یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

۱ بهمن ـ ۲۱ ژانویه ـ ترس دولت روسیه از نادر شاه: بدون جنگ از همه دعاوی خود گذشت و از همان راهی که آمده بود باز گشت


۱ بهمن ـ ۲۱ ژانویه ـ ترس دولت روسیه از نادر شاه: بدون جنگ از همه دعاوی خود گذشت و از همان راهی که آمده بود باز گشت
۲۱ ژانویه سال ۱۷۳۲دولت روسبه طبق یادداشتی كه در رشت به نماینده دولت ایران تسلیم شد مفاد قرارداد سال ۱۷۲۴ خود با دولت عثمانی را كه به امضای پتر اول و سلطان عثمانی رسیده بود كان لم یكن و بلا اثر اعلام داشت. طبق این قرارداد كه با ظهور نادر و از ترس او لغو شد، دولتین روسیه و عثمانی با سوء استفاده از ضعف ایران به سبب جنگ داخلی (تصرف اصفهان به دست قندهاری ها) توافق كرده بودند كه سراسر غرب ایران ــ از گرجستان تا خوزستان ــ به عثمانی و نواحی ساحلی شمال ایران ــ از حاجی طرخان تا استراباد ــ به روسیه تعلق داشته باشد. پتر اول چند روز پس از امضای این قرار داد درگذشته بود.
در سال ۱۷۲۴ دولت عثمانی هنگامی كه شنید كه پتراول امپراتور روسیه با ۴۵ هزار سرباز و صدها توپ در حاجی طرخان مستقر شده و قصد راندن به جنوب و رساندن خود به آبهای اصطلاحا گرم اقیانوس هند را دارد كه هدف نهایی اوست پیشنهاد انعقاد آن قرارداد را داده بود كه میان دو كشور برسر ایران كه اوضاع مبهمی داشت درگیری روی ندهد و به علاوه، روسها طمع به غرب ایران نكنند و روسیه موافقت كرده بود.
جانشینان پتر پس از اطلاع از ظهور نادر و قلع و قمع قندهاری ها و عقب راندن عثمانی و بركنار كردن شاه طهماسب دوم، حساب كار خود را كردند و ضمن لغو یكجانبه قراردادی كه باعثمانی امضاء كرده بودند از همه دعاوی خود دست برداشتند و دستور بازگشت نیروها را صادر كردند.
باوجود لغو این قرار داد و باز گرداندن نیروها، روسیه در بیرون بردن باقیمانده واحدهای نظامی خود از بادكوبه (باكو) تعلل می ورزید كه نادر دوسال بعد عازم داغستان شد و روسها با شنیدن این خبر به واحدهای باقیمانده در بادكوبه دستور تخلیه و بازگشت فوری دادند و شتاب در این كار به قدری زیاد بود كه سربازان روس تعدادی از توپهای خود را برجای گذارده بودند.
اسناد آرشیو «سن پترز بورگ» نشان می دهد كه به تزار وقت روسیه گزارش كرده بودند كه اگر نادر از دربند قفقاز عبور كند به تصرف روسیه قانع نخواهد شد و تا اروپای مركزی پیش خواهد راند.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید