سیر تخیل هنرمند فراتر از زمان

طراحی مفهومی در اصطلاح شاخه ای از هنر طراحی است که در آن طراح، اثر خود را بر پایه تخیلات و ذهنیاتش و با تکیه بر علم و فناوری روز طراحی می کند. هنر طراحی مفهمومی[concept design]، یا آینده نگری بصری [visval futurist] ماحصل پیشرفت تکنولوژی در قرن حاضر است. بشر همواره به روزهای نیامده و آینده دور علاقه مند بوده است و فکر اینکه «آینده چگونه خواهد بود» یکی از دلمشغولی های اوست. طراحان مفهمومی اغلب در صنعت سرگرمی (فیلم ها، کمیک ها، بازی ها) مشغول به کار هستند. یک طراح آینده نگر، همه چیز را در فضای علمی ـ تخیلی طراحی می کند. سلاح های قابل حمل با دست، لباس، گریم، مبلمان، سفینه های فضایی، خانه و حتی تمام بخش های یک شهر فرضی، از موضوعاتی است که طراحان مفهمومی به آنها می پردازند. معمولاً آثاری که این گروه از هنرمندان خلق می کنند، هنری برای درک آنی قلمداد نمی شوند.
پرداختن زیاد به جزئیات و ناملموس بودن شخصیت ها و فضاها در یک اثر تخیلی، درک آن را در وهله نخست برای مخاطب با مشکل روبرو می کند. برای طراحی یک فضای فرضی در یک زمان نامشخص، همکاری تنگاتنگی بین طراح، دانشمندان و مهندسان صنعتی وجود دارد. باید بدانیم که گرچه حیطه فعالیت طراح آینده نگر، تخیل و فضای ذهنی است ولی او مجاز به استفاده و طراحی هر آنچه بخواهد، نیست. چرا که در این گونه نقاشی،طرح باید علاوه بر داشتن ویژگی های بصری و زیبایی شناختی برای مخاطب باور پذیر باشد.برای مثال سیاره ای را با چهار «ماه» تصور کنید. در این سیاره اتمسفر وجود ندارد و از فاصله ای دور هزاران هزار نقطه نورانی به چشم می خورد. این تصویر، با آنچه ما هر روز می بینیم متفاوت است.
وظیفه طراح مفهمومی در اینجا آن است که به تخیل و نیز دانسته های علمی و تکنیکی خود بچسبد و سعی کند تا بر پایه باورهای مخاطب، جهانی نو را خلق نماید. او نمی تواند، هر یک از «ماه» ها را در هر کجای آسمان که خواست قرار دهد و لذا باید به دانسته های خود از علم ستاره شناسی رجوع کند. این طراح علاوه بر این باید با قواعد علم فیزیک نور نیز آشنا باشد تا بتواند نقاط نورانی در آسمان را به شیوه صحیح طراحی نماید. به تصویر دیگری فکر کنیم. یک ماشین فوق مدرن در سال ۳۰۰۰ میلادی را در نظر بگیرید. این ماشین می تواند با سرعت ۵۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند. شیوه طراحی این ماشین می بایست بازگوکننده امکانات آن باشد. حرکت آن بر روی جاده ای فلزی بدون تماس با سطح جاده، از دیگر نکاتی است که ذهنیت یک طراح مفهوم گرا را به خود مشغول می نماید. در اصطلاح، هنر طراحان آینده نگر، به طراحی ابزار و فضایی است که بتواند «کار» کند. بسیاری از فیلم های تخیلی امروز بر پایه همین استعداد طراحان مفهومی بر پرده سینماها جان گرفته اند. از نمونه های بسیار خوب می توان به بت من، مرد آهنی و پلیس آهنی اشاره کرد.
جالب است بدانیم که تخیل طراحان مفهوم گرا، در پیشرفت علم و تکنولوژی نقش بسیاری دارد. در شاخه هنر معماری، ایده های این گروه از هنرمندان زمینه ساخت بسیاری از شاهکارهای معماری مدرن را فراهم کرده است. برخی از مؤسسات بسیار پیشرفته علمی نظیر «ناسا» از حضور طراحان آینده نگر برای طراحی سفینه های فضایی استفاده می کنند. ارتش و سازمان های هواپیمایی نیز در تولیدات مدرن خود از نظرات این طراحان سود می برند. قرن آینده را می توان قرن طراحان آینده نگر دانست. هنرمندانی که ذهنشان فراتر از زمانشان در حرکت است.

منبع : روزنامه ابرار