بازار داغ تالیف

در پی رسوم نانوشته که جشنواره فیلم فجر همراه با خود به مطبوعات و رسانه ها می آورد، پرداختن به فیلمنامه نویسان پرکار و فهرست کردن «ترین» های نویسندگان می تواند جذابیت خاص خود را داشته باشد. پرداختن به فیلمنامه نویسان پرکار و کم کار از وجه دیگر هم می تواند مهم جلوه کند و آن جایگاه نویسندگان مستقل در سینمای ایران است.
عنوان فیلمنامه نویس مستقل به نویسندگانی اطلاق می شود که صرفا به کار تخصصی نوشتن می پردازند و تخصص های دیگر به خصوص کارگردانی را در کنار آن تجربه نمی کنند. نکته مهم و اساسی در آسیب شناسی جایگاه فیلمنامه نویس مستقل در سینمای ایران به علاقه وافر فیلمسازان به وجه مولف بودن بازمی گردد.
علاقه ای که باعث می شود یا فیلمنامه نوشته شده خودشان را کار کنند و یا اگر فیلمنامه نویسنده دیگری را محور کار قرار می دهند، به گونه ای دستی به کار ببرند تا نامشان به عنوان فیلمنامه نویس هم ثبت شود. در چنین فضایی است که به نظر می آید فیلمنامه نویس مستقل ماندن در سینمای ایران کاری چندان راحت نباشد.
علاقه فیلمسازان به مولف بودن، همانطور که همیشه برجسته بوده، همچنان در جشنواره بیست وششم فجر هم به قوت خود باقی است و به نوعی فیلمنامه نویس مستقل را در پس سایه می برد که البته نمی تواند برای سینمای بحران زده کشورمان موثر باشد. امسال فیلمنامه نویسان مستقل در فیلم های شرکت کننده در جشنواره فجر حضوری چندان برجسته ندارند، همانطور که سال های گذشته هم نداشتند و همانطور که شرایط ایجاد شده به آنها اجازه پررنگ شدن را نمی دهد. نویسندگانی که همواره در پس زمینه های تار، حضور خود را به زحمت اثبات می کنند و هنوز هم برای بقا» این تخصص در سینمای ایران پافشاری می کنند.
«اصغر فرهادی» امسال فیلمی در مقام کارگردانی در جشنواره فجر ندارد، به همین جهت می توان او را در جایگاه یک فیلمنامه نویس مستقل در نظر گرفت. «فرهادی» سابقه همکاری در نگارش فیلمنامه «ارتفاع پست» ابراهیم حاتمی کیا و همکاری با مانی حقیقی در نگارش فیلمنامه «چهارشنبه سوری»و... دارد و می توان او را از وجه فیلمسازی هم از معدود کارگردانان سینمای ایران محسوب کرد که به کار جمعی و تخصصی در حیطه نگارش واقف است و به آن اهمیت می دهد.
«فرهادی» امسال فیلمنامه «کنعان» مانی حقیقی را با همکاری کارگردان به نگارش درآورده که دومین همکاری نگارشی آنها پس از «چهارشنبه سوری» است. فیلمنامه «دایره زنگی» پریسا بخت آور هم تنها کار مستقل فرهادی است که البته با توجه به اینکه «بخت آور» همسرش است، شاید چندان در حیطه کار مستقل و چالش های برآمده از آن قرار نگیرد. «فرهادی» در ادامه طرح فیلمنامه «شب» رسول صدرعاملی را هم نوشته که کامبوزیا پرتوی بر اساس آن فیلمنامه کامل را نوشته است. به این ترتیب می توان «اصغر فرهادی» را پرکارترین نویسنده در جایگاه فیلمنامه نویس مستقل به حساب آورد.
«کامبوزیا پرتوی» فیلمنامه نویسی مستقل است که بعدها به فیلمسازی روی آورد. «گلنار»، «بازی بزرگان»، «کافه ترانزیت»و... برخی از ساخته های او در مقام کارگردان هستند.
«پرتوی» با فیلمنامه هایش عرصه های مختلف کودک، اجتماعی و... را محور کار قرار داد که از آن میان می توان به «دایره» جعفر پناهی، «قطعه ناتمام» مازیار میری، «من ترانه ۱۵ سال دارم» و «دیشب باباتو دیدم آیدا» رسول صدرعاملی، «ایستگاه متروک» علیرضا رئیسیان و... اشاره کرد.
«پرتوی» امسال با نگارش دو فیلمنامه «شب» و «هر شب تنهایی» به کارگردانی رسول صدرعاملی در جشنواره بیست وششم حضور دارد. اینها دو قسمت از مجموعه «شهری که دوستش می داریم» درباره زائران حرم امام رضا(ع) است که حضور پرتوی به عنوان فیلمنامه نویس هر دو فیلم، از این وجه هم نشات می گیرد.
