استنلی و آیریس - STANLEY & IRIS

سال تولید : ۱۹۹۰
کشور تولیدکننده : امریکا
محصول : لانتانا و مترو ـ گلدوین ـ مایر)
کارگردان : مارتین ریت
فیلمنامه‌نویس : هاری یت فرانک جونیر و اروینگ راوچ
فیلمبردار : دانلد مک آلپاین
آهنگساز(موسیقی متن) : جان ویلیامز
هنرپیشگان : حین فاندا، رابرت دنیرو، سوزی کورتس، هارلی کراس، جیمی شریدان، مارتا پلیمپتن، فیودور شالیاپین و جولی گارفیلد
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۴ دقیقه


ـ ̎ آیریس̎ (فاندا) که به تازگی شوهرش را از دست داده، در یک نانوائی بزرگ کار می‌کند. او همراه با دو فرزندش، ̎کلی̎ (پلیمپتن) و ̎ریچارد̎ (کراس) و خواهر بی‌کارش، ̎شارون̎ (کورتکس) و شوهر خواهر بی‌عارش در یک خانه زندگی می‌کند. ̎کلی̎ اعلام می‌کند باردار است، تنش در خانواده بالا می‌گیرد. اما یکی از جنبه‌های امیدوار کنندهٔ زندگی ̎ آیریس̎ آشنائی و صمیمیتش با ̎استنلی̎ (دنیرو)، مرد مهربانی است که در کافه تریای نانوائی کار می‌کند. ̎ آیریس̎ رفته رفته متوجه مسائل عجیبی در زندگی ̎استنلی̎ می‌شود و پی می‌برد که او سواد ندارد. وقتی رئیس کارخانهٔ نان‌پزی متوجه این موضوع می‌شود، ̎استنلی̎ را از کار اخراج می‌کند.
̎استنلی̎ که بی‌کار و بی‌خانمان شده، از ̎ آیریس̎ می‌خواهد تا به او خواندن و نوشتن یاد بدهد.
ـ آخرین فیلم ریت پیش از مرگش در همین سال ۱۹۹۰، یک عاشقانهٔ آرام و روان است که هرچند داستانی تخت و بسط نیافته دارد اما به واسطهٔ حضور دو بازیگر قدرتمندش، یعنی فاندا و دنیرو فیلم جذاب و گرمی شده است. ریت که تنها یک بار در دههٔ ۱۹۶۰ (برای هاد، ۱۹۶۳) کاندیدای دریافت اسکار بهترین کارگردانی شده بود، در این آخرین فیلم خود هم سعی دارد از همان فضای جادوئی درام‌های عاشقانهٔ کلاسیک بهره ببرد و در این راه تا حد زیادی موفق است. موسیقی شنیدنی ویلیامز و برخی ریزه‌کاری‌های فیلم‌نامه در شکل دادن رابطه عاطفی داستان که حاصل کار دو فیلم‌نامه نویسی است که پیش‌تر هم با ریت کار کرده‌اند، از ویژگی‌های استنلی و آیریس است.