امانت هایی که دیر بازگردانده می شوند

در روزهایی که گذشت پخش مستندهای آرشیوی از تلویزیون فرصتی را فراهم کرد تا مردم بار دیگر شاهد تصاویری از امام خود باشند. آن چه مسلم است تصاویر مستندی که صدا و سیما امسال برای پخش انتخاب کرده بود، با آن چه پیش از این بینندگان تلویزیونی شاهد پخش آن بودند تفاوت بسیار داشت. رسانه ملی در سالگرد ارتحال امام خمینی (ره)، بار دیگر سیاست پخش مستندهای آرشیوی که پیش از این در مناسبت های دیگری چون دهه فجر اعمال شده بود را در دستور کار قرار داد و بر این اساس در روزهای گذشته تصاویری از امام (ره) و انقلاب اسلامی پخش شد که شاید مخاطب تلویزیونی پیش از این هرگز امکان تماشای آن را در قاب تلویزیون نیافته بود.
حضور بنیانگذار انقلاب اسلامی در بین جوانان و حتی پخش تصاویری از شوخی ایشان با یک قهرمان ورزشی، حضور پرشور مردم در مراسم ارتحال امام(ره)، انتخاب شایسته آیت الله خامنه ای به مقام معظم رهبری در مجلس خبرگان و صحنه های دیگر از این دست از تماشای یک فیلم سینمایی هم جذاب تر می نمود و علاقمندان را تشنه می کرد که صحنه بعد را از زاویه جدید دوربین دنبال کنند. در میان این تصاویر، همچنین حضور چهره های آشنای نظام که برخی نخستین سال های جوانی و حتی نوجوانی را طی می کردند برای بیننده تلویزیون جذاب بود. به گزارش ایسنا رادیو و تلویزیون در روزهای اخیر در کنار پخش تصاویری مختلف از امام(ره)، همچنین سخنرانی هایی بسیار صریح و جدی از ایشان را هم به روی آنتن بردند. - رویکردی که بر تعهد مسوولان فرهنگی در خصوص بازخوانی وصیت نامه امام(ره) اتفاقی که این روزها مورد تاکید بزرگان نظام هم بوده - جامه عمل می پوشاند. با این حال پخش تصاویر مستند و بکر از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی تا ارتحال امام خمینی (ره) در مواردی به لحاظ کیفی حتی با مشکل هم مواجه بوده، چرا که بسیاری از آن ها توسط همین مردم عادی گرفته شده است، این پرسش را هم در ذهن مخاطب علاقمند ایجاد می کند که چرا باید این مستندها این همه سال در آرشیو ها نگهداری شوند و بعد از گذشت حدود سه دهه شاهد پخش آن ها باشیم؟!
● نوآوری واحد مرکزی خبر در ایام ارتحال امام (ره)
پخش مستند سیره عملی امام روح الله در زمره نوآوری های قابل تقدیر واحد مرکزی خبر در سال نوآوری و شکوفایی بود و ادامه تولید و پخش این مجموعه ها با توجه به ظرفیت و امکانات موجود پاسخ حداقلی رسانه ملی به عطش فزاینده نسل امام برای آشنایی با آرمان های امام و انقلاب اسلامی است.
طرح تهیه و تولید این مجموعه ۱۶ قسمتی از اوایل سال ۸۷ کلید خورده و جمع آوری مستندات مکتوب، صوتی و تصویری آن از سوی واحد مرکزی خبر آغاز شده است.
در این مجموعه ابعاد مختلف زندگی و روابط امام اعم از حکومت داری، سیاست، فرهنگ، خانواده و... به تصویر کشیده شد و از سوی بخش های مختلف تولید هم مورد استقبال قرار گرفت. این در حالی است که این مجموعه کاملا تولیدی بود و واحد مرکزی خبر راسا با ورود به حوزه تولید خلا دو دهه ای در خصوص ساخت چنین مستندی را تا حدودی پر کرد.همچنین استقبال مخاطبان تلویزیونی از این مستند نشان می دهد دیدگاه برخی مدیران سازمان صدا و سیما در خصوص بی میلی مردم در تماشای مجموعه های مربوط با تاریخ انقلاب نادرست است و چنانچه بودجه های ردیف الف سازمان که اغلب به تولید سریالها و برنامه های کم محتوایی که در ساعت پربیننده نمایش داده می شوند به برنامه هایی با رویکرد تاریخ انقلاب اختصاص یابد، استقبال مضاعفی حتی نسبت به مستند سیره عملی صورت خواهد گرفت.
