گامهای لرزان خودروسازان

علی‌رغم تکذیب‌های پیاپی مسوولا‌ن در حال حاضر کمتر کسی است که به آشفته بازار خودرو پی نبرده باشد؛ آشفتگی‌هایی که بخشی از آن در اثر مشکلا‌ت عمومی کشور و بخشی از آن نیز به دلیل مشکلا‌ت ساختاری صنعت ما است.
صنعت خودروسازی صنعتی است وابسته به بازارهای جهانی زیرا از یک سو وابستگی بسیار بالا‌یی به فناوری و دانش گسترده روز دارد، از سوی دیگر به علت سرمایه بر بودن هر کشوری نمی‌تواند در این راه گام بگذارد، اما با توجه به دامنه سود بسیار کم در این صنعت نمی‌توان به تولید با تیراژهای پایین و بازار بسته و انحصاری داخلی دل بست، زیرا با وزش نخستین نسیم واردات و باز شدن دروازه‌های کشور به روی تولیدات خارجی همه آنچه رشته شده در چشم به‌هم زدنی پنبه می‌شود. در این میان صنعت خودروی کشور که پس از سال‌ها تولید انحصاری خودروهای بی‌کیفیت و با فناوری بسیار قدیمی مانند پیکان و پراید به تدریج دارای استراتژی و سند راهبردی شده و در صدد بود تا با تعامل با خودروسازان جهانی گام در جاده تحول بگذارد در اثر سیاست‌های دولت کنونی ناگهان خود را در چنبره مشکلا‌ت بی‌شمار از تحریم قطعه و انتقال فناوری روز گرفته تا مشکلا‌ت مبادلا‌ت ارزی گرفتار دید. از سوی دیگر تغییرات پیاپی بی‌پایان در مدیریت دولتی که خود را متولی و حاکم بلا‌منازع بر مقدرات صنعت می‌داند بر این مشکلا‌ت دامن زده و به جای ایجاد جوی آرام برای چیرگی بر مشکلا‌ت ایجاد شده با تغییرات روزانه در سیاست‌های اقتصادی و مالی برای صنایع کشور به ویژه خودروسازی روزگار سختی را رقم زده است. ‌
بررسی تولیدات ۳ ماهه نخست امسال ایران‌خودرو و سایپا در مقایسه با سال قبل نشان از بی‌برنامگی و آشفتگی در سیاست تولیدی این دو کارخانه بزرگ دارد. ایران‌خودرو در حالی که پیکان گاو شیرده سالیان دراز خود را از دست داده و به تولید تندر دل بسته بود ناگهان با تغییر ترکیب مجلس هفتم و سپس روی کار آمدن دولت نهم همه چیز را بر باد رفته دید.
مجلس هفتم و سپس دولت نهم از هیچ‌گونه مانع‌تراشی بر سر اجرای پروژه تندر ۹۰ که به گواهی دست‌اندرکاران و کارشناسان صنعت خودرو می‌توانست خوردوسازی ایران را از رخوت انحصار خارج سازد، کوتاهی نکردند تا اینکه این تندر به کورسویی تبدیل شد که پس از دو سال که از تولید آن می‌گذرد هنوز تیراژ آن به ۷۵ هزار دستگاه نرسیده است. سایپا نیز نشان داده که قصد دارد همان راه رفته ایران‌خودرو را با تولید یک مدل خودروی از رده خارج ادامه دهد تا روزی که خود را در بن‌بستی مانند ایران‌خودرو ببیند. وزن و جایگاه پراید در میان محصولا‌ت سایپا و پارس‌خودرو به حدی است که اگر پراید را از مجموعه تولیدات این دو شرکت برداریم، همه آن عظمت رنگ می‌بازد و این دو شرکت هیچ حرفی برای گفتن ندارند. این در حالی است که رقیب امروز ما دیگر کره‌جنوبی نیست بلکه هند و ترکیه و چین به‌طور مداوم بازارهای داخلی ما را تهدید می‌کنند و در خارج نیز هیچ حفره‌ای برای نفوذ ما باقی نمی‌گذارند به گونه‌ای که خودروسازان که برای به دست آوردن ارز و ایجاد موازنه در مبادلا‌ت ارزی به سرمایه‌گذاری‌های کلا‌ن در کشورهای دیگر دست زده بودند به علت همین مشکلا‌ت ساختاری خودروسازی ایران و رکود و رخوت در محصولا‌ت، همچنین گسترش تحریم‌ها اصل سرمایه‌گذاری‌ها را نیز متزلزل می‌بینند. ‌
بررسی بازار خودرو نشان می‌دهد که علی‌رغم تکذیب‌های پیاپی مدیران این دو خودروساز هم افزایش بها در قیمت خودروهای ساخت داخل داشته‌ایم و هم کاهش تولید. البته در بسیاری از مواقع کاهش کیفیت نیز وجود داشته است که خلا‌ف تعهد خودروسازان به کاهش نمرات منفی خودروهای ساخت داخل‌است. ‌
از سوی دیگر تولید خودرو در این دو خودروساز بزرگ کشور پس از سال‌ها رکوردشکنی بدون هیچ رقیب جدی‌ای در بازار رو به افول نهاده است به‌طوری که مجموع تولیدات ایران‌خودرو در سه‌ماهه نخست امسال در مقایسه با سال گذشته نشان از کاهش ۱۳ درصدی تولیدات این شرکت می‌دهد که برخلا‌ف گفته‌های علی‌اصغر سرایی‌نیا، معاون فروش ایران‌خودرو در گفت‌وگوی شنبه ۲۲ تیرماه با ایسنا این کاهش عمدتا در تولید انواع محصولا‌ت پژو و به‌ویژه پژو ۲۰۶ بوده است که درصد وابستگی بالا‌یی به قطعات فرانسوی دارد.
محصولا‌ت سایپا به علت آنکه رقم بالا‌ی آن را پراید تشکیل می‌دهد و برای ساخت این محصول از قطعات ایرانی استفاده می‌شود کاهش تولیدی را نشان نمی‌دهد ولی مجموعه معظم سایپا و پارس‌خودرو همچنان با تکیه بر پای چوبین پراید گام‌های لرزانی در جاده خودروسازی برمی‌دارند

فریبرز مسعودی

منبع : روزنامه اعتماد ملی