۱۸ خرداد ـ ۸ ژوئن ـ روزی که ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا وارد تهران شد

ویلیام هیلی سولیوان كه از سوی جیمی كارتر رئیس جمهوری وقت آمریكا به عنوان سفیر تازه این كشور در تهران تعیین شده بود و انتصاب او به تصویب سنای آمریكا رسیده بود ۱۸ خرداد ۱۳۵۶ (هشتم ژوئن ۱۹۷۷) در میان نگرانی شاه از این انتصاب وارد تهران شد. وی در عین حال آخرین سفیر آمریكا در ایران بشمار می آید. سولیوان ازمردم ایالت رودآیلند آمریكا هنگام ورود به تهران ۵۶ ساله و قبلا سفیر آمریكا در لائوس و فیلی پین بود كه در طول ماموریت او، نظام حكومتی هر دو كشور تغییر یافته بود و به همین لحاظ، انتصاب تازه او باعث انتشار تفسیر هایی در رسانه های اروپا شده بود كه نوشته بودند كارتر (رئیس جمور وقت ایالات متحده) با شاه كه دوست دولتهای حزب جمهوریخواه آمریكا بوده خوب نیست و انتصاب سولیوان به همین سبب بوده و در این زمینه پیش بینی هایی كرده بودند. در طول ماموریت دیپلماتیك سولیوان در تهران، نظام حكومتی ایران تغییر كرد و شاه بركنار شد. با وجود این، ماموریت سولیوان با تسخیر سفارت آمریكا در نوامبر ۱۹۷۹ و ماجرای گروگانگیری كاركنان آن پایان یافت. در جریان گروگانگیری، سولیوان در تهران نبود. او پیش ازوقوع این رویداد به واشنگتن رفته بود. هنگام ورود سولیوان به تهران بیش از ۳۵ هزار آمریكایی در ایران سرگرم كار بودند.
سولیوان در كتاب ۲۹۶ صفحه ای خود «ماموریت ایران» در باره ریشه های انقلاب اطلاعاتی به دست داده و نوشته است كه با «برزینسكی» مشاور ویژه ولهستانی تبار كارتر در قبال اوضاع ایران اختلاف نظر داشته است كه برزینسكی اتهامات او را نپذیرفته است. در باره اختلاف نظر سولیوان و برزینسكی، ژنرال هایزر فرستاده نظامی كارتر به ایران در جریان انقلاب در كتاب خاطرات خود در باره این ماموریت مطالب متعدد نوشته است. سولیوان جانشین ریچارد هلمز (مدیر اسبق سیا) در تهران شده بود كه از ۱۹۷۳ سفیر آمریكا در ایران و از دوستان شاه بود.
پیش از تایید انتصاب سولیوان به عنوان سفیر آمریکا در تهران در سنای آن کشور، جمشید آموزگار دبیر كل وقت حزب دولتی رستاخیز با سایرس ونس وزیر امور خارجه آمریكا در پاریس ملاقات و مذاكره كرده بود. آموزگار نیز اندکی پس از این ملاقات نخست وزیر ایران شد و جای هویدا را گرفت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز