اعلامیه ها و مفاد مرتبط با حق غذا

در خصوص حق غذا قمانین و دستورالعمل های زیادی عنوان شده اند كه در مواردزر به اهم آنها می پردازیم :
۱) بند اول - اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸
مفاد ۳، ۲۱ و ۲۳ و ۲۵اعلامیه جهانی نه فقط در موارد رعایت اصول کلی حقوق بشر و زندگی افراد جوامع مختلف جهانی است بلکه در خصوص تامین یک استاندارد کافی برای زندگی نیز بحث می کند.این استانداردها شامل حق غذا ،و حق استفاده از خدمات عمومی و تامین اجتماعی نیزمی باشند.[۱]
ماده ۲۰ سال عهد نامه ۱۹۵۵ برای رفتار با زندانیان حداقل حقوق استاندارد آب و غذای آنها را تعیین کرده است. کنوانسیون بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در سال ۱۹۶۶ طبق ماده های ۱-۳-۱۱-۱۲ مشخص شده است.
این پیمان مشخص کرده است كه " هیچ فردی نباید از داشتن وسایل شخصی خود منع شود" و این وظیفه دولت است که اقدامات لازم برای انجام مفاد قرار داد را انجام دهد. در این پیمان آمده که حقوق زن و مرد یکسان است و برای تمام مردم حق استفاده از آب و غذا با هم برابر است بنحوی که هیچکدام از گرسنگی رنج نبرند و دولت باید با ارایه برنامه ها و الزامات مناسب این حقوق را تامین نماید.در این پیمان نامه حفاظت از بچه ها جهت کاهش نرخ مر گ میر کودکان و نوزادان و کنترل بیماریها مقرر گشته است[۲].
۲) بند دوم - بیستمین جلسه مصوب در سال ۱۹۹۹
ماده ۱۲ بر اساس بیانیه عمومی [۳]GC۱۲ حق غذای کافی و آنچه که باید برای رفع نیاز های غذایی هر مرد و زن و کودکی تامین شود تعریف شده است. برای انجام این مورد ماده GC۱۲ تعهدات دولت رادر کمک به مردم طبق این حق روشن کرده است . اعلامیه GC۱۲ مفصل ترین و کاملترین سندی است که بر روی حق غذا تاکید می ورزد.
۳) بند سوم - جلسه بیست و نهم اعلامیه عمو می حقوق بشر، سال ۲۰۰۲
دراعلامیه عمومی شماره ۱۵ [۴] با اشاره به حقوق بشر در خصوص آب به عنوان مهمترین نیاز برای ادامه زندگی اشاره می شود . این امر بخاطر این واقعیت است که آب از نیاز های اصلی برای بقا و وجود می باشد و جایگزینی برای آن وجود ندارد.[۵]
در ۱۲ آگوست سال ۱۹۴۹ در کنوانسیون ژنو پروتکل دیگری برای راهكار های جهانی در مواردغیر جنگی (پروتکل ۱۱) تهیه شد و ماده ۱۴ در سال ۱۹۷۷ به آن اضافه گشت . این پروتکل حافظ قسمتی از حقوق انسانی است و"محرومیت غذایی شهر وندان به عنوان یک تکنیک جنگی" راممنوع می کنند.[۶]
۴) بند چهارم - کنوانسیون حقوق کودکان - ماده ۲۴ مصوب سال ۱۹۸۹
این پیمان برای حفاظت کامل از کودکان تهیه شده است. ماده ۲۴ پیمان مشخص کننده حق کودکان در بالاترین استاندارد بهداشتی است و بشدت نیز از آن حمایت کرده است.در این ماده آمده است كه"دولتها باید اقدامات لازم برای پایان دادن به مرگ و میر کودکان را انجام دهند و باید شرایطی را که سبب بروز نا خوشی و نوع تغذیه می شود را رفع نمایند.دولت ها باید آب و غذای کودکان را تامین کنند" .ماده ۲۴ حقوق مادران در رابطه با کودکان می باشد که "سلامتی و بهداشت قبل و بعد از زایمان با دسترسی به اطلاعات و آموزش را شرح می دهد و اعلام میكند كه "دولتها باید برای سلامتی بچه ها و تغذیه آنها و مزایای شیر دهی از پستان و موارد دیگری را به مادران بیاموزند."[۷]
اعلامیه ای در مورد حفاظت و بهینه سازی مصرف شیر مادر در سال ۱۹۹۰ اعلام شد. این اعلامیه می گوید "زنها حق دارند از شیر خودشان به فرزندانشان بدهند و کودکان حق دارند از زمان تولد تا ۴ الی ۶ ماهگی از شیر مادر بخورند".[۸]
۵) بند پنجم - اعلامیه جهانی طرح قانون تغذیه ۱۹۹۲:
اعلامیه به تامین غذا و جلوگیری از امراض برای کودکان با حمایت از شیر مادر تاکید می کند.
