ناهنجاری پشت کج یا اسکولیز

تمایل و انحنای ستون مهره ها به یكی از طرفین چپ یا راست بدن،پشت كج یا اسكولیز نامیده می شود.در این ناهنجاری،عضلات یك سمت بدن كوتاه و منقبض شده و عضلات سمت دیگر بدن شل می شوند و به همین علت ستون مهره ها با تحمل یك انحنا به سوی پهلوی دیگر تغییر شكل پیدا می كند.البته ناهنجاری دیگری نیز شبیه همین عارضه در اثر انحنای ستون مهره ها به یك سمت بدن همراه با چرخش طولی مهره ها كه ناشی از یك نوع تغییر ساختمانی در استخوانهای اندام تنه است،به وجود می آید.
در این ناهنجاری ابتدا ستون مهره ها به شكل كمان به یك سمت بدن منحرف می گردد و در صورتی كه از حركات اصلاحی و درمانی مناسب در پیشگیری و درمان آن استفاده نگردد،انحراف و تغییر شكل ستون فقرات پیشرفت كرده و حالت انحنای S گونه پیدا می كند پیدایش انحنای پیشرفته در ستون مهره ها صرفا به دلیل ضعف عضلات نگهدارنده آنها نبوده و عوامل دیگر مانند:نرمی استخوان و اختلالات متابولیسم كه معمولا در سنین كودكی اتفاق می افتد سبب بروز این بیماری می شوند.به طور كلی در نا هنجاری پشت كج اعم از نوع ساده و یا پیشرفته ،ستون فقرات توانایی خود را در نگهداری وزن بدن از دست می دهد و وضعیت طبیعی محفظه قفسه سینه و طرز قرار گرفتن ارگانهای داخل آن را مختل و غیر طبیعی می سازد و همین امر سبب بروز برخی از ناهنجاریهای ارگانیكی نیز در افراد مبتلا می گردد.در نوع پیشرفته پشت كج ،فشار وارد بر اعصابی كه از میان مهره ها عبور می كند افزایش می دهد و مشكلات و ناراحتیهای دیگر را به وجود می آورد.
● از شیوه های تشخیص و بررسی پشت كج به دو روش زیر اشاره می كنیم:
۱) بیمار بدون لباس و از طرف سینه به دیوار می چسبد،سپس به موازات شانه های او خطوطی را بر روی دیوار رسم می كنیم .دو خط مذكور را با خط كش به هم وصل می نمائیم.اگر خط رسم شده با خط افق (سطح زمین)موازی باشد.نشان دهنده این است كه فرد هیچگونه انحرافی در ستون مهره ها ندارد.در غیر این صورت ،وجود زاویه بین خط ترسیم شده با افق ،احتمال عارضه پشت كج است شدت ناهنجاری به زاویه خط شانه وافقی بستگی دارد.
۲) در این آزمایش ،چنانچه اشخاص مبتلا به پشت كج روی یك تخت یا میز سفت به پشت بخوابند ،كجی موجود در ستون مهره ها به طور موقت از بین خواهد رفت در صورتی كه بدن را در حال ایستاده كاملا شل و آزاد نگهدارد كجی ستون فقرات آنان به راست یا به چپ بخوبی نمایان خواهد شد.در این صورت فرد مبتلا به پشت كج ساده بوده و می تواند با اعمال حركات اصلاحی نسبتا درمان گردد.
● نشانه های ناهنجاری پشت كج
▪ افراد مبتلا به پشت كج معمولا دارای مشخصات ویژه ای به شرح زیر هستند
۱) ارتفاع شانه ها نابرابر بوده و یك شانه از شانه دیگر بلندتر است .
۲) لگن خاصره به یك طرف بدن متمایل می گردد.
۳) فاصله بین دست و بدن در سمتی كه شانه پائین تر است از طرف مقابل بیشتر است.
۴) عضلات قسمت مقعر ستون مهره ها،كوتاه شده و منقبض می گردند.
۵) عضلات قسمت محدب ستون مهره ها ،كش یافته و شل می شوند.
● روش درمان پشت كج
برای درمان این ناهنجاری ابتدا با انجام حركات و نرمشهایی كه موجب تحرك در ستون مهره ها می شوند باید نسبت به ایجاد جنبش پذیری بیشتر اقدام كرده و با انجام حركاتی كه بتواند ستون مهره ها را به سمت جلو،عقب،طرفین و چرخش وادار نماید در جهت افزایش انعطاف پذیری و نرم كردن این مفاصل گام برداشته شود.
عضلات درگیر در پشت كج نیز می بایست مورد مداوا و حركت درمانی واقع شوند و با كشش عضلات راست كننده ستون مهره ها و عضله مایل شكمی كه در اثر انحنای ستون فقرات كوتاه و منقبض شده اند و همچنین تقویت عضلات بخش محدب تنه و عضلات پشت و توسعه قابلیت ارتجاعی آنها در جهت اصلاح انحنای ستون فقرات اقدام گردد.
● حركت اصلاحی ناهنجاری پشت كج:
۱) با نگهداشتن یك تكه پارچه و یا چوب در بین دستها،سعی می كنیم تا بدن را به سمت چپ و راست هم كنیم و پس از هر حركت به حالت اولیه باز گردیم.
۲) با پاهای باز می ایستیم و دستهایمان را كنار بدن كشیده نگه می داریم سپس با خم شدن به طرفین سعی می كنیم تا دستهایمان را به مچ پاها برسانیم و بازگردی
۳) دوبدو روبروی هم می ایستیم و دستهایمان را در بالای سر می گیریم،سپس با چرخش دستها و بدن یك دور كامل بر روی پاها چرخیده و دوباره روبروی هم قرار می گیریم.

منبع : باشگاه فرهنگی ورزشی پیام