طراحان نقشه مصالحه قذافی با غرب

در قرن حاضر نیز همچون قرون گذشته بسیار شنیده و دیده می شود که اخلاق هیچ ارتباطی با سیاست ندارد حال این سیاست، شفاف باشد یا غیر شفاف.
در این خصوص، نمایندگان شرکت های نفت و گاز انگلیس و آمریکا با آگاهی از این موضوع که ذخایر زیرزمینی نفت لیبی به حدی است که به تنهایی می تواند تا ۸سال تمام نیاز آمریکا را تأمین کند، برای نشان دادن علاقه خود به از سرگیری رابطه با این کشور منتظر فرانسه نماندند. زمانی که فرانسوا فیون، نامزد ریاست جمهوری سال ۲۰۰۷ فرانسه و دبیر اول حزب سوسیالیست این کشور، دیپلماسی پنهان دولت نیکولا سارکوزی در مصالحه با لیبی را فاش ساخت؛ چنین وانمود کرد که از وجود چنین سیاستی در سفارتخانه های سایر کشورهای غربی اطلاع ندارد در حالی که از سال ها پیش این سفارتخانه ها در اعمال سیاست سازش با حکومت معمر قذافی، از فرانسه پیش افتاده اند .
روابط غیر عادی فرانسه با لیبی با سفر اخیر سیسیلیا سارکوزی، همسر رئیس جمهوری فرانسه آغاز نشد بلکه این روابط از اکتبر سال ۲۰۰۲ یعنی زمانی که دومنیک دوویلپن، وزیر سابق امور خارجه این کشور برای تضمین عدم دخالت نظامی قذافی در چاد و ساحل عاج به لیبی سفر کرد، آغاز شده بود.در همان زمان بود که وزیر امور خارجه فرانسه خواستار توقف تحریم های غرب علیه لیبی شد، تحریم هایی که تجارت با این کشور را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده بود.این تحریم ها به بهانه شرکت فعال دستیاران سرهنگ قذافی در سوء قصد هایی بود که دولت لیبی را در زمره دولت های تروریستی قرار می داد.از اتهام های این کشور فجایع هوایی لاکربی اسکاتلند در سال ۱۹۹۸ و شرکت هوایی UTA در نیجر بود.در حالی که بسیاری از روزنامه های بین المللی از پرداختن به انفجار یک باشگاه شبانه در سال ۱۹۵۶ در برلین به دست عوامل لیبیایی غافل ماندند، جهان غرب سیاست خویش در قبال قذافی را ذیل عنوان دیدگاه واقع گرایانه پیش می برد وبراین دیدگاه واقع گرانه، نگرانی سرویس های اطلاعاتی مخفی غرب افزوده می شود که به دنبال اطلاعاتی در باره مذاکرات مخفیانه سرهنگ قذافی با عبدالقدیر خان، دانشمند هسته ای پاکستان بودند.دانشمندی که گفته می شود حداقل برای ۵ کشور از جمله کره شمالی امکانات ساخت نیروگاه اتمی را فراهم کرده است. لیبی در نظر داشت تا از این راه توان دفاعی واستراتژیک خود را گسترش دهد؛ هدفی که به صدام حسین نیز نسبت داده شد اما تا زمان کشف روابط لیبی با پاکستان اتفاق مشابه صدام برای قذافی نیفتاد .
● ملاقات های مخفی در انگلیس
شاید این سیف الاسلام قذافی، پسر ارشد معمر قذافی بود که پدرش را برای ترک رؤیای سلاح های هسته ای در دنیایی که در مقابل طرح هایش قرار داشت متقاعد کرد.سیف الاسلام بخشی از تحصیلات خود را در لندن سپری کرده بود و با تحلیل ها و شیوه های سوسیالیسم کاملاً آشنا بود تحلیل هایی که وی را از جبهه گیری در برابر یک دشمن احتمالی بر حذر می داشت .
