰ درصد محصولات آرایشی تقلبی و دست ساز بود.
این محصولات علاوه بر کشورهای همسایه در کارگاههای زیرزمینی داخل نیز تولید می شد، اما در حال حاضر به دلیل نظارت بیشتر متولیان بهداشت جامعه که معمولاً هر سه ماه یک بار برای نظارت حضور دارند این معضل کاهش یافته است.
● آلودگی سرب در مواد آرایشی
چهره اش گلگون شده بود و می سوخت. خارش شدیدی پوستش را آزار می داد. تورم صورت نگرانش کرده بود. مادر نگاهی به چهره اش انداخت و گفت:
▪ دیدی چه بلایی سر خودت آوردی. صد بار نگفتم برای اون لکه قهوه ای برو دکتر، شاید از کبدت باشه... حالا اگه جای این لکه های قرمز بمونه می خوای چه کار کنی؟...
بنابر اعتقاد متخصصان پوست، واکنشهای پوست در پی مصرف مواد آرایشی و بهداشتی به اشکال مختلف بروز می کند که معمولاً شامل التهاب، آماس، کهیر، واکنشهای حساس به نور خورشید، آکنه، جوشهای زیر پوستی و... می باشد.
همچنین، استفاده از ریمل و مداد غیراستاندارد، منجر به ایجاد حساسیت چشمی، ریزش و شوره مژه می شود و چنانچه مصرف آن ادامه یابد باعث ورود میکروب به چشم و التهاب قرنیه می گردد.
ناگفته نماند مصرف بی رویه کالاهای معروف و حتی استاندارد بهداشتی و آرایشی نیز می تواند در بسیاری مواقع عوارض ناخوشایندی داشته باشد چنانکه بنابر پژوهش مرکز نظارت بر مواد و لوازم بهداشتی آمریکا، بیش از دو سوم رژ لبهای موجود در بازار دارای میزان بالایی از سرب هستند که استفاده از آنها برای سلامت زنان خطرناک است، بنابر همین تحقیق که بر روی مارکهای معروف مانند کاورگرل و کریستین دی یور انجام گرفته مشخص شده است که سی و یک مارک معروف از این آزمون ناموفق بیرون آمده اند. شایان ذکر است، وجود سرب می تواند موجب بروز اختلالهایی در یادگیری و تکلم شود.
● آراستگی و اثبات شخصیت
«وقتی دختران جوان را می بینم که قشری از آرایش روی چهره دارند، متأسف می شوم زیرا در واقع آرایش مخصوص بانوان مسن است که طراوت پوستشان، از دست رفته است، نه آنها که با کمی مراقبت می توانند پوستی صاف، یکدست و زیبا داشته باشند. این سخن را «النا ملیک» گفته، کسی که در ایتالیا به «بانوی آرایش» معروف است و جزو پایه گذاران رشته گریم در این کشور می باشد. البته، بسیاری از متخصصان پوست با وی هم عقیده اند و تنها استفاده از کرمهای مرطوب کننده و یا ضد آفتاب را توصیه می کنند. اما بنابر آمار موجود، زنان زیر ۲۵ سال جهان، سالانه ۶۰ درصد درآمد خود را صرف زیبایی و خرید لوازم آرایشی و بهداشتی می کنند.
در کشور ما نیز در حال حاضر بخشی از دختران نوجوان و جوان مهمترین مصرف کنندگان این کالاها هستند.
آتوسا، ۱۶ ساله که خود چهره ای آرایش کرده دارد درباره علت این عمل می گوید: به نظر من با آرایش، چهره ما زیباتر می شود و در ضمن احساس بزرگی و آزادی می کنم.
فرشته ۱۸ ساله نیز علاقه اش را دلیل این موضوع می داند.
مونا، ۱۹ ساله که در یکی از فروشگاههای لوازم آرایشی مشغول خرید است، می گوید: زیبایی ظاهر باعث می شود فرد احساس اعتماد به نفس داشته و در ضمن نشانه توانایی اقتصادی می باشد.
مریم - الف، فرهنگی، درباره علل مصرف مواد آرایشی در سنین کم اظهار می کند: بنابر تجربه، دریافتم دختران به دلایل مختلف به آرایش چهره توجه دارند. برخی دوست دارند بزرگی خود را نشان دهند. عده ای هم می خواهند زنانگی خود را حس کنند. برخی از نوجوانان هم به دلیل جلب توجه از این کالاها استفاده می کنند.
فریبا - ک، کارمند هم اظهار می کند: وقتی ۱۶ سال داشتم آرزو می کردم زودتر بزرگ شوم و کرم بزنم و مثل سایر بانوان آرایش کنم. اما حالا که به چهل سالگی رسیدم دلم می خواهد آرایش کنم تا جوانتر دیده شوم.
● زیبا فقط برای جامعه
از دلایل قابل تأمل در توجه بیش از حد به آرایش چهره، ابتلای فرد به اختلال بدریختی بدن و اختلال شخصیت است. در این اختلالها که اغلب در سنین ۱۵ تا ۲۰ سالگی به اوج خود می رسد فرد تصویر ناخوشایندی از بدن خود دارد، به حدی که تصور می کند اعضای بدنش دچار نقص و عیب است، بنابراین برای رفع آن به انواع شیوه ها نظیر آرایش پناه می برند. مبتلایان به اختلال بدریختی در معرض ابتلا به افسردگی و اضطراب نیز قرار دارند. همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت سعی می کنند به هر شیوه برای جلب توجه اطرافیان روی آورند.
زهره - ن، دانشجو توجه جامعه به این مقوله و ارزش دانستن آن را از دلایل رغبت دختران به این سو می داند و می گوید: در گذشته سادگی و معصومیت نشانه ارزش برای دختران بود اما در حال حاضر آرایش و خودآرایی آنها به ارزش تبدیل شده است. چنانکه حتی ابزارهای فرهنگساز نظیر رسانه ها در هنگام نمایش چهره یک دختر، او را غالباً آرایش کرده تصویر می کنند. نمونه روشن این موضوع سینماست که در آن حتی دختران کم سن ظاهر می شوند.
وی ادامه می دهد: انسانها متناسب با شرایط و تأیید اطرافیان چهره خود را ارایه می دهند. بنابراین دختران ما نیز به دنبال واکنش دیگران رفتار می کنند. به این دلیل، معتقدم به جای سرزنش دختران، باید نگاه حاکم بر جامعه تغییر کند و در ارزشهای موجود تجدیدنظر شود.

محبوبه علی پور

منبع : روزنامه قدس