آسم خود را کنترل کنید

بسیاری از مردم گمان می كنند آسم بیماری ای است كه بیشتر در دوران كودكی ایجاد می شود. حال آنكه آمارهای به دست آمده از مركز مبارزه با بیماری آسم در انگلستان نشان می دهد ۱/۵ میلیون نفر بیمار مبتلا به آسم در این كشور در حال مداوا هستند. حال چه بسا افرادی كه ممكن است از ابتلای خود به این بیماری بی اطلاع باشند. طبق همین آمار از هر ۸ كودك یك نفر و از هر ۱۳ بزرگسال یك نفر به آسم مبتلا است. در ایالات متحده آمریكا نیز این ارقام به ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر در كشور می رسد. به طور كلی بیماری آسم هنگامی ایجاد می شود كه مسیرهای اصلی هوا در شش ها كه به برونش ها معروفند در اثر التهاب حاصل از واكنش های آلرژیك، تجمع اخلاط، عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی، ورزش های سنگین و حتی استرس و بالاخره هزاران عامل دیگر تنگ و باریك تر شده و تنفس را با مشكل مواجه می كند. مهمترین علائم این بیماری عبارتند از تنگی نفس شدید، سرفه، تنفس صدادار و یا همان خس خس سینه. از آنجا كه بیماری آسم با آلرژی مرتبط است برای آن درمان قطعی و واقعی وجود ندارد اما این نمی تواند باعث نگرانی شما باشد زیرا با آگاهی از علائم تشدیدكننده و در نهایت كنترل حملات و علائم، شما نیز می توانید مانند بقیه افراد به فعالیت های روزمره خود ادامه دهید. البته از آنجا كه آسم می تواند یك بیماری جدی باشد، توصیه به خوددرمانی كاری ناصحیح است ولی كلیه پیشنهاداتی كه در این شماره و شماره آتی ارائه می شود صرفاً جهت كاهش علائم و حملات بوده و هم زمان با تجویزهای پزشكان می بایست صورت پذیرند:
۱- به عوامل آلرژی زا توجه كنید: در بیش از ۸۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به آسم عوامل آلرژی زا هستند كه سبب تشدید علائم آسم می شوند. توماس پلات یك متخصص آسم عقیده دارد هر فردی كه به بیماری آسم مبتلا است به طور قطع عامل تشدیدكننده حساسیت زایی (آلرژی) نیز دارد كه با شناخت و پرهیز از آن می تواند لااقل بخشی از مشكلات آسمی خود را حل كند.۲- یادداشتی از غذاهای روزانه خود تهیه كنید. حساسیت غذایی مشكل چندان رایجی نیست اما برای شمایی كه به بیماری آسم مبتلا هستید، اطمینان یافتن از اینكه به مواد خوراكی خاصی حساسیت نداشته و این مواد عامل تشدید آسم شما نمی شود، الزامی است. زیرا اغلب افرادی كه به آسم مبتلا هستند به آلرژن های موجود در موادغذایی نیز واكنش های شدیدی نشان می دهند. به طور كلی هر نوع غذایی می تواند در بیماری آسم واكنش ایجاد كند ولی در میان آنها به مواد خوراكی مانند سركه، سیر، انواع افزودنی ها و مواد نگهدارنده، میوه ها و سبزیجات همچون كیوی، توت فرنگی، بادمجان و بسیاری مواد دیگر می توان اشاره كرد كه حتی ممكن است این موارد در شمایی كه به آسم مبتلا هستید مشكلی ایجاد نكرده ولی در مورد فرد دیگری به حملات آسمی منجر شود.
۳- از گرده های گل ها و گیاهان دوری كنید. حال كه در آخرین ماه فصل بهار به سر می بریم كماكان هوای تنفسی همه ما از گرده های درختان و گیاهان آكنده است و از آنجا كه یكی از مهمترین عوامل آلرژی زا همین گرده ها هستند، با شناخت گرده های تشدیدكننده بیماری تان، از آنها دوری كرده و یا سعی كنید در صورت امكان در این فصل و فصل تابستان از ساعت ۱۰ صبح به بعد از منزل خارج شده و یا از ماسك استفاده كنید. البته بستن پنجره های خانه نیز الزامی است.
