مواظب باش پسر!

● استفاده از داروهای ممنوعه در ورزش پرورش اندام و عوارض آن
پسرك هنگامی كه به سن جوانی رسید، به عضویت باشگاه بدنسازی درآمد. انگیزه فراوان برای تمرینات سخت، او را هر روز به باشگاه می‌كشید. با آن اندام تركه‌ای در رویا، خودش را جوانی خوش‌هیكل با بدنی ورزیده و عضلانی می‌دید. مدتی گذشت و به جز تغییر كوچكی در اندامش، اتفاق دیگری نیفتاد. روزی خودش را با پرعضله‌ترین و بزرگ‌ترین ورزشكار باشگاه مقایسه كرد و دید فاصله بسیاری با این ورزشكار دارد. موضوع را با مربی باشگاه در میان گذاشت و مربی داروهایی را برای بزرگ‌تر شدن و حجم گرفتن عضلات برایش تجویز كرد.
با استفاده از داروهای پیشنهادی، بدنش روز به روز، رو آمد و بزرگ شد؛ بزرگ‌تر از آنچه در تصورش بود و همه اینها در مدت زمان كوتاهی اتفاق افتاد، طوری كه دیگر آن جوان تركه‌ای نبود... چند سال بعد ورزش پرورش اندام را رها كرد و بدنش خیلی زود از فرم‌ ایده آل خارج شد. اما این تنها نگرانی‌اش نبود. دغدغه‌ اصلی او عوارض داروهایی بود كه كم‌كم خودش را بروز می‌داد؛ همان داروهایی كه زمانی عضلات بدنش را پرحجم كرده بود و به اندامش جلوه‌ خاص بخشیده بود...
<پرورش اندام>، آن‌طور كه از اسمش پیداست، ورزشی‌ است برای زیبایی اندام فرد. از آن ورزش‌هایی كه بسیاری از جوان‌ها به آن علاقه دارند. این روزها در هر محله‌ای حداقل یك باشگاه <بدنسازی> را می‌توان پیدا كرد. البته به این باشگاه‌ها بعد از گرفتن مجوز از تربیت‌بدنی استان اجازه فعالیت داده می‌شود ولی در این میان باشگاه‌هایی هستند كه بدون داشتن مجوز فعالیت می‌كنند. موضوعی كه نگرانی‌ها را از بابت به خطر افتادن سلامت ورزشكاران بالا برده است.
<فرامرز خودنگاه> مربی بدنسازی توضیح می‌دهد: <تعطیلی باشگاه‌های بدون مجوز، می‌تواند به سلامت ورزشكاران تا حدودی كمك كند چرا كه در برخی از باشگاه‌های دارای مجوز هم گاهی ورزشكاران از داروهای ممنوعه استفاده می‌كنند. بنابراین مشكل فقط مختص باشگاه‌های غیرقانونی نیست.>
جالب اینكه برخی از باشگاه‌ها، خود وارد كننده داروهای ممنوعه به داخل كشور هستند كه توسط مربیان به دست ورزشكار می‌رسد. بنابراین برخی مربیان در استفاده ورزشكاران از داروهای ممنوعه نقش بسیاری دارند. خودنگاه ادامه می‌دهد: <معمولا آدم‌های ناشی و تازه‌كار از این داروها استفاده می‌كنند. یعنی كسانی كه از عوارض آن اطلاعی ندارند.>
● كدام دارو ممنوعه
داروهای ممنوعه انواع بسیاری دارند، مانند عوامل آنابولیك. استفاده از كلیه مواد آنابولیك غیرمجاز است. استروئیدهای آندروژنیك آنابولیك (AAS) دو نوع است: استروئیدهای آندروژیك آنابولیك اگزوژن (موادی كه به طور طبیعی توسط بدن ساخته نمی‌شود و منشا خارجی دارند)، استروئیدهای آندروژیك آنابولیك اندوژن (موادی كه به طور طبیعی توسط بدن ساخته می‌شود و منشا داخلی دارند.)
