مفهوم جنبش نرم افزاری و تولید علم

▪ پرسش:
مفهوم نهضت علمی و جنبش نرم افزاری که از مسایل راهبردی نظام اسلامی است، چیست و چه ابعاد و حدود و ثغوری را شامل می شود؟
▪ پاسخ:
سالها پیش وقتی اولین بار مقام معظم رهبری بحث جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم را در کشور مطرح فرمودند برخی گمان کردند که این تلاش علمی و تولید علم فقط باید در حوزه علوم انسانی باشد بعضی دیگر آن را فقط در حوزه مسائل صنعتی و فنی تسری دادند. عده ای دیگر فراتر از این دو مقوله اصل تولید علم و نوآوری در این عرصه را انکار کرده و سخنان یأس آفرین و ناامیدکننده می زدند که مگر ما می توانیم در این زمینه حرف اول را بزنیم؟
بنابراین مناسب است با توجه به پیشرفتهای علمی که این روزها شاهد آن هستیم بار دیگر رهنمودهای مقام معظم رهبری را بازخوانی نموده تا این حرکت مبارک انشاءالله شتاب بیشتری به خود بگیرد.
معظم له درباره مفهوم جنبش نرم افزاری و تولید علم می فرمایند: «چند سال پیش، اول بار در دانشگاه امیرکبیر، مسأله جنبش نرم افزاری را مطرح کردم و آن یعنی اینکه در زمینه علم، تولید علم و شکستن مرزهای علم، یک جنبش و یک حرکت عظیم به وجود بیاید... جنبش نرم افزاری، یعنی در معرفت علم ننشینید دست خود را دراز کنید تا دیگران بکارند و میوه چینی کنند و هر مقدار از میوه را که لازم نداشتند، بیاورند در دست شما بگذارند. برو بکار، برو آبیاری کن، بر روی بنایی که دیگران ساخته اند، بنا بساز، این هدف ما بود. عده ای می گفتند ما نمی فهمیم! الان هم از گوشه و کنار شنیده ام که عده ای سخنان یأس آفرین می زنند: مگر ما می توانیم؟ بله، می توانیم. ما در میدان های گوناگون و در فضای معرفت علمی امروز دنیا می توانیم کارهایی بکنیم که هنوز در دنیا نو باشد، این در همه زمینه ها کاملاً امکان پذیر است.(۱)
آری مقام معظم رهبری برای ملتی که داعیه تمدن سازی دارد، شایسته نمی بینند که تنها تغذیه کننده تولیدات علمی دیگران باشد، بلکه زیبنده چنین کشوری این است که ضمن اینکه از دست آوردهای علمی دیگران استفاده می کند، خود نیز به خلاقیت، نوآوری و تولیدات علمی جدید همت گمارد و راهبرد نهضت علمی و جنبش نرم افزاری را وجهه همت خود در تمامی عرصه ها قرار دهد. مقام معظم رهبری در تبیین این مطلب می فرمایند: «امروز همه همت ما این است که نه فقط علم، بلکه فرآورده های علمی و تکنولوژی و خرده تکنولوژی را از آنها یاد بگیریم و از آنها تقلید کنیم؛ این کاری نیست که یک ملت باید به آن همت بگمارد. البته این کارها باید بشود و چاره ای نیست. وقتی انسان چیزی را ندارد، آن را از کسی که دارد، می گیرد. وقتی ساخت آن را بلد نیست از کسی که بلد است یاد می گیرد. در این شکی نیست، اما باید راه نو و فکر نو و بن بست شکنی را وجهه همت خود قرار دهد.(۲)
بنابراین حرکت عظیم انقلاب اسلامی که منادی نظام سازی، دولت سازی و تمدن سازی با مبانی، اصول و ارزشهای جدید است که نه با غرب و نه با شرق همخوانی دارد، شایسته است که مقلد نباشد و بتواند در حوزه های مختلف و ابعاد گوناگونی که برای اداره یک جامعه و یک کشور به نحو علمی لازم است به نوآوری و نواندیشی بپردازد. معظم له در این زمینه نیز می فرماید: «وقتی از علم صحبت می شود، ممکن است در درجه اول علوم مربوط به مسایل صنعتی و فنی به نظر بیاید... اما من به طور کلی و مطلق این را عرض می کنم، علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم سیاسی، علوم اقتصادی و مسائل گوناگونی که برای اداره یک جامعه و یک کشور به صورت علمی لازم است، به نوآوری و نواندیشی- یعنی اجتهاد- احتیاج دارد.(۳)
پرواضح است که ابعاد جنبش نرم افزاری از این منظر هیچ گونه محدودیتی ندارد و تولید علم به تمامی عرصه های اداره یک کشور مربوط می شود.
پی نوشت ها
۱- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ ۱۳۸۳.۱۰.۱۷
۲- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ ۱۳۸۱.۷.۳
۳- سخنان مقام معظم رهبری، مورخ ۱۳۷۹.۱۲.۹

منبع : روزنامه کیهان