شبکه ای از جنس بدن انسان

شبكه های داده ها می توانند انواع و اقسام گوناگونی داشته باشند. آنها می توانند با استفاده از برج هایی كه پرچم های رنگارنگ بر فرازشان آویخته شده، كبوترهای نامه بر، پالس های الكتریكی عبوركننده در امتداد سیم ها یا تشعشعات فوق العاده لیزری در امتداد فیبرهای نوری ساخته شوند. اما شاید عجیب تر از همه ایده استفاده از خود بدن انسان به عنوان یك شبكه باشد. اگرچه عجیب به نظر می رسد، اما سیستم هایی كه از بدن انسان برای ایجاد ارتباط بین اسباب گوناگون استفاده می كنند هم اكنون در دسترس قرار دارند و حتی می توانند كاملاً سودمند باشند.پیشگام این راه، یك غول صنعتی ژاپنی به نام ماتسوشیتا است. سپتامبر پیش، «سیستم ارتباطی لامسه ای» با شعار «انتقال داده ها از طریق نوك انگشتان» توسط مسئولان این شركت به كار انداخته شد. این سیستم به بیان ساده به كاربران خود اجازه می دهد تا با لمس یك دستگاه (Device) اطلاعات لازم را از حافظه آن برداشت كنند. این اطلاعات سپس در یك دستگاه جمع و جور كه بر روی یك دستبند قرار گرفته است ذخیره می شود و در صورت تمایل كاربر با لمس یك دستگاه دیگر به حافظه آن انتقال می یابد. جریانات بسیار ضعیف برای انتقال داده ها در سراسر سطح پوست مورد استفاده قرار می گیرند و سرعت انتقال فقط ۷/۳ كیلوبیت بر ثانیه است كه بسیار آهسته تر از سرعت آن در یك مودم شماره گیر (Dial-up modem) ارزیابی می شود.حتی با وجود این، یك كارخانه ژاپنی به نام «تارائوكا سیكو» كه سرمایه گذاری روی دستگاه های اندازه گیری را سرلوحه اهداف خویش قرار داده است تركیب فناوری یاد شده را در خطوط تولید ترازو، ثبت كننده و چاپگر الكترونیكی اش وارد كرده است. این سیستم ها با توانایی ورود داده ها بدون فشار دادن كلید عملاً مورد استقبال فروشنده هایی قرار گرفته اند كه با كالاهای حجیم از قبیل تكه های بزرگ گوشت و ماهی سر و كار دارند و الصاق باركد را برای تسهیل شناسایی آنها مناسب نمی بینند. این فناوری به طور آزمایشی در چند انبار ماتسوشیتا مورد بهره برداری قرار گرفته است، ضمن اینكه سخنگوی شركت از امیدهای فراوان مسئولان آن برای استعمال بیشتر این فناوری در آینده می گوید. ماتسوشیتا قصد دارد تا همه مدارات لازم را تا پایان امسال بر روی یك تراشه واحد خلاصه كند.
• امنیت در اولویت قرار دارد
Skinplex سیستم مشابه دیگری است كه توسط یك شركت تازه كار آلمانی به نام Ident Technology با هدف استعمال در كاربردهای امنیتی طراحی شده است. شما دستگاهی با یك كد شناسایی منحصر به فرد را كه مثلاً در ساعت یا عینك تان جاسازی شده است با خود حمل می كنید. این كد به محض اینكه شما یك دریافت كننده Reciever) ) را كه مثلاً درون درب یك خودرو كار گذاشته شده است لمس می كنید از طریق پوست تان انتقال می یابد. به گفته «استفان دونات» كارمند Ident Technology شیوه نوین انتقال داده ها از طریق بدن انسان در قیاس با یك فوب كلیدی بی سیم از امنیت بیشتری برخوردار است، زیرا سیگنال ها یا همان علائم رها شده در فضا به هیچ وجه توسط یك دستگاه استراق سمع در همان نزدیكی ها قابل تجسس نخواهند بود. از این رو، معضل تأمین امنیت در سیستم های ارتباطی با توسل به این فناوری تا حد قابل ملاحظه ای برطرف خواهد شد.علاوه بر مزایای امنیتی بالقوه، انتقال داده ها از دستگاهی به دستگاه دیگر از طریق پوست كاربر عملاً معضل تداخل امواج رادیویی را نیز به موازات گسترش سایر ابزارآلات «شبكه شخصی» كه بر فناوری های دایر بی سیم Wi-Fi و Bluetooth استوارند به حاشیه می راند. با تمام این اوصاف، چرا استقبال چندانی از این فناوری به عمل نیامده است؟ چند دلیل برای این وجود دارد كه یكی از آنها تازه بودن فناوری مورد اشاره است. به عنوان مثال، غول كامپیوتری Microsoft تازه در ژوئن سال گذشته توانست امتیاز انحصاری آن را برای انتقال داده ها از طریق پوست به دست آورد. معضل دیگر، نیاز این فناوری به برقراری تماس مستقیم با اسباب گوناگون است. فرستادن موسیقی به مجموعه ای از هدفون ها از طریق پوست عملاً امكانپذیر است، اما بدین معنا است كه دستگاه پخش كننده موسیقی باید توسط پوست لمس شود. نگرانی های بهداشتی در مورد تلفن های همراه و سایر منابع پرتوزا نیز معضل دیگری است كه آمادگی كامل مردم را برای پذیرفتن ایده انتقال سیگنال ها از طریق پوست بدن زیر سئوال می برد. «توماس زازوفسكی» محقق شاغل در «موسسه فناوری فدرال سوئیس» در زوریخ ضمن بیان این مطلب بر لزوم اندیشیدن پیرامون راه های غلبه بر این قبیل معضلات تأكید می كند. علاوه بر همه موارد فوق، سرعت داده های قابل وصول نیز ممكن است بسیار آهسته بوده و در نتیجه ما را با معضلات تازه ای روبه رو سازند.