تعداد استروئیدهای گروه اول بیشتر از گروه دوم است. متابولیت‌ها و ایزومرها نیز از این دسته هستند. البته مصرف اندك تستوسترون به بدن آسیب نمی‌رساند اما وقتی كه آزمایشگاه نسبت تستسترون به اپی تستسترون (۲/E)‌ را بیش از ۴ به ۱ گزارش كند، یافته آزمایشگاهی غیرطبیعی تلقی می‌شود. استفاده از سایر عوامل آنابولیك به مانند زرانول، زیلپاترول، كلبنوترول و تبسبلولون غیرمجاز است و از موارد دوپینگ محسوب می شود.
● استفاده از هورمون‌ها و مواد مشابه در بین ورزشكاران پرورش اندام بسیار شایع است. این دسته از داروهای ممنوعه ۵ نوع هستند:
۱) اریتروپویتین .(EPO)
۲) هورمون رشد (GH) و فاكتور رشد شبه انسولینی.
۳) آلفا دوترومین‌ها (LH,HCG)‌.
۴) انسولین
۵) كورتیكوترونین‌ها.
ورزشكاران پرورش اندام اغلب از هورمون‌های مردانه استفاده می‌كنند. زیرا هورمون‌های مردانه در بدن عضله سازی می‌كند ولی هورمون‌های زنانه چربی می‌آورند.
محرك‌های گیرنده بتادو (داروهای ضدآسم) همگی غیرمجاز هستند. عوامل دارای فعالیت ضداستروژنی نیز جزو داروهای ممنوعه محسوب می‌شود. این داروها عبارتند از: مهاركننده‌های آروماتاز مانند لتروزول، تنظیم‌ كننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن (SERMS)‌ مثل رالوكسیفین و سایر مواد استروژنی چون سایكولوفینل و داروهایی دیگر كه از مهم‌ترین آنها می‌شود به پرمتانید، آمیفوراید و ... اشاره كرد.
استفاده از ماده‌ای مثل ناندرلون و تستوسترون به ورزشكار نیروی بسیار زیاد و غیرطبیعی انتقال می‌دهد. طوری كه فرد در هنگام تمرین، هر وزنه‌ای را به راحتی تكان می‌دهد. قرص‌های متان، متانیادون و اكسی سبب می‌شود بدن ورزشكار پرحجم شود. پزشكان می‌گویند این قرص‌ها بین پوست و عضله كف‌سازی می‌كند و عضله پرحجم نشان می‌دهد.
● ... و اما عوارض داروهای ممنوعه
دكتر دلارام مهرداد معتقد است هر داروی غیرمجاز عوارضی خاص دارد. عضو سابق فدراسیون درمورد عوارض داروهای هورمونی می‌گوید:<در حالت عادی بدن هورمون تولید می‌كند البته بنابه فرمان مغز و در مواقعی كه بدن احساس نیاز كند، این عمل صورت می‌گیرد. در غیر این حالت هنگامی كه به بدن هورمون تزریق می‌شود، توانایی فرد بالا می‌رود. در حالی كه به مرور توانایی طبیعی كاسته و اندام‌هایی از بدن كم‌كار می‌شود. چرا كه مغز پیغام ساختن هورمون نداده است.> او معتقد است استفاده از داروی هورمونی عوارض پوستی نیز دارد. به این ترتیب كه روی صورت و بدن جوش‌های بسیار زیاد و غیرطبیعی می‌زند. و در ضمن طاسی هم هست. اگر مقدار زیادی داروی فوق وارد بدن ورزشكار شود، به كبد فشار می‌آورد. باعث بروز سرطان كبد می‌شود.آمپول هورمون از نظر ساختمانی شبیه به هورمون زنانه است به همین دلیل در مواقعی سینه ورزشكار به طور غیرطبیعی بزرگ می‌شود. دكتر مهرداد ادامه می‌دهد: <بی‌میلی جنسی و ناباروری و افسردگی از عوارض استفاده از هورمون هستند. برای مثال می‌بینیم كه یك ورزشكار با آن هیكل به نظر قوی و گنده، به راحتی می‌زند زیر گریه. بیماری روانی را هم می‌شود به آنها اضافه كرد...>

‌ محمود مولایی

منبع : روزنامه سلامت