«شادمهر راستین» دیگر فیلمنامه نویس مستقل است که با دو فیلمنامه به فجر بیست وششم می آید. «راستین» که یکی از نویسندگان فیلمنامه «این زن حرف نمی زند» بود، با فیلمنامه آثاری چون «آفساید» جعفر پناهی، «زاگرس» محمدعلی نجفی و «چند روز بعد» نیکی کریمی حضور خود را به عنوان نویسنده مستقل در سینمای ایران تثبیت کرد که البته هر کدام جنس و فضایی خاص داشتند. «راستین» در جشنواره فیلم فجر امسال با فیلمنامه «آن مرد آمد» حمید بهمنی و «به همین سادگی» سیدرضا میرکریمی حضور دارد. «آن مرد آمد» از معدود فیلم های دفاع مقدسی جشنواره بیست وششم است و «به همین سادگی» هم روایتی مدرن و بدون کنش از چند روز از زندگی زنی سنتی است که در لایه های پنهان خود به نمود تازه ای می رسد.
«محمدرضا گوهری» سومین فیلمنامه نویس مستقل است که با دو فیلم در جشنواره فجر حضور دارد. «گوهری» که «خیلی دور، خیلی نزدیک» سیدرضا میرکریمی، «یک تکه نان» کمال تبریزی و «اقلیما» محمدمهدی عسگرپور را با مشاورت کارگردان کارها در پرونده خود دارد، امسال یک فیلمنامه مستقل و یک کار مشترک دارد. فیلمنامه مستقل «در میان ابرها» سیدروح ا... حجازی و فیلمنامه مشترک «فرزند خاک» محمدعلی باشه آهنگر دو حضور این نویسنده در فجر بیست وششم هستند.
در انتهای فهرست دو فیلمنامه ای ها می توان به «محمدعلی طالبی» نیز اشاره کرد که هرچند فیلمساز است ولی با نگارش فیلمنامه ای مشترک برای کارگردانی دیگر، در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. به گزارش مهر، فیلمنامه «نشانی» فریدون حسن پور کاری مشترک از طالبی، محمود آیدین و حسن پور است که یک نوجوان را محور کار قرار داده است.
نوجوانی که در دبیرستان شبانه روزی درس می خواند و متوجه می شود می تواند به پدرش دسترسی داشته باشد و برای رسیدن به او راهی دشوار را انتخاب می کند. «طالبی» در فیلم های ساخته شده خود هم به مسائل کودکان و نوجوان اهمیتی خاص داده همچون «مدرسه موش ها»، «چکمه»، «کیسه برنج»، «تیک تاک»و... البته آثار او بیشتر در زمره فیلم های درباره کودک قرار می گیرند تا برای کودک. اگر مشکلات فیلم «دیوار» هم حل شود و به جشنواره فیلم فجر راه پیدا کند، طالبی با دو فیلمنامه مشترک امسال در جشنواره حضور دارد. فیلمنامه «دیوار» کار مشترک طالبی و شیرین بینا، درباره دختر مردی موتورسیکلت سوار است که با موتور حرکات آکروباتیک انجام می دهد. پدر بر اثر حادثه ای می میرد و او و برادرش برای گذران زندگی به شغل پدر روی می آورند.
در فهرست نویسندگان و کارگردانانی که با یک فیلمنامه در فجر بیست وششم حضور دارند، افراد بسیاری جای می گیرند که اشاره به فیلمنامه نویسان مستقل در میان آنها می تواند جالب توجه باشد. «محمدهادی کریمی» با فیلمنامه «انعکاس» رضا کریمی، «رضا مقصودی» و «نغمه ثمینی» با فیلمنامه «همیشه پای یک زن در میان است» کمال تبریزی، «فریدون فرهودی» با فیلمنامه «حس پنهان» مصطفی رزاق کریمی و اصغر عبداللهی با فیلمنامه «خواب زمستانی» سیامک شایقی فیلمنامه نویسان مستقل یک فیلمی هستند.
«حجت قاسم زاده اصل» با فیلمنامه «احضارشدگان» آرش معیریان، مسعود احمدیان با فیلمنامه «جعبه موسیقی» فرزاد موتمن، «مهران کاشانی» با فیلمنامه مشترک «آواز گنجشک ها» مجید مجیدی، «محسن طنابنده» با فیلمنامه مشترک «استشهادی برای خدا» علیرضا امینی، «هادی مقدم دوست» با فیلمنامه مشترک «تولدی دیگر» عباس رافعی و «سعید دولتخانی» با فیلمنامه مشترک «قرنطینه» منوچهر هادی از دیگر نویسندگانی هستند که در جشنواره بیست وششم فجر حضور دارند.
ضمن اشاره به این نکته که امسال از فیلمنامه نویس برگزیده سال گذشته یعنی «فرید مصطفوی» که برای فیلمنامه «خون بازی» به طور مشترک با «محسن عبدالوهاب»، «نغمه ثمینی» و «رخشان بنی اعتماد» سیمرغ گرفت، خبری نیست.همچنین نویسندگان مستقلی چون فرهاد توحیدی، پیمان قاسم خانی، مهدی سجاده چی و... که در جشنواره فجر سال گذشته نامزد بهترین فیلمنامه برای «روز سوم» بود، از غایبان جشنواره بیست وششم هستند.

منبع : روزنامه ابتکار