سه شنبه, ۱ خرداد, ۱۴۰۳ / 21 May, 2024
مجله ویستا
لیلهٔ القدر کدام شب از سال است؟
«لیلة القدر» کدام شب از سال است و با توجه به اختلاف تقویم در کشورها، آیا ممکن است چند شب قدر وجود داشته باشد؟
شکی نیست که «لیلة القدر»، یکی از شبهای ماه رمضان است و جمع میان آیات قرآن نیز اقتضای این را دارد. از یک سو در قرآن میفرماید: «قرآن در ماه رمضان نازل شده است»۱ و از سوی دیگر آمده است: «ما آن را در شب قدر فرو فرستادیم».۲ برای تعیین شب قدر، باید به روایات مراجعه کرد. در روایات شیعه و اهل سنت، احتمالات گوناگونی داده شده است که عبارتند از: شب هفدهم، شب نوزدهم، شب بیست و یکم، شب بیست و سوم، شب بیست و هفتم و شب بیست و نهم.۳
بر اساس روایت مشهوری، احتمال این که شب قدر، یکی از شبهای نوزدهم، بیست و یکم و یا بیست و سوم ماه رمضان باشد، بیشتر است. سید بن طاووس، روایات متعددی درباره تعیین شب قدر، در کتاب اقبال الاعمال نقل کرده است و از مجموع آنها فهمیده میشود که اندازهگیری و «تقدیر» امور و کارها، در شب نوزدهم و «تحکیم» آنها در شببیست و یکم و «امضای» آنها در شب بیست و سوم است. به این دلیل، شبزندهداری، عبادت و دعا در این سه شب، بسیار توصیه شده است. به ویژه درباره دو شب بیست و یکم و بیست و سوم، تأکید بیشتری شده است.۴ در روایتی از امام صادق علیهالسلام سؤال شده تا شب قدر را معین کند و ایشان فرمود: «آن را در شب بیست و یکم و بیست و سوم بجویید». وقتی راوی خواست تا امام آن را دقیقاً مشخص کند، امام فرمود: «چه سخت است بر تو که دو شب را کوشش کنی»! در عین حال، روایات متعددی دلالت دارد که شب بیست و سوم، شب قدر است.۵ البته شب قدر برای امامان معصوم علیهمالسلام، کاملاً روشن بوده است؛ زیرا فرشتگان در آن شب، بر آنان فرود میآیند؛ اما آنان اصرار بسیاری داشتهاند که شیعیان، چند شب را به عبادت و شبزندهداری مشغول باشند.
با توجه به این مطالب، روشن میشود که شب قدر، در هر سالی وجود دارد و آن، یک شب است و اختلاف تقویم، موجب نمیشود که چند شب قدر داشته باشیم. بر این اساس، تأکید شده است که دهه آخر ماه رمضان یا حداقل سه شب یاد شده را به عبادت بگذرانیم. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در دهه آخر ماه رمضان در مسجد، معتکف میشد و برخی از بزرگان شیعه، برای درک شب قدر، یک سال، شبها را احیا میداشتند به هر حال، شب قدر، یک شب است و به احتمال بسیار زیاد، این یک شب، در دهه آخر ماه مبارک رمضان مقدر شده است و موءمنان برای درک آن شب، تلاش میکنند و احیا میگیرند.
گفتنی است که با نزول فرشتگان در شب قدر، برکات فراوان و متعددی جریان مییابد که مهمترین آنها، تقدیر امور سالانه است؛ اما علاوه بر آن، نزول دستهجمعی فرشتگان، نورانیت و برکتی را به وجود میآورد که از فرصتهای ممتاز، برای توبه و ارتقای درجات معنوی است؛ به طوری که انسان میتواند از فرصت یک شب، ارجمندی هزار ماه را به دست آورد. بنابراین، اگر چه اعلام تقدیر امور سالانه به حجت خدا، در شب قدر انجام میگیرد، اما برای مردم سراسر جهان - با اختلاف افقهایی که دارند - شب قدر به نسبت هر منطقه، ادامه دارد و همچنان برکات نزول فرشتگان، شامل حال آنان میشود و تقدیر امور آنان نیز بر این اساس انجام میگیرد و با اعلام قبلی تقدیر امور به حجت خدا، در وقت معین، منافات ندارد. از این رو، حتی برای کسانی که در منطقه خود فرصت شب را از دست دادهاند نیز فرصت باقی است.
در روایات آمده است که روزهای شب قدر نیز فضیلت شب قدر را دارند و اگر کسی در پی درک فضایل آن باشد، به آنها میرسد. همچنین در روایات چنین آمده است: اگر کسی در این شبها موفق نشد، منتظر شب و روز عرفه باشد که میتواند در آن، سرنوشت خویش را رقم زند. بنابراین، تعیین این اوقات، برای رقم زدن تقدیرات انسان است و برای خداوند و انسانها محدودیت نمیآورد؛ اما این زمان، ویژگیهایی در تسریع حرکت انسان به سوی کمال حقیقی دارد.
