فلسفه و تجدد

كتاب «فلسفه و تجدد» اثر دكتر كریم مجتهدی در ۳۳۰ صفحه و شمارگان ۲۰۰۰ نسخه منتشر شد.
عنوان فلسفه و تجدد را می توان به انحای مختلف فهم و تفسیر كرد. به نظر می رسد كه تامل و تفكر درباره تجدد و تعریف احتمالی آن شاید مشكل تر و پیچیده تر از تفحص در مورد فلسفه باشد. تجدد، بیانی از حركت جوهری است كه شرط هر نوع حیات مادی و معنوی محسوب می شود و مسلما فلسفه نیز از تاثیر گذر زمان مصون نمی ماند و بدون حركت حیات واقعی خود را از دست می دهد و به ركود می گراید كه از نشانه های بارز آن تكرار امور مكرر و ترس از ناشناخته ها، خاصه از هر آنچه جدید است و همچنین غفلت از امكانات بالقوه موجود، به نحوی كه گویی تصور هر نوع آینده برای آن از ذهن محو شده است.
در سیر تحولی افكار و مراحل تكوینی آنها عملا پیدایش هر مكتب و نحله جدیدی به نحوی تجدیدنظری است در كل آنچه قبلا بوده و با نقد و بررسی دقیق امتیازات و آفات احتمالی تفكر رایج گذشته می توان ضمن اعلام انجام آن باز بر همان اساس آغاز تفكر جدیدی را شكل داد.
بدین ترتیب اگر از لحاظ تاریخی به فلسفه نگاه كنیم دیگر الزاما تجدد با واو ربط در كنار فلسفه قرار نمی گیرد بلكه آن دو بر هم منطبق و در هم ادغام می شوند و به دیگر سخن تجدد مقوم ذات فلسفه و ضامن استمرار حیات آن می گردد.
البته حیات در هر صورت فعل و كوششی است همه جانبه در جهت بقای خود و این نیز حاصل نمی شود مگر با حفظ توحید مساعی اجزا.
از این لحاظ فلسفه باید از ریشه بروید و از گذشته خود تغذیه نماید و سلامت خود را از این رهگذر كسب كند هر چند كه رشد طبیعی آن به ناچار در جهت مخالف گذشته باشد و روی به سوی آینده داشته و از این رهگذر امكان رشد یافته باشد.
در مقدمه این كتاب دكتر مجتهدی تذكر داده است كه بحث های این كتاب براساس محوریت مساله رابطه احتمالی فلسفه با اصول حاكم بر عصر روشنگری تحریم و تنظیم شده است و طبیعی است كه به افكار منورالفكران آن عصر و به معنایی كه از فلسفه افاده می كرده اند توجه شده و در درجه اول نحوه استفاده خاص از آنها از فلسفه مورد نظر بوده است. چه در گزارش هایی كه آنها از تحولات علمی و صنعتی و اجتماعی و سیاسی زمانه داده اند و چه در موضع گیری هایشان كه گرایش جدید فرهنگی را به عنوان حربه ای گاهی برای پرده پوشی از نیات پنهانی خود به فلسفه متوسل شده اند.
از عناوین برخی از موضوعات می توان به این موارد اشاره كرد: ملاحظاتی در اوصاف تفكر در عصر روشنگری، روشنگری و دایره المعارف نویسی، تلخیص گفتار تمهیدی دالامبر بر دایره المعارف بزرگ فرانسه، ولتر مظهر عصر روشنگری، مفهوم نامتناهی، فاهمه و عقل در سنت فكری كانت.

منبع : روزنامه جوان