ساز و کار و کارکردهای اطلاع رسانی در تامین اجتماعی بحرین

طرح های تامین اجتماعی از برنامه های مهم دولت است که برای تامین و حمایت از عایدی افرادی اجرا می شود که به عللی توانایی کسب درآمد برای خود و خانواده های شان را از دست داده اند. به منظور دستیابی به این هدف، برنامه های سازمان باید به نحوی صحیح و مطمئن اجرا شود تا کارفرمایان، کارگران و از جمله افراد خوداشتغال که زیر پوشش طرح ها هستند، با صداقت به ادای تعهدات قانونی خود نسبت به این طرح، از جمله پرداخت حق بیمه اجتماعی، پایبند باشند.
با این وصف این درک عمومی وجود دارد که یکی از مشکلات مهم طرح های تامین اجتماعی، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، طفره رفتن از پرداخت حق بیمه است. از این رو معمولا ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیتی که به موجب قانون باید زیر پوشش طرح های تامین اجتماعی قرار گیرند، یا در این طرحشرکت نکرده اند یا در صورت شرکت حق بیمه های خود را نمی پردازند. این مورد حاکی از وجود یک مشکل اعتباری در نبود حمایت عمومی از طرح هاست و اگر طفره از پرداخت حق بیمه ها گسترده شود، اجرای طرح های تامین اجتماعی با مشکلات مالی جدی مواجه و در نهایت امکان دستیابی به آرمان و اهداف مقرر غیر ممکن می شود.
این در حالی است که نخستین و مهم ترین گام برای حل مشکل اعتباری هر سازمان تامین اجتماعی، افزایش اگاهی عموم در بین افراد زیر پوشش خود و به طور کل تمام جامعه از اهداف، مزایا و نیاز به پرداخت حق بیمه ها برای طرح هاست. به علاوه سازمان باید در مدیریت طرح ها شفاف باشد و اطلاعات دقیق و واقعی را در مورد جنبه های اساسی عملکردها، به خصوص در مورد نحوه سرمایه گذاری منابع مالی خود ارایه دهد، وقتی مردم از چگونگی طراحی برنامه ها آگاه باشند و بدانند این برنامه ها در راستای منافع انحصاری آن ها اجرا می شود، از این سازمان حمایت می کنند.
سوال این است که سازمان تامین اجتماعی با چه ابزارهایی می تواند آگاهی عموم را از برنامه های خود افزایش دهد و برای دستیابی به هدف افزایش اگاهی عموم، چه برنامه هایی را باید طراحی و اجرا کند؟
● اصول یک برنامه اطلاع رسانی
اساسا یک برنامه اطلاع رسانی از طرح های تامین اجتماعی بر سه اصل استوار است:
۱) توجه به گروه های خاص زیر پوشش
۲) ماهیت اطلاعاتی که باید به عموم داده شود
۳) روش مورد استفاده برای اشاعه اطلاعات
● گروه های ویژه زیر پوشش
افراد زیر پوشش طرح های تامین اجتماعی دارای زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و تحصیلی هستند، گویش های متفاوت و نژادها و طبقات اجتماعی مختلفی دارند. از این رو اطلاعات لازم برای یک گروه خاص با اطلاعات مورد نیاز گروه دیگر، تفاوت می کند. به طور مثال اطلاعات ضروری برای یک کارگر ساده در یک کارخانه، با اطلاعات مورد نیاز یک کارگر یقه سفید (کارمند اداری)، کارفرما یا کارگر زن متفاوت است. بنابراین تلاش ها در زمینه اطلاع رسانی باید مناسب همان گروه خاص مورد نظر باشد. از این رو برخی استراتژی ها برای افزایش آگاهی عموم باید مطابق با گروه های متفاوت، مثل کارفرمایان، افراد بیمه شده، زنان و مردان، افراد تبعه و غیر تبعه، بازنشستگان و افراد تحت تکفل آنان مثل، افراد بیوه، کودکان یتیم، پدر، مادر، برادر و خواهران کوچک تر و نیز افراد تازه وارد به بازار کار از بین جوانان ترک تحصیل کرده یا فارغ التحصیلان دانشگاه؛ کارکنان خود سازمان تامین اجتماعی و سایر افراد علاقه مند به مطالعه طرح های بازنشستگی مثل استادان، پژوهشگران و سایرین باشد.
● ماهیت اطلاعات
این اصل یعنی سازمان برای ایجاد رابطه ای دوستانه، قوی و توام با همکاری، باید اطلاعات را با اهمیت تلقی کند تا به کمک آن ها بتواند تمام افرادی را که به موجب قانون واجد شرایط هستند، به راحتی زیر پوشش قرار دهد و به اجرای طرح به نحوی جامع و در راستای منافع آن ها کمک کند.
نوع اطلاعاتی که با توجه به موارد یاد شده باید فراهم و منتشر شود، بستگی به گروه های خاص زیر پوشش نظام دارد.
● آن چه بیمه شدگان باید بدانند
▪ اهداف نظام (مزایایی که نظام به بیمه شده، خانواده او و جامعه می پردازد؛ اطمینان از این که نظام برای خدمت به بیمه شده و خانواده او فعلایت می کند و در سازمان تامین اجتماعی فساد رخنه نکرده است)
▪ ایجاد اساسی برای تشخیص میزان حق بیمه های پرداختی به نظام و مزایایی که فرد بیمه شده دریافت می کند.
▪ پیامدهای همدستی با کارفرمایان در نقض قانون (عدم گزارش اشتغال به کار یا کاستن از مزایای کارگران)
▪ روندهای مرتبط با ادعاهای دریافت مزایا (روندهایی جهت تکمیل ادعا برای دریافت مزایا، شرایط استحقاق دریافت مزایا، محاسبه مزایا، روندهای دادخواهی)
▪ صحت و درستی وضعیت مالی نظام
▪ اطلاعات دقیق برای رفع سوء تعبیرهای معمول و اطلاعات اشتباه در مورد نظام
● آن چه مستمری بگیران باید بدانند
▪ توضیحات ساده در مورد محاسبه مزایایی که نظام می پردازد، از جمله افزایش ها و کسورات.
▪ شرایطی که به موجب آن ها پرداخت مزایا (بازنشستگی) معلق می ماند و متعاقبا از سر گرفته می شود.
▪ اطلاعاتی در مورد این که افراد تحت تکفل بیمه شده چه کسانی هستند و سهم آن ها از مزایای دریافتی چقدر است.
▪ حق و حقوق و مزایایی که اعضای خانواده قبل و پس از مرگ فرد بازنشسته دریافت می کنند.
▪ روندهای چگونگی تصحیح یا تنظیم محاسبات مزایایی که نظام می پردازد.
● آن چه افراد خوداشتغال باید بدانند:
▪ مزایای مشارکت در طرح های نظام
▪ مقدار حق بیمه های پرداختی
▪ دوران لازم پرداخت حق بیمه برای دریافت مزایای بازنشستگی
▪ روندهای خرید دوران خدمت گذشته
▪ روندهای مرتبط با پرداخت حق بیمه
▪ محاسبه مزایا
▪ مکانیزم های لازم برای اشاعه اطلاعات
▪ آگاهی عمومی از طریق تماس های مستقیم و غیرمستقیم افزایش می یابد، تماس های مستقیم شامل:
الف) انجام مصاحبه های تلویزیونی اختصاصی یا تلفنی و بازدید از اماکن
ب) ارایه سخنرانی و برگزاری کنفرانس ها
ج) برگزاری سمینار و بحث های کارگاهی
▪ تماس های غیرمستقیم نیز موارد زیر را شامل می شود:
الف) توزیع کتابچه هایی که برای راهنمایی و ارایه اطلاعات لازم چاپ شده اند.
ب) ارایه گزارش های سالانه
ج) انتشار نشریات ویژه
د) راه اندازی سایت اینترنتی
و) برقراری خط تماس دایم اینترنتی
هـ) پست الکترونیکی
ی) استفاده از پوستر و تبلیغات
ر) استفاده از رادیو و تلویزیون
ز) استفاده از روزنامه ها و مجلات
ژ) استفاده از تابلوهای تبلیغاتی الکترونیکی کنار جاده ها و میادین عمومی.
مزایا و کاستی های هر یک از این ابزارهای متعدد ارتباط با مردم مورد بررسی قرار گرفته است. هر چند تاثیر هر یک از نگرش های ویژه بستگی به ساختار اجتماعی و فرهنگی و میزان آگاهی عموم دارد، زیرا نگرشی که ممکن است برای یک جامعه خاص مناسب و مورد پسند باشد، در جامعه ای دیگر ناپسند به شمار می آید.
