مناطق قطبی زمین

می‌توانید زمینی را تصور کنید که قطب شمالی ندارد؟ خرس قطبی سفید ندارد؟... اگر برای شما هم تصور چنین چیزی دشوار و باورنکردنی است دست به کار شوید. گرمایش زمین که ما انسان‌ها عامل اصلی‌اش هستیم قطب‌های زمین را از بین خواهد برد و به دنبال آن گونه‌های فراوانی از حیوانات قطبی و حتی اسکیموها زندگی خود را از دست خواهند داد. اثرات آن حتی به ما که در عرض جغرافیایی ۳۵ درجه نشسته‌ایم خواهد رسید؛ جریان‌های آب و هوایی و اقیانوسی دستخوش تغییرات عظیمی خواهند شد؛ چرا که قطب‌های زمین مانند پمپ‌های عظیم آب گرم، سرد و جریان‌های اقیانوسی زمین هستند.
به نظر می‌رسد شمالگان (قطب شمال) بیشتر از سایر مناطق زمین تحت تاثیر گرم شدن زمین باشد. زیرا یخ‌ها بازتاب‌کننده‌های بسیار خوبِ نور خورشید هستند و آب شدن آنها موجب می‌شود آب اقیانوس‌ها گرمای بیشتری را جذب کنند و دمای منطقه بسرعت بالا برود. داده‌ها نشان می‌دهد نرخ میانگین افزایش دمای شمالگان در چند دهه اخیر دو برابر سایر مناطق زمین بوده است. یخ‌ها و یخچال‌ها بسرعت آب می‌شوند. از سال ۱۹۷۹ بیش از ۲۰ درصد کلاهک قطبی شمال آب شده است و به دنبال آن سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها بالا آمده است. از بین رفتن یخ‌ها زندگی خرس‌های قطبی، فوک‌ها و حیوانات و پرندگانی را که به سرزمین‌های قطبی مهاجرت می‌کنند و در آنجا تخم‌گذاری می‌کنند، به خطر خواهد انداخت و به دنبال آن بر زندگی انسان‌هایی که از این حیوانات برای تامین نیازهایشان استفاده می‌کنند تاثیر خواهد داشت. در زمین‌های شمالگان درختان بیشتری رشد می‌کنند و گرچه درخت دی‌اکسید کربن را که از گازهای مهم گلخانه‌ای است جذب می‌کند از طرفی چون بازتاب‌کننده خوبی نیست موجب می‌شود گرمای بیشتری از خورشید جذب زمین شود.
جنوبگان (قطب جنوب) نیز از بسیاری جهات بر گرمایش زمین تاثیر خواهد گذاشت و از آن تاثیر خواهد گرفت. این قاره از نظر اندازه تقریبا نصف قاره آفریقا است که حدود ۹۸ درصدش از یخ پوشیده شده است؛ پس می‌توان گفت بزرگترین بازتاب‌کننده گرما و نور خورشید در زمین است. جریان‌های بسیار پیچیده اقیانوسی این قاره را در برگرفته‌اند و جریان‌های هوایی شدیدی تحت تاثیر این سرزمین یخی هستند.
در سال ۱۹۸۷ دانشمندان متوجه سوراخ لایه ازن بر فراز قاره جنوبگان شدند. جنوبگان از دهه ۱۹۵۰ تاکنون ۸۰۰۰ کیلومتر مربع از پوسته یخی‌اش را از دست داده است و این در حالی است که هواشناسان از افزایش دمایی در حدود ۲ درجه سانتی‌گراد در این مدت خبر می‌دهند.
آنچه مشاهده می‌شود این است که مناطق قطبی زمین که در تعادل آب و هوایی سیاره نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند بشدت تحت تاثیر گرمایش زمین هستند. شاید اگر گرم شدن زمین ادامه پیدا کند نه تنها دیگر قطب شمال و خرس قطبی نداشته باشیم بلکه زندگی خودمان و سایر جانوران در مناطق دیگر زمین هم دستخوش تغییراتی شود.

آیدین شیوایی

منبع : روزنامه جام‌جم