شخصیت دیگری که نقش مهمی در تحولات فکری قذافی ایفا کرد کسی نبود جز موسی کوسا، رئیس سرویس های اطلاعاتی لیبی که تحصیلات خود را در دانشگاه میشیگان آمریکا به اتمام رسانده بود.وی در ادامه به عنوان ناظر سفارت لندن انتخاب شد اما پس از مدتی از این سفارتخانه اخراج شد.سرویس های مخفی انگلیس نیز بلافاصله به فرانسوی ها هشدار دادند که انتقال وی از لندن به پاریس، کنجکاوی های بیش از حد او را کاهش نخواهد داد . لیبی نیز در این سال ها با تحریم های سنگین دست و پنجه نرم می کرد.این کشور تا آن زمان روابط خوبی با شرکت های نفتی انگلیسی و آمریکایی داشت.
اما همواره بیش از حدی که تصورش ممکن باشد از قطع رابطه با فناوری های غرب رنج می برد زیرا این کشور برای توسعه و پیشرفت نیازمند نوسازی صنعت نفت و گاز خود بود. سیف الاسلام در پی رایزنی های خود با موسی کوسا، از روابط خود در لندن برای برقراری تماس با دو تن از افسران MI-۶، سرویس جاسوسی انگلیس در جهان، بهره برد.وی به محض ملاقات با این دو افسر تمام برگ های بازی خود را رو کرد و این تضمین را داد که پدرش در ازای لغو تحریم ها برای بازگشت شرکت های نفتی به لیبی، از تمامی اقدام های تروریستی و نیز برنامه های بلندپروازانه هسته ای خود چشم پوشی کند .
پیشنهادات سیف الاسلام آن چنان دقیق و قانع کننده بود که مخاطبانش از دیوید مانینگ، مشاور وقت تونی بلر خواستند تا آنها را بررسی کند. این تبادل نظرات در ادامه در سطوح بالاتر نیز ادامه یافت.در آوریل سال ۲۰۰۳ این ملاقات ها به دیدار سیف الاسلام، محمد کوسا و جرج تنت، رئیس سابق سیا منتهی شد که با حضور ریچارد دیرلاو از اعضای بلند پایه MI-۶ برگزار شد و در آن توقف برنامه های هسته ای و انهدام سلاح های کشتار جمعی لیبی مورد بررسی قرار گرفت. در اینجا از لحاظ روانشناسی می توان به شخصیت معمر قذافی پی برد که بشدت از بمباران کاخ های خود توسط آمریکا ترسیده بود و از این که مرگ از بیخ گوشش رد شده بود به خود سپاسگزار بود.فشارهای سیف الاسلام و گزارش های واقع گرایانه رئیس سرویس های اطلاعاتی لیبی درباره اوضاع بین المللی نیز تأثیر خود را بر قذافی گذاشته بود.
از سال ۲۰۰۴ و در سال ۲۰۰۵ شرکت های آمریکایی نشان دادند که آماده از سرگیری روابط خود با لیبی هستند. بدین ترتیب در اکتبر سال ۲۰۰۴ تحریم های تجاری علیه این کشور عملاً برداشته شد و آثار ملموس آن از آغاز سال ۲۰۰۵ آشکار شد. این اتفاقات درست در زمانی به وقوع پیوست که سارکوزی و دوستان وفادار آشکار و پنهانش در سرویس های امنیتی سایر کشور از جمله روسیه چشم به پرونده لیبی دوخته بودند و خود سارکوزی نیز وارد مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری فرانسه شده بود . دانشمندان وابسته به لیبی در جریان برنامه هسته ای این کشور، انگلیس و آمریکا را از ۵ مرکز فوق سری هسته ای در جنوب پایتخت این کشور مطلع کردند.اتحادیه اروپا نیز آماده بود تا با همکاری های اقتصادی و سیاسی با لیبی امکان بهره مندی دو طرف را از این همکاری ها میسر کند .
در ادامه ایتالیا، آلمان ، تونس و ترکیه به این حلقه که به طور ناگهانی در لیبی بوجود آمده بود وارد شدند.اما این سؤال مطرح است که چرا فرانسه وارد این حلقه نشد ؟ بی شک علت آن همان دیپلماسی موازی و غیر شفاف دولت نیکولا سارکوزی است که در زمان مناسب و با چاپلوسی وارد این حلقه شود. این فرصت در پرونده پرستاران مجرم بلغاری فراهم شد.

پیر دو ویلماست‎
مترجم: حسین قنبری گرمی

منبع : روزنامه ایران