۶) بند ششم - اعلامیه رم در مورد امنیت غذای جهانی -سال ۱۹۹۶
این اعلامیه نیاز به امنیت جهانی غذا را مشخص کرده است.[۹]با شرکت سران دولتها در یک جلسه تصویبنامه ای مطرح شد که " حق هر فردی برای دسترسی به غذاهای مقوی و سالم باید تامین گردد و توجه به حق غذای کافی و حقوق اساسی هر کسی برای نجات از گرسنگی امری لازم الاجرا است."
این اعلامیه دولتها را متعهد کرد كه تا سال ۲۰۱۵ تعداد افراد مبتلا به سوء تغذیه را به نصف میزان کنونی برسانند.[۱۰]
۷) بند هفتم - اعلامیه رم در مورد امنیت غذای جهانی - سال ۱۹۹۶
نامه عملی اعلامیه رم شامل هفت نظریه است که بوسیله دولتهای شرکت کننده برای کاهش افراد مبتلا به سوء تغذیه جهان تهیه شده است. ماده ۷۰۴ به عنوان طرحی جامع برای دسترسی به غذای کافی است.[۱۱]
در سال ۲۰۰۰ گزارشی مخصوص در مورد حق غذا بوسیله سازمان ملل متحد ارایه شد که به عنوان یک گزارش شغلی برای کسب اطلاعات در مواردی از مفاد پیمان حق غذا و آب پاک است . گزارشگران از کشورهای مختلف بازدید نموده و هر سال برای کمسیون عالی حقوق بشر جامعه ملل متحد گزارش تهیه می کنند.یک ماده واحد برای اجازه کار گزارشگران تهیه شده است.
۸) هشتم - منشوراتحادیه افریقا:
منشور افریقا در رابطه با حقوق و رفاه کودکان ۱۹۹۰ ماده ۱۴ به کلیه اعضاء دستور می دهدکه از بهترین و بالاترین توانایی خود با استفاده از منابع موجود برای حقوق کودکان و سلامت و تغذیه و آب سالم برای آنها اقدام کنند.
۹) نهم - شورای اروپا:قانون اروپایی تامین اجتماعی ۱۹۶۴
ماده ۴۲ به غذای کودکان اختصاص داردبند ۱ ازقسمت ۵ می گوید "دولتها باید آب و خدمات بهداشتی را فراهم کنند."
۱۰) بند دهم - سازمان های ایالات متحده[۱۲])
▪ چهارچوب عملی سازمانهای ایالات آمریکا - ۱۹۴۸:
درماده ۳۴این چهارچوب عملی ماده دست یابی به تغذیه کافی بوسیله افزایش تولیدات و قابلیت دسترسی و تنوع تولیدات را تضمین می کند.[۱۳]
۱۱) بند یازدهم - کنوانسیون حقوق بشر آمریکا در رابطه با حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و ماده ۱۲ پروتکل سن سالوادر- ۱۹۸۸ - تشخیص حقوق بشر برای تغذیه کافی ،
درپروتکل الحاقی کنوانسیون حقوق بشر آمریکا و ماده ۱۲ پروتکل سن سالوادر آمده است كه دولتها باید اقدامات برای افزایش غذا از طریق بهبود تولید و توزیع را انجام دهند.