بنا بر آن چه گفته شد، شب قدر زمانی، دو قسم است؛ زمانی واقعی و زمانی اعتباری و آن را میتوان به اول بهار واقعی و اعتباری تشبیه کرد. اول بهار واقعی، لحظهای است که مرکز زمین در حرکت انتقالی خود به دور خورشید، منطبق شود و نقطه اعتدال ربیعی، اول بهار واقعی است. حال اگر این انطباق قبل از ظهر صورت بگیرد (تحویل سال قبل از ظهر باشد)، تمام آن روز را اول بهار و اولین روز سال نو اعلام میکنند؛ اما اگر هنگام تحویل سال، بعد از ظهر باشد، آن روز را به سال قبل ملحق میکنند و میگویند: سال کبیسه است؛ یعنی ماه اسفند در چنین سالی، سی روزی است و در عین حال که اول بهار واقعی، روز سیام اسفندماه آن سال است، روز بعد را به عنوان اول بهار و نخستین روز سال جدید اعلام میکنند. در این مثال، روشن است که ما یک اول بهار واقعی داریم که یک لحظه است و یک اول بهار اعتباری داریم که یک روز است و با توجه به اعتبار و قرارداد، قابل توسعه و تغییر است.
لیلة القدر زمانی نیز همین گونه است؛ یعنی ما یک شب قدر زمانی واقعی داریم و یک شب قدر زمانی اعتباری. شب قدر زمانی واقعی، لحظهای از شب خاصی است که در آن لحظه، انسان کامل، بهرههایی را از عالم بالا دریافت میکند و این لحظه، امری شخصی و غیرقابل توسعه و تعدّد است و شب قدر زمانی اعتباری، مقطعی از زمان است که ممکن است ۲۴ ساعت یا کمتر و یا بیشتر امتداد داشته باشد و با توجه به اختلاف آفاق، متعدد میشود. برای مثال ممکن است در سرزمینی خاص، از اول شبی معین تا طلوع فجر، برای اهل آن سرزمین، شب قدر باشد؛ ولی در سرزمینی دیگر، بعد از دوازده ساعت، شب قدر اهل آن سرزمین شروع شود و... .
پس بهرهها و برکات شب قدر زمانی اعتباری، قابل توسعه است و امتداد زمانی ۲۴ ساعته شب و روز قدر، دارای فضیلت مشترک است.
رضا ساعی شاهی
۱. بقره، آیه ۱۸۵.
۲. قدر، آیه ۳.
۳. ابن عربی، احکام القرآن، ج ۴، ص ۳۲۵ - ۳۲۸ ؛ حسن حسنزاده آملی، انسان و قرآن، ص ۲۳۹ -۲۴۳.
۴. اقبال الاعمال، ج ۱، صص ۳۴۱ - ۳۴۵.
۵. همان، ص ۳۷۴ - ۳۷۵.
۱. بقره، آیه ۱۸۵.
۲. قدر، آیه ۳.
۳. ابن عربی، احکام القرآن، ج ۴، ص ۳۲۵ - ۳۲۸ ؛ حسن حسنزاده آملی، انسان و قرآن، ص ۲۳۹ -۲۴۳.
۴. اقبال الاعمال، ج ۱، صص ۳۴۱ - ۳۴۵.
۵. همان، ص ۳۷۴ - ۳۷۵.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ابراهیم رئیسی سقوط بالگرد رئیسی رئیسی شهدای خدمت سیدابراهیم رئیسی ایران شهادت بالگرد حسین امیرعبداللهیان تبریز
تهران هواشناسی کنکور امتحانات نهایی شهرداری تهران شورای شهر تهران هلال احمر سانحه بالگرد رئیسی پلیس مشهد سیل قوه قضاییه
قیمت دلار قیمت خودرو بورس قیمت طلا شهادت رئیس جمهور خودرو یارانه بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان بازنشستگان سایپا
سینمای ایران تلویزیون سینما لیلا حاتمی داریوش ارجمند سریال آیت الله سید ابراهیم رئیسی هنرمندان شعر رسانه ملی جشنواره کن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
کنکور ۱۴۰۳ تجهیزات پزشکی دانش بنیان باتری تلسکوپ فضایی هابل
رژیم صهیونیستی روسیه فلسطین ترکیه امیرعبداللهیان اسرائیل غزه آمریکا جنگ غزه چین ولادیمیر پوتین عربستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید لیگ برتر باشگاه پرسپولیس لیگ برتر ایران لیگ برتر انگلیس فدراسیون فوتبال بازی لیورپول منچسترسیتی
هوش مصنوعی مایکروسافت اپل گوگل سامسونگ تبلیغات موبایل آیفون
سلامت سرطان سزارین قهوه مغز کاهش وزن رژیم غذایی طول عمر آلزایمر مغز انسان افسردگی فشار خون