● مصاحبه های اختصاصی و بازدید از اماکن
الف) مزایا:
▪ این مصاحبه ها به سوی بحث آزاد و بدون محدودیت زمانی یا موضوعی پیش می روند.
▪ واکنش های مثبت و منفی سریعا مشخص می شوند.
▪ اشتباهات به موقع تصحیح می شوند.
ب) کاستی ها:
▪ ممکن است فرد مصاحبه کننده در مورد موضوع مصاحبه اطلاعات کافی نداشته باشد که منجر به ابهام و سوء تعبیر بیشتر می شود. بحث ها مدت زیادی طول می کشد که به ضرر سایر افرادی است که تمایل به صحبت دارند.
▪ بحث ها به موضوعات دیگری کشیده می شود که مصاحبه کننده آماده بحث در آن زمینه ها نیست و منجر به پاسخ هایی شاید نادرست شود.
مصاحبه ها و بازدید از اماکن بهترین و موثرترین روش برای ارتقای آگاهی عموم هستند، زیرا سوء تعبیرها را برطرف می کنند، ابهامات را توضیح می دهند تا این که فرد مورد مصاحبه با بحث در مورد جنبه های مربوط به عملکردهای یک طرح به درکی روشن برسد.
● برگزاری سخنرانی ها، سمینارها، کنفرانس ها و جلسات بحث
الف) مزایا:
▪ این برنامه ها امکان بحث در حیطه گسترده ای از موضوعات و نیز فرصت ارتقای درک عمومی از مسایل منفی نظام را می دهد.
▪ این برنامه ها منجر به شناسایی گروه هایی می شود که علاقه مند به داشتن اطلاعات از طرح های نظام هستند و می توانند به اشاعه اطلاعات نیز کمک کنند.
▪ مذاکراتی که با مهارت هدایت شود، اعتماد عموم به نظام را افزایش می دهند و تعیین تاریخ برگزاری اجلاس های آتی اطمینان به تداوم مذاکره با مردم است.
ب) کاستی ها:
▪ در اکثر موارد بحث ها مدت زیادی به طول می انجامد و به مسایل شخصی کشیده می شود و در نتیجه سایر شرکت کنندگان دلسرد می شوند.
▪ موضوعات سمینار یا سخنرانی محدود است و مانع می شود که سایر مسایل مهم مورد بحث قرار گیرد.
▪ ممکن است جلسه یه علت حضور برخی افراد غیر مسوول و ابراز بیانات نامربوط یا تند، از کنترل خارج یا دچار وقفه شود.
▪ ممکن است زمان در نظر گرفته شده برای پوشش تمام موضوعات مهم در دستور جلسه، کافی نباشد.
▪ در صورت لغو برگزاری جلسه برنامه ریزی شده، اعتماد به سخنران و موضوع از بین می رود.
● تماس های تلفنی
این روش پاسخ های سریع به پرسش های افراد با حداقل تلاش و هزینه، تسهیل می کند، اما از کاستی های آن این است که به علت محدود بودن خطوط ارتباطی یا فقدان کادر مناسب در مراکز ویژه، امکان تماس به راحتی فراهم نمی شود و این مساله بر کارآیی نظام موثر است و تاثیرات سویی را بر اعتماد عموم بر جای می گذارد.
● انتشار کتابچه راهنما، مجله، گزارش و بروشور
این قبیل نشریات برای اشاعه اطلاعات عمومی به کار می رود که باید در دسترس عمومی قرار گیرد، به خصوص در مواردی که موضوعی درست تفهیم نشدهاست. اما محتویات این نشریات بسیار پیچیده است و به راحتی قابل درک نیست و افراد بی سواد نیز قادر به مطالعه آن ها نیستند که ممکن است باعث سوء تعبیر بیشتر و نفی هدف اصلی اشاعه اطلاعات صحیح شود. به منظور پیشگیری از بروز این مشکل، نشریات اطلاعاتی باید دارای زبانی ساده باشد که به راحتی تفهیم شوند.
