صلیب سرخ و هلال احمر

در سال ۱۸۶۳ انجمن سلامت عمومی ژنو توسط پنچ شهروند سوئیسی تاسیس شد. این افراد تحت تاثیر کتابی از هنری دونانت (Henry Dunant) که عقاید بشردوستانه وی را درباره پرستاری و مراقبت از بیماران و مجروحین جنگی بیان می کرد، اقدام به تاسیس انجمن خود نمودند. در کتاب دونانت پیشنهاد شده بود که خدمت به آسیب دیدگان و نظامیان زخمی، فعالیتی بی طرف محسوب گردد.
بانیان این انجمن عبارتند بودند از:
هنری دوفور (۱۷۸۷-۱۸۷۵) ژنرال سوئیسی که در سال اول فعالیت انجمن به عنوان رئیس انجمن، و از آن پس به عنوان رئیس افتخاری باقی ماند. گوستاو موینر (۱۸۲۶-۱۹۱۰) وکیل جوان و باهوش که تمامی عمر خود را در خدمت صلیب سرخ و گسترش سازمان صرف نمود. لوئیس آپیا (۱۸۱۸-۱۸۹۸) و تئودور ماینویر (۱۸۰۶-۱۸۶۹)، و هنری دونانت که پزشکانی با وسعت نظر بوده و سعی بر کاهش دردهای نوع بشر داشتند. به واسطه تیزهوشی و درایت موینر، کمیته در اکتبر ۱۸۶۳ طی فراخوانی بین المللی از ۱۶ کشور دعوت به عمل آورد تا نسبت به حصول توافقی براصول و باورهای کمیته در مورد حمایت از مجروحان جنگی، اقدام کرده و باورهای بشردوستانه خود را به رسمیت شناسند. کمیته همچنین اصول و باورهای خود را به دیگر ملل دنیا معرفی نمود و از آنها برای عضویت، دعوت به عمل آورد. سرانجام با تلاشهای بانیان و دیگر بشر دوستان، انجمن پنج نفره به جمعیت صلیب سرخ جهانی تبدیل شد. در سال ۱۸۶۴ جامعه بین الملل طی کنفرانس ژنو به تصمیم گیری درباره قوانین برخورد با اسرا، زخمی ها و غیر نظامیان در جنگها می پرداخت. کنفرانس ژنو از توافق ۱۸۶۳ اعضای صلیب سرخ جهانی به عنوان مرجعی برای تعریف قوانین خود بهره برد. طی این قوانین، بی طرفی جامعه پزشکی در جنگها، حین کمک رسانی و مداوای مجروحین جنگی تعریف شد. در این معاهده بین المللی مصونیت نیروهای امداد رسان و پزشکی در میدانهای جنگ، از حملات نیروهای متخاصم نیز به تائید رسید. همچنین در همین سال نشان صلیب سرخ رنگ بر روی زمینه سفید، ابتدا توسط ۱۲ عضو و سپس توسط تمامی اعضا به رسمیت شناخته شد. با شروع به کار صلیب سرخ جهانی قانون دیگری نیز به مجموعه قوانین آن افزوده شد. این قانون به محافظت از مجروحین و اسرای جنگی در نبردهای دریایی می پرداخت. صلیب سرخ، تاکنون در میادین جنگ، جان بسیاری را نجات داده و زخمهای بسیاری را مرحم بخشیده است. اعضای صلیب سرخ در این راستا، خود را از انجام سخت ترین و خطرناکترین ماموریتها، نیز معاف نکرده اند. بدین ترتیب صلیب سرخ جهانی دامنه فعالیتهای خود را آهسته آهسته گسترش داده است، بطوری که اکنون برنامه های منظم بشر دوستانه خود را در زمان صلح نیز به انجام می رساند.
تشکیلات
صلیب سرخ سازمانی اکیدا بی طرف است، و کلیه منابع و توانایی های خود را درجهت اهداف بشر دوستانه و کاهش آلام بشر به مصرف می رساند. کشورهای اسلامی جمعیتی به نام هلال احمر را که همانند صلیب سرخ بوده و ارتباطی نزدیک با آن دارد تاسیس کرده اند.
فدراسیون صلیب سرخ و هلال احمر از ۱۸۱ عضو تشکیل می شود. دبیرخانه مرکزی در ژنو قرار دارد و بیش از ۶۰ نمایندگی برای پشتیبانی و انتقال کمکهای بین المللی به مناطق جنگی و مصیبت زده، در سراسر دنیا فعال هستند. جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر با ۹۷ میلیون داوطلب و ۳۰۰۰۰۰ کارمند سالانه به بیش از ۲۳۰ میلیون نیازمند رسیدگی می کنند. جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر توسط اعضای داوطب خود در کشورهای عضو به طور جهانی عمل می کنند و تمامی اعضا هنگام وقوع حوادث مصیبت بار به کمک یکدیگر می شتابند و به درمان، اسکان آواره گان و پناهنده گان حوادث طبیعی و یا جنگها می پردازند.
اهداف
فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، بزرگترین سازمان بشر دوستانه دنیاست، که بدون هیچ تبعیضی از قبیل ملیت، نژاد، عقاید دینی و دیدگاههای سیاسی کمکهای خود را به بشریت ارائه می کند. هدف اصلی فدراسیون ارتقاء سطح زندگی مردم آسیب پذیر توسط بسیج نیروهای بشردوستانه است.
این نهاد بین الملل برنامه هایی بلند مدت و همچنین برنامه های ضرب العجلی در مواق بحرانی دارد:
• برپایی پناهگاههای اضطراری جهت تغذیه و امدادرسانی.
• کمپ های اضطراری برای تهیه آب آشامیدنی و سرویس های بهداشتی.
• یافتن اعضای خانواده های مصیبت زده.
• آموزش وسیع کمکهای اولیه و مراقبت های پزشکی در مواقع اضطراری.
• پیشگیری و ریشه کنی بیماری ها.
• پیشگیری از گسترش ایدز.
• تامین نیازهای خونی توسط جمع آوری و نگهداری خون در مواقع ضروری.
• ساماندهی به فعالیتهای داوطلبین.
دولت ایران در سال ۱۳۰۱ هجری شمسی جمعیت ملی خود را تأسیس نمود و بجای استفاده از نشان صلیب سرخ و یا هلال احمر، علامت اختصاصی خود را که شیر و خورشید سرخ بود با تلاش و پیگیری متمادی در کنفرانس ژنو در سال ۱۹۲۹ به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی، به تصویب رسانید. از آن پس سه نشان صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ بعنوان نشانهای رسمی بین‌المللی شناخته شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۵۹ دولت ایران با ارسال نامه‌ای به دولت سوئیس بعنوان امین و نگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو اعلام نمود که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به تعلیق درآورده و بجای آن از نشان هلال احمر استفاده خواهد نمود. جایگاه جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر از نظر عرف بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر صلیب سرخ و هلال احمر جهانی بزرگترین شبکه بشردوستانه غیرسیاسی و امدادرسانی جهانی را تشکیل می‌دهند. امروزه در سطح بین‌المللی یکی از معیارهای سنجش میزان فعالیتهای بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور وضعیت جمعیت ملی صلیب سرخ و یا هلال احمر و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آن است. صلیب سرخ جهانی به سبب کوششهای بی مانند در جنگها تا کنون چهار بار موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شده است. (سالهای ۱۹۰۱ – ۱۹۱۷ – ۱۹۴۴ – ۱۹۶۳ )

امیر صدیقی ، خرداد هشتاد و چهار