• رفع موانع با بهینه سازی فناوری
بسیاری از این اشكالات و موانعی كه بر سر راه تكثیر فناوری مورد اشاره قرار گرفته اند طرف توجه NTT غول ارتباطات از راه دور ژاپن واقع شده اند. به جای عبور دادن یك جریان الكتریكی از پوست، فناوری ابداعی NTT موسوم به RedTacton كه در فوریه گذشته كار خود را آغاز كرد با القای نوسانات كوچك در حوزه الكتریكی موجود اما بسیار ضعیف بدن كار می كند كه تا حد زیادی شبیه همان كاری است كه رادیو هنگام مدوله كردن یك موج حامل برای انتقال صدا انجام می دهد. این بدان معنا است كه انتقال دهنده (Transmitter) نیازی به برقراری تماس مستقیم با پوست ندارد، بلكه می تواند در یك جیب یا كیف پول باشد. این فناوری در صورت قرار گرفتن در لایه های چندگانه لباس كه فاصله واقعی آن را از بدن به بیش از ۲۰ سانتیمتر می رساند باز هم قادر به انجام وظیفه خواهد بود.دریافت كننده (Receiver) گرداگرد یك كریستال الكترو اپتیك قرار می گیرد كه خواص اپتیكال یا نوری آن به تناسب تغییرات حوزه الكتریكی بدن تغییر می یابد. این تغییرات به وسیله یك حسگر لیزری و یك حسگر نوری كشف می شوند و داده های انتقال داده شده می توانند سپس مورد بهره برداری قرار داده شوند. NTT می گوید داده ها با نرخ ۱۰ مگابیت بر ثانیه قابل انتقال هستند و بدین ترتیب بدن كاربر با ظرفیتی معادل ظرفیت یك شبكه Ethernet اداری قادر به انتقال داده ها است.فناوری مورد اشاره در بالا می تواند همه انواع كاربردها را داشته باشد، زیرا این فناوری با اشیای بی جان از قبیل دیوارها، كف محوطه ها، اثاثیه منزل و حتی آب نیز كار می كند. به عنوان مثال، شما می توانید فایل های موسیقی را از حافظه رایانه شخصی خود به یك پخش كننده موسیقی در جیب تان انتقال دهید و در حالی كه پشت میز تحریرتان نشسته اید از شنیدن صدای آن لذت ببرید؛ یا شما می توانید قفل یك در را با لمس كردن آن بگشایید. NTT به خود می بالد كه هیچ نیازی به وارد كردن كارت های هوشمند در محل های ویژه یا گیج شدن در لابه لای انبوهی از كابل ها برای فراهم ساختن زمینه لازم جهت برقراری یك ارتباط سالم و ایمن بین دو دستگاه RedTacton نخواهد بود.
• آینده ای روشن در انتظار است
«یان پیرسون» یك متخصص برنامه ریزی برای آینده در كارخانه BT كه متصدی ارتباطات راه دور بریتانیا است می گوید: «آینده ارتباطات استوار شده بر محوریت بدن انسان، خوب به نظر می رسد.» او در ادامه می افزاید: «ساختن دستگاه های بسیار پیشرفته ای كه درون پوست یا روی پوست یك شخص قرار می گیرد و امكان برقراری ارتباط بین دو دستگاه یا ارتباط این دو با یك دستگاه ثالث را در نزدیكی سطوح بیرونی بدن فراهم می سازد میسر خواهد بود. درست همانطوری كه دسترسی به اینترنت دارای پهنای باند زیاد به برقراری ارتباط مناسب بین كارپرداز خطوط تلفن و مشترك اینترنت بستگی دارد، برقراری شبكه انتقال داده ها با محوریت بدن انسان نیز می تواند در صورت مجهز بودن به ابزار كافی به تحقق یكی از آرزوهای دیرین فعالان حوزه ارتباطات انجامیده و به یكی از اصلی ترین رویاهای آنها جامه عمل بپوشاند.»خوب است. تعبیر رویایی همچون رویای بالا شاید یك گام استثنایی در راه برقراری ارتباطات ایمن و قابل اعتماد باشد. «گوردون بل» محقق برجسته فعال در «مركز تحقیقاتی ناحیه خلیج مایكروسافت» در سان فرانسیسكو می گوید: «اینكه آیا بهره گیری از حوزه الكتریكی بدن انسان برای انتقال داده ها اجتناب ناپذیر خواهد بود پاسخی كاملاً روشن دارد. من تردیدی ندارم كه در آینده شاهد پیشرفت های بسیار خوبی در این زمینه خواهیم بود.» او در عین حال می افزاید: «البته لااقل تا پنج سال دیگر نخواهیم توانست ارزیابی دقیقی از توانایی های بالقوه این فناوری ارائه دهیم، زیرا ظهور یك استاندارد قابل اعتنا در این حوزه نیازمند زمانی نسبتاً طولانی خواهد بود.» پرسشی كه در پایان به ذهن ما خطور می كند این است كه نام استاندارد جدید را چه خواهند نهاد. در پاسخ باید گفت همانطوری كه پیشتر اعلام شد فناوری تازه در واقع تركیبی از فناوری های كهنه و نو در حوزه ارتباطات از راه دور است. با این حساب، شاید الصاق نام هایی همچون Wi-Skin یا Body-Fi یا حتی Blueskin دور از تصور نباشد.

منبع : روزنامه شرق