● سایت اینترنتی، پست الکترونیکی و خط تماس ابنترنتی
انقلاب اطلاعات و ارتباطات فعلی در عصر حاضر، تاثیر زیادی را بر ارتباطات جدید داشته است و برقراری تماس از طریق تجهیزاتی مثل پست الکترونیکی، سایت اینترنتی و تماس مستقیم اینترنتی را بسیار آسا کرده است. از این تجهیزات باید به صورت ابزارهایی موثر و عملی جهت ارایه اطلاعاتی استفاده کرد که تمام ساعات روز حتی اواخر هفته و روزهای تعطیل در دسترس باشند. یکی از مزایای استفاده از چنین تجهیزاتی این است که امکان پرسش مستقیم و بررسی از سازمان و دریافت اطلاعات به موقع را میسر می سازد. اما کاستی آن هزینه بالاست و این که فقط افراد مرفهتر جامعه توان استفاده از این امکان را دارند زیرا نیاز به مهارت ها و دستگاه هایی خاص دارد که اکثر مردم فاقد آن ها هستند. دلایل فنی نیز مزایای استفاده از این امکانات را محدود می کند، نخست این که سازمان نیاز به کارمندان ماهر و متخصص دارد تا بتوانند سوالات را پیگیری و جواب مناسب را با استفاده از همان روش، ارایه کنند، به علاوه این روش بار مالی سازمان را سنگین تر می کند بدون آن که نتیجه مشخصی داشته باشد، زیرا هیچ راهی برای سنجش و ارزیابی تاثیر این ابزارها در افزایش آگاهی عموم وجود ندارد. برای کاهش بار مای ناشی از به کارگیری این تجهیزات باید باجه های ارتباطی رایگان برقرار شود یا از شرکت های مخابراتی درخواست شود تا هزینه این قبیل ارتباطات اینترنتی را محاسبه نکنند.
● رادیو و تلویزیون
رادیو و تلویزیون نیز ابزاری موثر در افزایش آگاهی عموم محسوب می شوند، زیرا مردم می توانند در خانه خود و هنگام استراحت از آن ها استفاده کنند و از این رو اطلاعات به راحتی ارسال، درک و جذب می شود. سازمان می تواند، از این روش برای اجرای برنامه های ویژه، مذاکرات، سمینارها یا کنفرانس ها به نحوی قابل فهم استفاده کند. بیان ماجراهای کوتاه یا اجرای نمایش هایی از موقعیت های موجود نیز می تواند در آگاهی مردم از نقش خدماتی سازمان به کارگران و خانواده های آنان کمک کند. این روش نقش والایی در تحریک مخاطبان برای مشارکت در طرح های تامین اجتماعی دارد و آن ها را در مورد نقش مهم سازمان و هدف ارزشمند آن در ارایه حمایت اجتماعی برای شان، متقاعدتر می کند.
اما کاستی آن، هزینه بالای تولید و نیاز به تکنسین ها، افراد حرفه ای و متخصص و با مهارت است. همچنین مشکل رقابت سایر برنامه های ملی یا بین المللی مطرح است که برای سرگرم کردن مردم پخش می شود و مردم ترجیح می دهند آن برنامه ها را بشنوند یا مشاهده کنند.
● اجرای تئاتر، برگزایر نمایشگاه و استفاده از تابلوهای تبلیغاتی الکترونیکی
این ابزارها نیز برای افزایش تدریجی آگاهی عموم موثر هستند، زیرا هیچ مانع یا واسطه ای بین سازمان و مخاطبان شان وجود ندارد. پیام های تبلیغاتی کوتاهی که چشمگیر باشد، تاثیرات مثبت و فوری را دربردارند، اما به شرطی که به طور صحیح و مناسب ارایه شوند. ولی کاستی آن ها، هزینه بسیار بالا و نیاز به تیم فنی برای تعیین نوع اطلاعات لازم است.
● روزنامه ها و مجله ها
درج تبلیغات، مقالات، نامه ها، خلاصه مقالات، تحلیل ها و عناوین خبری در رزونامه ها و مجله ها نیز در افزایش آگاهی عموم از طرح های تامین اجتماعی موثر است. این نشریات منابع غنی اطلاعاتی هستند و افرادی که آن ها را مطالعه می کنند می توانند مطالب مورد نیاز را برای مراجعه بعدی نگهداری کنند. اما کاستی این روش وجود افرادی است که قادر به خواندن یا خرید روزنامه یا مجله نیستند و از این طریق نمی توان به آن ها دست یافت.

منبع : کارگزار روابط عمومی