دستگاه مبدل لنگر(گیرباکس)

(در ابتدا لازمه که مفهوم لنگر رو براتون توضیح بدم : لنگر عبارتست از حاصل ضرب نیرو در تصویر نیرو بر خط عمود بر محور حرکت و واحد اندازه گیری ان پوند فوت است.)
یک موتور در تولید لنگر دارای توانایی در حد معینی می باشد. یعنی یک موتور بر حسب انرژی حرارتی تولید شده در درون خود قادر است تا حداکثر لنگر معینی را در تبدیل انرژی حرارتی به انرژی مکانیکی تولید نماید و با توجه به اینکه با بالا رفتن دور موتور لنگر موتور افزایش می یابد ولی این افزایش لنگر برای هر نوع موتور حد و حدود معینی دارد. یعنی منحنی افزایش لنگر برای هر موتور میزان ماکزیممی دارد و از ان میزان اگر هر چقدر دور موتور افزایش یابد لنگر علاوه بر اینکه بیشتر نمی شود بلکه منحنی ان قوس نزولی طی می کند و این به خاطر ان است که در دورهای بالاتر استهلاک و پرت انرژی بیشتر می شود. در عین حال راننده در طول رانندگی اکثرا به لنگری بالاتر از لنگر تولید شده توسط موتور احتیاج پیدا میکند. مثلا هنگام رانندگی راننده می خواهد باری را از سربالایی بگذراند . بنابراین مهندسین لزوم طراحی و ساخت و کاربرد دستگاهی را که این مسئله را در خودرو حل نماید احساس کرده اند و در این رابطه دستگاه مبدل قدرت طراحی و ساخته و در خودرو به کار رفته است . باید توجه نمود که برعکس این مسئله هم صادق است و راننده در بعضی مواقع احتیاج به سرعت بیشتر دارد. بدین علت در طراحی دستگاه مبدل لنگر هردو مورد فوق در نظر گرفته می شود. حال در طول پیشرفت صنعت اتومبیل سازی و به طور کلی در مسیر پیشرفت تکنولوژی سیستمهای انتقال قدرت چه در بخش صنایع اتومبیل و چه در دیگر صنایع انواع مختلفی از دستگاه های مبدل لنگر همانند دستگاه های مبدل لنگر مکانیکی یا دستی و دستگاههای مبدل لنگر هیدرولیکی طراحی و ساخته و به کار می رود. لیکن با توجه به اینکه یکی از امتیازات صنعت سادگی تکنولوژی ان است ساده ترین و ارزان ترین تکنولوژی دستگاه تبدیل لنگر دستگاههای مبدل لنگر مکانیکی یا دستی می باشند که ان را جعبه دنده یا گیرباکس می نامند.
قسمتهای مختلف دستگاه مبدل لنگر(گیرباکس) به شرح زیر می باشد:
۱) شفت کلاچ :
این قطعه در عین حال که جزو دستگاه کلاچ می باشد یکی از قطعات گیرباکس نیز می باشد و وظیفه ی ان دریافت لنگر تولید شده توسط موتور از طریق کلاچ و انتقال ان به گیرباکس می باشد. معمولا جنس ان از الیاژ فولاد تفویت شده بوده و یک سر ان که به کلاچ متصل می شود به صورت هزارخار و یا شیارهای طولی بوده که به صورت عمود به صفحه ی کلاچ متصل می شود و سر دیگر ان به دنده ی کلاچ متصل و یکپارچه شده است.
۲) دنده ی کلاچ :
این دنده نیز که به انتهای شفت کلاچ متصل شده و یک تکه می باشد و از فولاد تقویت شده ساخته شده است. در خودروهای سنگین از فولاد و الیاژهای دیگری که به ان استحکام و قدرت بیشتر می دهد تهیه شده است . در گیرباکسهایی که سه دنده به جلو و یک دنده به عقب دارند و در بعضی از انواع گیربکسهای چهار دنده به بالا معمولا برای یکی از دنده ها این دنده به کار می رود. مثلا در گیرباکسهای سه دنده دنده ی کلاچ دنده ی سه گیرباکس نیز می باشد. در این حالت دور موتور با سرعت خودرو تقریبا بدون در نظر گرفتن اتلاف توان ترمز برابر می باشد.
۳) دنده ی پایین کلاچ :
که به ان دنده ی تغییر جهت دهنده حرکت نیز گفته میشود که این دنده به محور فرعی(محور تغییر جهت دهنده) متصل شده و با ان یکپارچه است.

منبع : carx۱