از مورس تا ماهواره زهره

شكل گیری اولین موزه پستی و مخابراتی كشور به حدود ۷۵سال قبل باز‌ می‌گردد.
درسال ۱۳۱۱ هجری شمسی نخستین موزه پستی و تلگرافی با الگوبرداری از موزه‌های تخصصی اروپا تاسیس و در آن كلیه اشیا، آلات و ادوات پستی و تلگرافی همانند سایر كشورهای پیشرفته دنیا جمع‌آوری و نگهداری شد.
محل این موزه قسمتی از ساختمان وزارت پست و تلگراف (تلگرافخانه) واقع در ضلع جنوبی میدان توپخانه سابق عمارت شهرداری بود كه در حال حاضر تخریب گردیده است.اما مكان فعلی موزه ارتباطات بنای اداره پست سابق واقع در میدان مشق است كه از ابنیه عظیم دوره پهلوی اول و بناهای مهم منطقه باغ ملی به شمار می‌رود. این ساختمان در سه بخش، شامل بخش گمركات امانات پستی در بال غربی، پست ایالتی در بال شرقی و سالن گیشه در بخش مركزی تشكیل شده است.
بخش گمركات امانات پستی در بهمن ماه سال ۱۳۶۹ با زیر بنای حدود شش هزار متر مربع پس از احیا و باز سازی به موزه پست تبدیل شد و در سال ۱۳۷۸ به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد و بال شرقی و قسمت مركزی ساختمان نیز به دست مرمت و احیا سپرده شد.
در سال ۱۳۸۲ با توجه به تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به ارتباطات و فناوری اطلاعات نام موزه به موزه ارتباطات تغییر یافت.هم اكنون موزه ارتباطات (پست و مخابرات) در بال شرقی (پست ایالتی سابق) كه مرمت آن به طور كامل پایان نیافته دایر است.در بدو ورود به این موزه حیاط مركزی خودنمایی می‌كند.
این حیاط محلی برای برگزاری مراسم‌هایی از قبیل مراسم تمبر مشترك با سایر كشورها و نمایشگاه سوخت تمبر است و ویترین‌هایی مربوط به تمبرهای مشترك انتشار یافته با دیگر كشورها و سایر ارگان‌ها در آن قرار دارد.فضاهای داخلی موزه نیز در طبقه اول، دوم و در راهروها و ساختمان‌های متعدد شامل غرفه‌هایی است كه بصورت مختصر به معرفی آن می‌پردازیم:
غرفه اول- غرفه اشیای پستی است، این غرفه شامل صندوق‌های پستی دوره پهلوی، انواع مهرهای دستی مانند نوع گرد، بیضی، مستطیل، غلطكی، مهر‌های مصرفی دفاتر پست خارج از كشور، دستگاه‌های ابطال تمبر دستی و برقی، دستگاه‌های نقش تمبر دستی و برقی، تایپ قدیمی و انواع ترازوهای قدیمی پست، نمونه صندوق‌های پستی كشور‌های مختلف، نحوه حمل و نقل مرسوله‌های پستی و نمونه لباس‌های رسمی كاركنان پست است.
غرفه بعدی غرفه وزرا یا تشریفات است. این غرفه شامل تصاویری از وزرای پست و تلگراف و تلفن از اولین وزیر وزارت تلگراف (علی قلی‌خان مخبرالدوله) تا وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شامل ۷۲ وزیر است.
بخش بعدی، سالن مخابرات است. این سالن شامل انواع وسایل ارتباطی ازجمله تلگراف و استفاده از خطوط ‌موس، تلكس، فاكس، نمونه پتروسیم، ماكت ماهواره زهره، كابل‌های مسی، فیبر نوری و انواع دستگاه‌های تلفن مانند مغناطیسی، ۱۰۰ شماره‌ای دیواری و دستگاه‌های ارتباطی قدیمی است.
از دیگر بخش‌های موزه سالن تمبرهای داخلی و خارجی است. در این سالن با توجه به قدمت تاریخی تمبر در ایران تمبرهای داخلی در سه دوره تاریخی قاجار پهلوی و جمهوری اسلامی به نمایش گذاشته شده است و در بخش تمبرهای خارجی نیز قطعه‌هایی از تمبرهای منتشره توسط ۱۹۸ كشور عضو اتحادیه جهانی پست و همچنین پانل كوپن‌های پستی بین‌المللی (I.R.C) در معرض دید قرار دارد.
علاوه بر این سالن‌ها و غرفه‌ها بازدیدكنندگان می‌توانند از بخش‌هایی دیگری با عنوان غرفه باسكول‌ها و صندوق‌های پستی، غرفه پست در جنگ، كتابخانه تخصصی موزه، سالن كنفرانس و فروشگاه موزه ارتباطات دیدن كنند.
موزه ارتباطات (پست و مخابرات) در ابتدای خیابان امام‌خمینی(ره)بعد از بانك سپه مركزی، كوچه پست قرار دارد و در تمام روزهای هفته غیر از جمعه‌ها و تعطیلات رسمی از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر آماده بازدید است. ناگفته نماند كه بازدید از این موزه رایگان است.

منبع : روزنامه تهران امروز