۱۲) بند دوازدهم - اعلامیه رم و ریو در مورد غذا در سال ۱۹۹۶
طبق ماده ۱ کنفرانس جهانی در مورد بانوان[۱۴] ،هر زن و مردی و کودکی برای تامین رشد جسمی و فکری کامل دارای حق رهایی از گرسنگی و حق رهایی از سوء تغذیه است .
در این اعلامیه آمده است كه حدود ۸۰۰ میلیون نفر انسان در کشور های در حال توسعه و در اجتماعات فقیربرای تامین نیاز های اساسی خود دسترسی به غذای کافی ندارند
و بیشتر کودکان در دوران تولد و پس از آن از بیماریهای متاثر از تولد و عدم تغذیه کافی و نهایتا از سوء تغذیه و عقب ماندگی ذهنی و کوری رنج می برند زیرا غذای کافی ندارند تا تمام نیاز های بدنی خود را تامین کنند.
۱۳) بند سیزدهم - اعلامیه حقوق بشر رم در مورد غذای جهانی در سال ۱۹۹۶
در این اعلامیه آمده است كه "در هر جامعه ای باید اقدامات لازم برای توسعه موادغذایی وبهبود سطح زندگی انجام گیرد . دولتها بایداز طریق ارتقای کشاورزی غذای کافی را تامین نموده و نیاز کشورها را برای دسترسی به رسیدن به خط مشی اقتصادی در سیستم تامین غذا تامین نمایند. عامل اصلی در تامین غذا افزایش تولیدات کشاورزی از طرق قابل قبول و اتخاذ روش های مناسب دربکار گیری خدمات مردمی برای تامین غذای کافی است."
درپاراگراف ۸ بخش ۳ و بخش ۱۴ پاراگراف ۶ اعلامیه حقوق بشر رم در مورد غذای جهانیآمده است كه" فقدان غذا و توزیع نا درست غذا برای دختران و بانوان اثر منفی روی سلامتی آنها دارد. تامین بهداشت مناسب از اصول کلی سلامتی آنهابه شمار آمده واز اصول کافی برای رفع سوء تغذیه می باشد و باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد . باید مطمئن شویم که دختران همیشه از تغذیه واطلاعات مربوط به آن و خدمات متناسب بهره مند هستند و باید در دستگاههای دولتی برنامه های غذایی و امنیت غذایی ملی و ایجاد برنامه های غذایی به منظور بهینه سازی وضع تغذیه دختران و بانوان موردتوجه قرار گیرد."
طبق آمارهای مربوط به سوء تغذیه اعلامیه حقوق بشر رم در مورد غذای جهانی در میان کودکان در نیمه سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۰ ، کمبود آهن و کم خونی در بدن دختران و بانوان به عنوان یك مشكل مهم اعلام شد.
همچنین دراعلامیه حقوق بشر رم در مورد غذای جهانی اعلام شده كه "بهداشت مردم و کیفیت زندگی آنها در مرکز کوششهای جهانی برای توسعه بهبود وضع مردم قرار دارد. بنابراین نظر ما این است که خط مشی هایی در سطوح بالای استاندارد های بهداشتی به عنوان عملیات مفید برای دسترسی به غذا و تغذیه اتخاذ شود . دولت هاباید باراهكار های مناسب نیاز ها ی دختران و بانوان و کودکان را تامین کنند چون این بخش از جامعه همیشه بیشترین آسیب را از فقرتجربه مینمایند.( صفحات ۱۱۶-۳۶)
همچنین اسنادی از کنفرانس حقوق بشر در باره حقوق مردان در اعلامیه در بارسلونا ۱۹۹۲ از طرف [۱۵]سازمان خوار و بار جهانی ،سازمان بهداشت خانواده، کنفرانس بین المللی تغذیه ICN [۱۶]۱۹۹۲ وآخرین تلاش ها در دور اروگوئه در سال ۱۹۹۴ ، کنفرانس جهانی اعلامیه کیو تو ۱۹۹۵ و چهار مین کنفرانس تکنیکی در خصوص منابع گیاهی در اعلامیه ۱۹۹۶ موجود است .كه بر امین غذا براب زنان و كودكان آسیب پذیر تاكید دارند.
