بزرگترین اثر فلسفی کانت

ایمانوئل كانت كه پس از ارسطو بزرگترین فیلسوف غربی محسوب می شود در سال ۱۷۲۴ در كونیگسبرگ واقع در آلمان متولد شد. وی چهارمین فرزند از نه فرزند یك خانواده تهیدست بود. والدین او مردمانی ساده و معتقد به دین مسیح بودند.
ایمانوئل در هشت سالگی توسط كشیشی كه آثار استعداد را در او می دید به مدرسه دینی كونیگسبرگ فرستاده شد. در آن مدرسه انضباط شدیدی حاكم و معلمان بسیار سختگیر بودند. به هر حال ایمانوئل توانست مدرسه را به پایان برساند و به دانشگاه كونیگسبرگ وارد شود.
پس از شش سال از آن دانشگاه نیز فارغ التحصیل شد اما به دلیل عدم دستیابی به یك شغل دانشگاهی ناگزیر شد به عنوان معلم سرخانه مشغول كار شود.
پس از چند سال بالاخره در سن سی و یك سالگی شغلی در دانشگاه بدست آورد. این شغل كه فاقد حقوق و دستمزد بود به وی اجازه می داد سخنرانی های عمومی برگزار كند و در آمد ناچیزی از راه تعلیم خصوصی دانشجویان بدست آورد. تا این زمان كانت آثاری در زمینه دینامیك و ریاضیات منتشر كرده بود.
به تدریج كانت موقعیت علمی و اجتماعی بالایی یافت و حتی چندین بار از سوی دانشگاه های دیگر دعوت به تدریس شد اما پیشنهادشان را رد كرد. وی در خانه اش به تدریس دروسی كه عمدتا ریاضیات و فیزیك بود می پرداخت و در همان سی و یك سالگی رساله ای درباره منشأ كیهان منتشر ساخت كه برای اولین بار صورتبندی فرضیه سحاب ستاره ای در آن طرح شده بود.
سرانجام پس از سال ها انتظار كانت توانست استادی در رشته فلسفه را در دانشگاه كونیگسبرگ به خود اختصاص دهد. از این پس او تمام عمر خود را یكسره وقف فلسفه ساخت.
وی در كلاس هایش با دقت هر چه تمام تر و به شیوه ای نو و جذاب فلسفه را مورد بررسی و نقد قرار می داد، به طوری كه پس از مدتی دانشجویان بسیاری پیدا كرد كه همیشه در كلاسهایش حاضر بودند و از مطالبی كه می گفت یادداشت بر می داشتند.
كانت در زندگی نظمی استثنایی داشت؛ او هر كارش را در ساعتی مخصوص به خود انجام می داد و ذره ای از آن تخلف نمی كرد. بین مردم شهرش این جمله رایج بود كه: می توانید ساعتتان را با كارهای كانت تنظیم كنید. او هیچ گاه ازدواج نكرد و به مسافرتی هم نرفت.
وظایفش به عنوان مدرس دانشگاه ایجاب می كرد كه همه بخش های فلسفه را درس دهد و سالهای متمادی توان فكری خود را مصروف تدریس انتشار كتابهای مختلف و مقالات كرد. بزرگ ترین اثر فلسفی او - نقد عقل محض - كه نخستین اثرش نیز بود در سال ۱۷۸۱ زمانی كه پنجاه و هفت ساله بود انتشار یافت.
خودش می گوید: این كتاب محصول دوازده سال تفكر عمیق و جدی است. این اثر پس از مدت كوتاهی چنان شهرتی پیدا كرد كه فلسفه نقادانه (crirical philosophu) كه كانت خود را سردمدار آن می دانست به سراسر كشور آلمان نفوذ یافت و مورد دفاع ها و انتقادهای متعددی قرار گرفت. كانت در سال های ۱۷۸۸ و ۱۷۹۰ دو اثر بزرگ دیگرش را كه به ترتیب نقد عقل عملی و نقد قوه حكم نام داشت منتشر ساخت. این دو اثر درباره اخلاق و زیبایی شناسی بودند. البته او آثار دیگری نیز در عمرش تالیف كرد كه مجموع آنها به ۲۷ جلد بالغ می شود.
كانت با وجود عادات خشك و جدیتی كه داشت انسانی اجتماعی، خوش بیان و عضو محبوب و مورد احترام حلقه های اجتماعی و ادبی و حتی وزرای پادشاه بود.
او آخرین درس رسمی خود را در سال ۱۷۹۶ عرضه كرد. در این هنگام قوای ذهنی او رو به كاستی گذارده و افسردگی جانشین نشاط سابق او شده بود. به زودی حضور ذهن و توانایی شناخت دوستان قدیمی و حتی توانایی اتمام جملات ساده را از دست داد و به بی حسی كامل دچار شد. سرانجام وی در ۱۲ فوریه ۱۸۰۴ میلادی درگذشت. كانت تاثیر شگرفی از خود بر جای نهاد. تمام آثار ادبی و فلسفی دوره های بعدی به نوعی تحت تاثیر او خلق شده اند.

منبع : روزنامه جوان