احیائ‌الملوک

نویسنده : شاه‌حسین‌بن‌غیاث‌الدین‌محمد -
به اهتمام : ستوده - منوچهر
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۱۲/۱۱
رده دیویی : ۹۵۵.۷۴
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۶۷۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : ۲۰۲۹ DSR /ی۸۵ش۲
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۵۰۰
شابک : ۹۶۴-۴۴۵-۵۶۸-۱

اثر حاضر, تاریخ سیستان از ادوار باستانی تا سال 1072 هـ ق است. هدف نویسنده (ملک شاه حسین) که از شاهزادگان سیستان در هنگام سلطنت شاه عباس اول بوده, احیای نام پادشاهان سیستان بوده است. اما در حقیقت, این اثر مکمل کتاب 'تاریخ سیستان' است که حدود سال هفتصد هجری نوشته شده است. ارزش تاریخی این کتاب از آن رو است که نویسنده برای تکمیل کار خود از کتاب‌های متعددی استفاده کرده که تا آن زمان درباره‌ی تاریخ سیستان نوشته شده بود. علاوه بر این او خود شاهد اتفاقاتی بوده که در این منطقه رخ داده است. مطالب این اثر برای شناخت طبقات اجتماعی مختلف در خور اهمیت است. مولف, کتاب خود را به سه فصل و یک مقدمه و یک خاتمه به شرح زیر تقسیم کرده است: مقدمه در بیان اهل دانش و راویان حدیث و اهل تفسیر و زهاد و عباد و شعرای نامدار که در آن ولایت بوده‌اند و نسب ملوک سیستان و بعضی چیزها که مخصوص آن ولایت است, اعم از عجایب و غرایب و ذکر اسامی بلده و وجه تسمیه آن. فصل اول ذکر عده‌ای است که در آغاز در سیستان تا ظهور اسلام در آن سرزمین نامدار بوده‌اند, نیز شمه‌ای از حالات امرای عرب که در آن ملک حکومت نموده‌اند. فصل دوم در وقایع حالات اولاد کسری است که بعد از استیصال عجم و دولت اسلام به سیستان آمده‌اند؛ هم چنین ظهور دولت یعقوب لیث و خلف بن احمد تا زمان تاج الدین ابوالفضل. فصل سوم شرح زمان ملک قطب الدین محمد تا سال هزار و بیست و هفت هجری است. خاتمه در شرح وقایعی که این سالک رضا و تسلیم را در این مدت مشاهده افتاده و تعداد اسفار و تفصیل عبور بلاد و امصار و مدت توقف هر بلده و زیارت مشاهد مقدسه و حروبی که در سیستان و دیگر مواضع واقع شده و راقم مرتکب آن شده و معرفت حال اهل روزگار که به تجربه, ادراک او نموده'. گفتنی است چاپ نخست این کتاب در سال 1344 بوده و اینک چاپ دوم آن عرضه شده است.