● رویکرد مثبت تلویزیون
محمد تقی فهیم در این زمینه دیدگاه هایی دارد: او رویکرد تلویزیون نسبت به پخش مستندهای آرشیوی را مثبت ارزیابی می کند و در ادامه می گوید: نسل جدید از بسیاری از واقعیت های انقلاب اسلامی و همچنین حضور معمار کبیر انقلاب در لحظه های مختلف محروم بوده است. پخش این مستندها به آنان کمک می کند که گره هایی که پیش از این در ذهنشان بسته بوده، برایشان باز شود.این روزنامه نگار و منتقد معتقد است: با پخش این مستندهای آرشیوی، محدودیت ها و نگرانی هایی که پیش از این در خصوص پخش برخی از این مستندها وجود داشت، از بین می رود و قدم جدیدی در عرصه اطلاع رسانی در رسانه برداشته می شود.
فهیم به وجه هنری مستندهای آرشیوی که از تلویزیون پخش می شوند، اشاره و اظهار می کند: این آثار از لحاظ هنری ما را با سقف مستندهای خبری ارزشمند آشنا کرده و متوجه می شویم که در آن زمان با دوربین های سوپر ۸ میلی متری و امکانات محدود، چه آثار ارزشمندی ساخته شده است. پخش مستندهای آرشیوی در حالی در مناسبتهای مختلف در تمامی شبکه ها افزایش می یابد که برخی منتقدان و مخاطبان بر این باورند که باید برنامه ای دقیق را به پخش آنها اختصاص داد و اینگونه نباشد که صرفا برای پر کردن آنتن این مستندها را پخش کنیم.
● انتقاد به شیوه پخش
حسین سلطان محمدی خود از جمله افرادی است که به این شیوه پخش انتقاد دارد. این منتقد و روزنامه نگار می گوید: پخش این مستندها اگر با هدف روایت تاریخ برای نسل جدید و بازنگری تاریخ برای نسل گذشته صورت می گیرد تا محکم تر از گذشته به آرمان های انقلاب پایبند بمانند، باید جدی گرفته شود. در غیر این صورت از پخش باری به هر جهت این تصاویر تنها حاصلی که باقی می ماند لذت این مساله است که صدا و سیما در آرشیو را باز کرده و می توان تصاویری جذاب از گذشته را دید. وی با تاکید بر این که اجازه دهید تاریخ از زاویه های دید مختلف در فیلم ها، سریال ها و سایر برنامه های تلویزیونی روایت شود، خاطر نشان می کند: در حال حاضر اغلب مستندهایی که از تلویزیون پخش می شوند، نگاه واحدی دارند.
● ساختارهای جدید در برنامه سازی
در پایان این مستندها که در میان برنامه ها، بخش های خبری و برنامه ها اغلب برای نخستین بار به روی آنتن رفتند، برای افرادی که خود در جریان این حوادث بوده اند، به نوعی بازنگری تاریخ محسوب شده و برای جوانان و نوجوانانی که در آن زمان به دنیا نیامده یا بسیار کودک بوده اند، روایت تاریخ از زبان تصویر است.
البته بنا به اعتقاد کارشناسان رسانه همچنان باید به فکر ساختارهای جدید برنامه سازی در مناسبت ها بود و این هشدار را نیز باید جدی گرفت که بسنده کردن به مستندهای آرشیوی در دراز مدت جواب نخواهد داد و باید به ساخت آثار هنری فاخر و به یادماندنی با استفاده از این منابع نیز اندیشید.
● مستند سیره عملی امام روح الله(ره) در لوح فشرده منتشر می شود
مستند ۱۶ قسمتی سیره عملی امام روح الله به زودی با همکاری واحد مرکزی خبر و سروش رسانه به صورت لوح فشرده دی وی دی منتشر و عرضه خواهد شد. تولیدکنندگان مستند سیره عملی امام روح الله که در خرداد ماه جاری در ۱۶ قسمت از شبکه های مختلف سیما پخش شد، پس از استقبال اقشار مختلف مردم و تماس های مکرر با روابط عمومی صدا و سیما و سایت های مختلف رسانه ملی، تصمیم به انتشار این مجموعه در قالب لوح فشرده کرده اند.

منبع : روزنامه جوان