۴- پنجره حمام تان را باز كنید. كپك یك عامل شناخته شده تشدیدكننده آسم بوده و از آنجا كه در محیط مرطوب خوب رشد می كند، فضای حمام و یا هر محیط مرطوب دیگری مانند آن، شرایط مساعدی برای رشد كپك و در نتیجه تشدید علائم آسم خواهد بود. در صورتی كه محیط حمام تان فاقد پنجره است، هواكشی پرقدرت در آنجا نصب كرده و پس از خروج از حمام مدتی در را باز بگذارید تا كاملاً خشك شود.
۵- به طور مرتب گردگیری كنید. اگرچه حذف همه گردوغبارهای موجود در هوا امكان پذیر نیست ولی هر چه این موضوع را بیشتر مورد توجه قرار دهید از احتمال بروز حملات آسمی دورتر خواهید بود. لازم به ذكر است برای گردگیری همزمان با زدن ماسك بر روی صورت، از پارچه مرطوب استفاده كنید. در ضمن كاربرد جاروبرقی را حتی برای جارو كردن كف فضاهایی همچون بالكن فراموش نكنید. شما بیمار آسمی به هیچ وجه نباید در مجاورت گردوغبار و خاك قرار گیرید.
۶- در آشپزخانه ای با پنجره باز آشپزی كنید. بوی ناشی از پخت و به خصوص سرخ كردن موادی همچون سیر، پیاز، بادمجان، سبزی، ماهی و بسیاری مواد دیگر مانند اینها می توانند راه های هوایی فرد مبتلا به آسم را تحریك كرده و عاملی برای حمله آسمی شوند. لذا به بیماران با حساسیت آسمی شدید به این قبیل مواد توصیه می شود یا از انجام این روش پخت صرف نظر كرده و یا با پوشش ماسك در محیطی آشپزی كنند كه از پنجره و هواكش قوی برخوردار باشد.
۷- خانه تان را به منطقه ای ممنوعه برای كشیدن سیگار تبدیل كنید. دود سیگار برای افراد آسمی بسیار تحریك كننده است. این دود اگرچه معمولاً سبب ایجاد حمله آسمی نمی شود ولی می تواند خطر ایجاد آسم در كودكان را افزایش دهد.
۸- منیزیم بخورید، مصرف اضافی منیزیم ممكن است به كاهش تنش های ماهیچه ای كمك كرده و اسپاسم راه های هوایی را نیز كاهش دهد. میوه ها و سبزیجات تازه و نان های سبوس دار منابع خوبی برای منیزیم هستند.
البته مصرف زیاد این قبیل مواد به تنهایی به بهبود بیماری آسم شما كمك نمی كند لذا شما می بایست از داروهای حاوی منیزیم نیز در كنار میوه ها و سبزیجات استفاده كنید. برای این منظور شما می توانید ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم منیزیم را روزی یك تا ۳ بار مصرف كنید. از آنجا كه مصرف زیاد منیزیم (۳۵۰ میلی گرم به بالا) ممكن است در بعضی افراد سبب ناراحتی های معده، نفخ و اسهال شود، پزشكان با كمترین دوز (مقدار مصرف دارو) شروع می كنند.
۹- فعالیت های معمول خود را ادامه دهید. تاثیر شفابخش فعالیت های مناسب روزانه، بسیار بیشتر از استراحت برای درمان بیماری ای همچون آسم است. فعالیت فیزیكی حجم شش ها را افزایش داده و ممكن است سبب شود فرد مبتلا به آسم نیازمند مقدار كمتری دارو بوده و یا حتی در شرایط خوب، پزشك تصمیم به قطع مصرف داروهای او گیرد. البته نكته قابل توجه و مهم آنكه میزان فعالیت روزانه و حتی انجام تمرینات و فعالیت های ورزشی می بایست با تشخیص پزشك و با توجه به وضعیت بیماری و روند درمان آن صورت گیرد زیرا ممكن است یك فعالیت به ظاهر عادی روزمره برای یك بیمار آسمی بسیار مضر باشد.
