اقتصاد پاشنه آشیل انتخابات ریاست‌جمهوری آینده

یکی از مهم‌ترین مولفه‌های قدرمشکلا‌ت پیش‌رو و برنامه‌ریزی برای توسعه بلندمدت همپا با دیگر کشورها باشد.رویکرد پرداختن به مسائلت کشورها در قرن بیست‌ویکم موقعیت اقتصادی آنهاست. در ایران نیز هر تصمیم اقتصادی باید با دو رویکرد بهبود وضع معیشتی مردم و عبور از جاری با وجود اهمیتی که دارد، نباید باعث غفلت از توسعه‌بلندمدت ایران شود در غیر این صورت زمانی به خود می‌آییم که می‌بینیم همسایه‌های ما پیشرفت کرده و ما عقب مانده‌ایم و مطمئنا نسلی که در آن مقطع احساس کند در اثر بی‌تدبیری در برهه‌ای از زمان، کشورش از کشورهای منطقه، عقب افتاده است، مسوولا‌ن آن دوران را نخواهد بخشید.
توسعه ملی ایران با چالش‌های جدیای روبه‌رو است که مهم‌ترین آنها در قرن ۲۱ تغییر رویکرد از یک اقتصاد متکی به درآمدهای نفت به یک اقتصاد پویا و درآمدزای وابسته به درآمدهای حاصل از تولید کالا‌ و خدمات با ارزش افزوده بالا‌ است و دسترسی به این هدف فقط با صنعتی شدن ایران میسر است.
علی‌رغم گذشت چند دهه از زمان تصمیم به صنعتی شدن نتوانستیم به این هدف مهم دسترسی پیدا کنیم و لا‌زمه آن اجرای راهبرد بلندمدت توسعه صنعتی است و این هدف مهم میسر نمی‌شود، مگر اینکه الزامات آن شناسایی و عمل شود. دسترسی به این هدف مهم چشم‌انداز نیاز به تدوین برنامه‌های میان‌مدت و اجرای دقیق و نظارت بر آن دارد. فضای کسب و کار پیش‌برنده یکی از مهم‌ترین شاخص‌های حرکت به سمت هدف چشم‌انداز است. متاسفانه در سال‌های اخیر بهبودی در وضع این شاخص مهم مشاهده نشده است.
دیگر خبر مهم و نگران‌کننده‌این است که در گزارش اخیر سازمان‌های بین‌المللی موقعیت ایران نسبت به کشورهای منطقه تنزل یافته است. از سوی دیگر مسائل جاری کشور در بخش اقتصاد وضع نامناسبی ترسیم می‌کند. استفاده غیرعلمی از درآمدهای نفت در بودجه کشور منجر به بیماری هلندی در اقتصاد شده که از یک طرف مردم را با گرانی و تورم روبه‌رو کرده و از طرف دیگر با واردات بی‌رویه تولید داخلی در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار گرفته است.
به این ترتیب در این شرایط مهم‌ترین پاشنه آشیل دولت فعلی در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری مسائل اقتصادی خصوصا تورم و گرانی است و اگر دولت نتواند با ساز و کارهای علمی بخشی از فشار تورمی را کاهش دهد، در انتخابات ریاست‌جمهوری اثرات آن را بر رای مردم مشاهده خواهد کرد. مشکلا‌ت اقتصادی تا حدی آشکار شده که حتی در شعار احزاب مختلف بدون هماهنگی با یکدیگر موضوع اصلی است، هم به گونه‌ای که در انتخابات مجلس هشتم هم احزاب اصلا‌ح‌طلب و هم اصولگرا شعار مبارزه با تورم و گرانی را در راس برنامه‌های خود قرار دادند.
علا‌وه بر مسائل اقتصادی، وضعیت بین‌المللی کشور نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مسائل مختلف موجود بیانگر لزوم تدبیر بیشتر در امور بین‌الملل است که با رعایت حقوق کامل ملت به ارتقای موقعیت جهانی کشور منجر شود و این هم جز با دیپلماسی قوی و فعال شدنی نیست.
از سوی دیگر به لحاظ برخورد با سرمایه نیروی انسانی نیز وضعیت مناسبی وجود ندارد. تعداد زیادی از نیروهایی که از مهم‌ترین سرمایه‌های نظام محسوب می‌شوند از صحنه سیاست کشور کنار گذاشته شده و نقشی در اداره کشور و حل مشکلا‌ت مردم ندارند.
متاسفانه تهمت‌زنی و تخریب و حذف رقیب به یک امر عادی تبدیل شده است. اعتماد مردم به نظام و مسوولا‌ن و شخصیت‌های آن از مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی هر نظامی است که طی زمانی طولا‌نی به‌دست می‌آید. آسیب‌رسانی به اعتماد مردم می‌تواند زمینه‌ساز مسائل حادی شود که کمترین آن رواج شایعه در جامعه است. گاهی دیده می‌شود مردم به شایعات بیش از سخن مسوولا‌ن توجه می‌کنند و این علا‌مت خوبی نیست. ‌
مجموعه اتفاقات و شرایط فعلی نیروهای سیاسی را به این سمت سوق می‌دهد که نیروهای معتدل و دلسوز به آینده نظام و ایران از فرصت انتخابات ریاست‌جمهوری برای کاهش دغدغه‌ها بهره‌برداری کنند و حتی با برخی رقبای معتدل به تفاهم برسند.
برای دستیابی بهتر به این مقصود باید ابتدا تعریف دقیقی از تندروی و حرکت اعتدالی شود و دغدغه‌های ملی که منجر به ائتلا‌ف شده مشخص و راهکارهای برون‌رفت از وضعیت موجود حداقل در حد کلیات مشخص شود. این رویکرد مشکل، ولی شدنی است. بلوغ جریانات سیاسی کشور می‌تواند به تحقق آن کمک کند که در صورت تشخیص شرایط ویژه برای کشور بتوانند تصمیم ملی و فراجناحی بگیرند. پیداست در صورت جدی شدن این نظریه عده زیادی هستند که می‌توانند در تدوین چارچوب آن مشارکت کنند. ‌

اسحاق جهانگیری

منبع : روزنامه اعتماد ملی