فراوانی نسبی استئوپروزیس در جانبازان قطع نخاعی و ارتباط آن با میزان مصرف کلسیم غذایی

● مقدمه:
عدم تحرک در کنار عوامل دیگر در بیماران دارای آسیب نخاعی منجر به استئوپروزیس (پوکی استخوان) می شود. این عارضه اندکی بعد از آسیب آغاز می گردد. با توجه به شرایط جانبازان قطع نخاعی از نظر تحرک و احتمال آسیب های موضعی در این مطالعه قصد داریم تا میزان فراوانی استئوپروزیس در این گروه از بیماران و ارتباط آن با میزان کلسیم دریافتی روزانه و سایر عوامل همراه را بررسی نماییم.
● روش کار:
این مطالعه مقطعی بر روی ۲۷ نفر از جانبازان دارای قطع نخاع در سطوح گردنی یا کمری بستری شده در بیمارستان بقیه اله (عج) در سال ۱۳۸۲ انجام گرفته است. از کلیه بیماران اطلاعات دموگرافیک، میزان کلسیم رژیم غذایی، عادات زندگی و داروهای مصرفی در ارتباط با استئوپروزیس با استفاده از شرح حال بالینی به دست آمد و برای کلیه بیماران سنجش دانسیته استخوانی در نواحی فمورال و لومبار و طبقه بندی آن بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی انجام گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و در نظر گرفتن سطح معنی داری p<۰.۰۵ آنالیز شدند.
● نتایج:
از ۲۷ بیمار مورد مطالعه ۲۶ نفر مرد و ۱ نفر زن؛ در مجموع با میانگین سنی ۴۱.۱ سال و SD=۴.۵ بود و مدت زمان داشتن ضایعه نخاعی ۴±۲۰.۱ سال بودند. در ۷۴.۱ درصد بیماران ناحیه ضایعه در سطوح کمری و در ۲۵.۹ درصد در سطوح گردنی قرار داشتند. میانگین T Score فمور در این بیماران ۲.۱۶±۲.۲۴ بود و بر اساس آن ۱۴.۸ درصد بیماران استئوپروتیک و ۷۰.۴ درصد استئوپنیک بودند. در حالی که میانگین T Score کمری در این بیماران ۰.۱۶±۱.۵۳ بود و بر اساس آن تنها ۲۲.۲ درصد بیماران استئوپنیک، ۳.۷ درصد استئوپروتیک و بقیه نرمال بودند. ۹۲.۹ درصد افراد استئوپروتیک و ۵۵.۶ درصد افراد استئوپنیک بر اساس سنجش تراکم استخوان فمور دارای مصرف کلسیم روزانه کمتر از ۴۰۰ میلی گرم در روز بوده اند (P=۰.۰۲۳) با وجود همبستگی معنی دار بین T Score فمور و کمر (P=۰.۶۲۷, P=۰.۰۰۱)، تقسیم بندی افراد برای تشخیص استئوپورز و استئوپنی بر اساس این دو معیار ارتباط آماری معنی داری یافت نشد (P=۰.۵۱۸).
● بحث:
در این مطالعه مشخص شد که در جامعه مورد مطالعه، میزان بروز تغییرات استئوپروزیس بیش از میزان آن در افراد معمول جامعه می باشد. این افراد با این که به خاطر بی تحرکی دارای خطر بیشتر ابتلا به کاهش دانسیته استخوانی هستند، با این حال، رفتارهای تغذیه ای متناسب با وضعیت خود ندارند و مشاهده شد که افراد دارای تغییرات پیشرفته تر کاهش دانسیته استخوانی در عین حال دارای مصرف کمتر کلسیم روزانه نیز بوده اند. به دلیل وضعیت خاص بی تحرکی و کاهش دانسیته استخوانی این بیماران و از آنجا که به دلیل شکستگی های کوچک قبلی رخ داده در مهره های کمری دانسیتومتری استخوان در این ناحیه میزان تراکم استخوانی را به صورت کاذب بیش از حد نشان خواهد داد، به نظر می رسد، در این دسته از بیماران استفاده از دانسیتومتری فمور و تشخیص بر اساس آن روش مناسب تری باشد.

مجید رمضانی
مسعود احمدزاداصل

منبع : پایگاه اطلاعات علمی