۱۰- در هوای گرم ورزش كنید. این توصیه بیشتر به فصول سرد سال مربوط می شود ولی به طور كلی تنفس در هوای سرد می تواند راه های هوایی را تحریك كرده و عاملی برای حملات آسمی شود. پس هنگامی كه در فصول سرد به دوچرخه سواری، پیاده روی تند و یا اسكی می پردازید زدن ماسك را فراموش نكنید. استفاده از ماسك تنها به فصول سرد سال محدود نمی شود. بلكه این كار دارای دو مزیت اصلی است: الف- از ورود مستقیم آلرژن های موجود در هوا به خصوص در این فصول جلوگیری كرده. ب- در هوای سرد زمستانی، هوای داخل فضای ماسك به جهت دم و بازدم گرم خواهد بود. ولی به رغم همه اینها در صورتی كه متوجه شدید انجام تمرینات ورزشی در هوای سرد حملات آسمی شما را افزایش می دهد، نوع فعالیت های خود را تغییر دهید. به عنوان مثال شنا كردن به جهت وجود آب و رطوبت ناشی از آن راه های تنفسی را مرطوب كرده و از احتمال خطر حمله می كاهد.
۱۱- نحوه تنفس كردن تان را تغییر دهید. اغلب افراد برای نفس كشیدن تنها از ماهیچه های قفسه سینه شان استفاده می كنند. در این طریق تنفس امكان تخلیه كامل شش ها از هوا وجود ندارد و برای آن دسته از افرادی كه به آسم مبتلا هستند، استفاده از پرده دیافراگم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. این پرده ماهیچه ای بزرگ، بین قفسه سینه و شكم واقع شده و قدرت شما را برای تنفس افزایش می دهد در ضمن به خارج شدن هوای بازدم از شش ها نیز كمك می كند. به این ترتیب احساس نفس تنگی كمتری خواهید داشت. این گونه تنفس را تنفس شكمی می نامند. برای آنكه به این روش تنفس عادت كنید كافی است روزی چند بار بر روی پشت خوابیده و یك دست را بر روی شكم و دست دیگر را بر روی قفسه سینه قرار دارد. در یك تنفس صحیح می بایست دستی كه بر روی شكم شما قرار داد با سطح شكم بالا رود و در یك تنفس ناصحیح دست روی قفسه سینه تغییر سطح خواهد داد.
۱۲- استرس خود را كاهش دهید. ورزش هایی مانند یوگا، خودهیپنوتیزم، تنفس های عمیق و دیگر تكنیك هایی كه برای كاهش استرس به كار می روند برای آسم نیز مفید هستند زیرا آنها به راه های هوایی كمك می كنند تا كاملاً باز شده و از هوا پر و سپس خالی شوند.
۱۳- فلاونوئیدها (Flavonoids) را مصرف كنید. برای از بین بردن التهاب همراه با آسم، مواد غذایی ای مصرف كنید كه حاوی فلاونوئیدها باشند. این مواد بلورهای نازكی هستند كه در میوه ها و سبزیجات به رنگ آبی، زرد و قرمز یافت می شوند. بهترین منابع این مواد شامل مركبات، انگور، سیب، پیاز، انواع آلو، آلبالو، گیلاس، توت سیاه، زردآلو و مانند اینها هستند. فلاونوئیدها نه تنها دیواره های مویرگ ها را تقویت می كنند بلكه از آنجا كه مانند ویتامین C آنتی اكسیدان هستند به حفظ غشای راه های هوایی در مواجهه با آسیب های احتمالی از سوی مواد محرك كمك می كنند.

الهام اسمعیلی

منبع : روزنامه شرق