۱۴) بند چهاردهم - قانون حق غذا در فاصله زمانی آوریل ۲۰۰۰ تا مارس ۲۰۰۲ افریقای جنوبی
این قانون با در نظر گرفتن برقراری حقوق اجتماعی اقتصادی برای تمام مردم آنها را قادر می سازد تا از تمام جنبه های دیگر حقوق اجتماعی لذت ببرند .
كمیته حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد میگوید "تامین غذای كافی به اندازه ایكه نیازهای رژیم غذایی را تأمین نموده و عاری از مواد و ترکیبات مخرب بوده و مطابق با شاخص ها و استاندارد فرهنگی جامعه ای باشدجزو اهداف اصلی این کمیته میباشد[۱۷] . حق داشتن آن مقدار غذا كه انسان را از گرسنگی بدور دارد به عنوان هسته اصلی حد اقل سطح قانونی"حق غذا"به شمار می آید.[۱۸]
راهنمایی های مربوط به استراتژی های برخورد با فقر و تامین حقوق انسانی میگوید "حق داشتن غذا مانند تمام حقو ق فیزیكی و دسترسی به وضع مناسب اقتصادی برای غذای كافی یا وسایلی برای دسترسی به آن باید برای تمام مردم فراهم شود". همچنین اعلام شده است که حق غذا باید به عنوان "حق تغذیه فرد به دست خود" و نه "به دست دیگران "استنباط شودو فرد به حقوق غذایی خود یعنی غذای كافی از نظر مقدار كافی برای رژیم های غذایی كافی باشد به آن اندازه كه از نظر فرهنگی جامعه قابل قبول باشد دست یابد.
این قانون میگوید "دولت باید در منابع قابل دسترس خویش به منظور دستیابی به اهداف واقعی "حق دستیابی به غذا" از اقدامات عاقلانه قانونی و سایر اقدامات حمایتی مناسب استفاده نماید.[۱۹] .
حق استفاده از غذای كافی مانند حقوق دیگر ابناء بشر از الزامات دولت در چهار ماده در صفحه ( ۲) ۷ قانون آمده است . و جنبه های آن دسترسی به غذای كافی است . این الزامات در برگیدنده دسترسی به غذای كافی است .

[۱] - universal declenation of human rishts ۱۹۸۴
[۲] - standard mininmum rules for tneatment of prisoners۱۹۵۵- Art۲۰j
[۳] (general commentGC۱۲ -۱۹۹۹
[۴] = GC۱۵=General Comment ۱۵
[۵] - General comment۲۰۰۲
[۶] - protocol Additional to Geneva ۱۹۴۹-۱۹۷j
[۷] - Convention on the Rights of the Child ( article ۲۴ – ۱۹۸۹)
[۸] - Innocentic Decleration on Protection ۱۹۹۰
[۹] - World Decleration and …۱۹۹۳
[۱۰] - Rome Declaration Food security۱۹۹۶
[۱۱] - World Food Summit Plan of Actiona۱۹۹۶
[۱۲] =(OAS) (Organization of American States)
[۱۳] - Charter Of the Organization Of American States ۱۹۴۸
[۱۵] = FAO
[۱۶] =ICN=International Conference Of Nutrition
[۱۷] CESCR General Comment ۱۲ (The right to food),op,cit,para۱۲:
[۱۸] Economic accessibility
[۱۹] Ibid ,para ۹۲

منبع : مؤسسه تحقیقاتی ایران زمین پارسیان