رنگین‌کمانی از آفتاب و واژه

● به‌بهانه‌ی سال‌روز تولد منوچهر همایون‌پور
دهم خرداد، سال‌روز ۸۲ سالگی تولد زنده‌یاد منوچهر همایون‌پور است كه اجرا و ساخت ترانه‌ها‌یی چون "در كنج دلم"، "ای گل چه زیباییم" و "لیلی" را در تاریخ هنر موسیقی ایران ماندگار كرد.
همایون‌پور در بروجرد متولد شد، ۱۹ سالگی به تهران آمد و پس از اندك زمانی با انتشار چند صفحه‌ی محلی كه اشعار فارسی بر آهنگ‌های آن سروده شده بود، نامی پیدا كرد. وی پس از نشر این صفحات به رادیو دعوت شد و همنشینی با بزرگانی چون حسین یاحقی، حسین تهرانی، احمد عبادی و ابوالحسن صبا را نیز درك كرد.
همنشینی و رفاقت همایون‌پور با حسین یاحقی تا جایی پیش رفت كه حسین‌خان، اثری زیبا را به نام "جوانی" كه در مایه‌ی افشاری تصنیف كرده و نواب صفای جوان نیز ترانه‌ای بر آن سروده بود، به همایون‌پور ۲۴ ساله داد تا بخواند.
گفته می‌شود او تصنیف را همراه با اركستر حسین یاحقی خواند كه به‌طور زنده از رادیو پخش شده است. از او نقل می‌كنند كه همواره از اینكه به‌دلیل پخش زنده، هیچ نسخه‌ی ضبط شده‌ای از تصنیف موجود نیست، اظهار تاسف و تاثر می‌كرده است.
"جوانی" بعدها با صدای زنده‌یاد حسین قوامی ضبط شد و به جاودانه‌های موسیقی ملی ایران پیوست، اما شاید كمتر كسی بداند كه این اثر را برای نخستین‌بار همایون‌پورخوانده است.
می‌گویند، همایون‌پور، خود، از میان آثارش بیش از همه تصنیف "در كنج دلم" علاقه‌مند بود. این تصنیف را وی بر غزلی از پژمان بختیاری ساخته و در سال ۱۳۲۹ خوانده است.
ساخت "اورتور" این تصنیف و تنظیم آن بر عهده‌ی استاد پرویز یاحقی، نوازنده‌ی ویولون، بوده كه در زمان اجرای آن تنها ۱۶ سال داشت.
پرویز یاحقی جزو معدود هنرمندانی بود كه همایون‌پور با اشتیاقی وصف ناشدنی از هنر او می‌گفت و تسلط بی‌چون و چرایش بر نغمه‌پردازی و نوازندگی را می‌ستود. اما اثر معروف دیگر همایون‌پور كه اتفاقا، آن نیز برای نخستین‌بار در سال ۱۳۲۹ خوانده شد، "نوای چوپان" نام داشت كه او خود، آنرا با الهام از یك ملودی محلی و با كند كردن ریتم و نیز ایجاد تغییرات ملودیك در آن ساخته بود.
نخستین اجرای این تصنیف با استفاده از شعری سروده‌ی "هوشنگ شهابی" بوده است. اما اجرای بعدی این تصنیف كه دركاست "دیروزی‌ها" موجود است، به سال ۱۳۳۷ بازمی‌گردد كه بنا به درخواست مسوولان وقت رادیو، با ترانه‌های جدید و زیبا از "شهر آشوب" بازسازی شد و ضبط شد.
علاوه بر آثاری كه ذكر آنها رفت و بخشی نیز در كاست "دیروزی‌ها" در بازار موسیقی موجود است، دو آواز اصفهان و دشتی به‌همراه پیانوی جواد معرفی، ویولون محمود تاج‌بخش و كلارینت سلیم فرزان از جمله آثار آوازی همایون‌پور به‌شمار می‌آیند.
به اذعان كارشناسان موسیقی، نظریه‌های وی در زمینه‌ی آواز و آثار آوازی یكی از مراجع مكتب اصفهان محسوب می‌شود.
همایون‌پور با عنایت ویژه به موسیقی فولكلور و همچنین ترانه‌های عامیانه، نقش كلام را بسیار برجسته می‌دیده و با توجه به جستارهایی كه همواره در دفتر و دیوان‌های شاعران داشت، معتقد بود شعر حتما باید پیام‌مند و دارای معانی معرفت شناسانه و مضامین اجتماعی مناسب باشد.
این استاد آواز تصنیف ایران، هفتم فروردین‌ماه ۱۳۸۵ در بیمارستان مهراد تهران درگذشت و در قطعه‌ی هنرمندان بهشت‌زهرا(س) آرام گرفت.

منبع : خبرگزاری ایسنا